Eski Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Yüksek Mimar Zekeriya Özak konuşmacı konuk olarak katıldığı etkinlikte, çeşitli konularla ilgili görüşlerini aktardı.
Sekapark Mevlevi Evi’ndeki konferansın davetlilerinin tamamına yakınını gençlerden oluştu. “Bir Mimar Gözü ile Kaybolmakta Olan Mahalle Kültürümüz” konulu konferansta Özak, mahalle kültürünün başladığı Emevilerden Abbasilere, Osmanlı’dan günümüze kadar yaşayan mahalle kültürünü görsellerle anlattı.
KİMSE DİĞERİNİN MANZARASINI BOZMAZDI
Bir şehri yaşanmaya değer kılan şeyin; şehrin imar edildiği değerler ile şehir halkının sahip olduğu kültürel değerler arasındaki uyum olduğunu belirten Özak, Osmanlı döneminde, mahallenin merkezinde cami; cami ile ilişkilendirilen çarşısı; çarşısının içinde de hamam ve şifahaneler yer alıyordu. Özak; mahallelerde bulunan sokaklarda yapılan evlerin, yazılı belge olmadığı halde; hiçbirinin, bir diğer evin manzarasını, bozmayacak şekilde yapıldığını söyledi.
Mahallelerde bina yapılırken komşularından izin alındığını, komşuluk haklarının üst düzeyde olduğunu, mahremiyete zarar vermeden yapıldığına dikkat çeken Özak, mahalle yaşamını şöyle anlattı:
“-Örf ve adetler gelişmiş düzeydedir. Mahalle halkı birbirine karşı sorumludur; bu nedenle suç, yok denecek kadar azdır. Komşular son derece uyumludur. Mahallenin arasında sosyal statü farkı yoktur; tulumbacı ile paşaların evleri yan yanadır. Müthiş bir dayanışma kültürü olduğu için mahallelerde mutlu ve huzurlu bir yaşam vardı. ”
ÇOCUKLAR EVE KAPANDI
Günümüzde mahalle dokusunun değişmesiyle çocukların evlerine kapanıp internet bağımlısı olduğunu, mutsuz ve sağlıksız yaşadığını belirten Özak, 1950 yıllardan sonra başlayan köyden kente göç ile şehir nüfusunun çok arttığını, bu nedenle de şehirlerde kötü yapılaşmanın 1980’li yıllara kadar sürdüğünü, bu yıllardan sonra da apartmanlar ve yüksek yapılarla şehirlerin betonlaştığını söyledi.
Dikey yapılaşmada insanların sıkıştırıldığını, çocuklarında geniş sokaklardan dairelerin en küçük odalarına sıkıştırıldığını belirten Özak özetle şunları söyledi: “Türkiye coğrafyasının yüzde 5’inde şehirler bulunuyor. Yüzde 95’i boş. Cumhurbaşkanımızın talimatları yerine getirilmeli, yatay yapılaşma bir an önce başlatılmalıdır. Yatay planlamaya, yatay mimariye acilen geçilmelidir. Yüksek yapılan kentlere vurulan hançer gibiydi; keşke yıllar önce fark edilseydi. Avrupa, yüksek yapıları yıllar önce terk etti.”
YENİ MİMARİ ÖNERİLERİ
Özak, önerilerini şöyle sıraladı:
“-İmar Kanununda yapılacak değişikliklerle sitelerin belli alanlarına hobi bahçeleri yapılır. Böylece hem komşuluk ilişkilerinin yanı sıra sosyal dayanışma artacak, insanlar spor-hareket yapacak. İmar planlarında ihtiyaç kadar mahalle meydanları ayrılabilir. Mahallelerin içine yapılacak mini hayvanat bahçeleri ile çocuk gelişimine olumlu etkisi olacaktır. Mahalle sakinlerinin bir araya gelmesini sağlayacak Mahalle Konakları çok amaçlı olarak kullanılabilir. Siteler ve apartmanlarda ortak salonlar yapılabilir, Mahallerde spor alanları artırılmalı, muhtarlık yeniden tanımlanarak, mahalle halkından sorumlu olarak yetkilendirilmelidir.”
