Seminerlerime katılan yöneticilerle yaptığım anketlerde, on kişide dokuz kişiden fazlası, yaratıcılığın hem kendileri hem de ekiplerinden beklenen bir özellik olduğunu, ama bu konuda hiçbir şey yapılmadığını söylüyor. Dolayısıyla, yaratıcılık alanında çok fazla konuşulduğu ama ciddi anlamda harekete geçilmediği görülüyor.
Bütün bunlar anlaşılabilir. İşler yolunda gidiyorsa, yaratıcılığa kimin ihtiyacı olur? Ama işler kötü gidiyorsa, bu kez de yaratıcılığın belirsizliklerine ayrılacak zaman yoktur.
Yaratıcılık macerasından ve yeni bir fikrin geliştirilmesiyle gelen başarı hissinden keyif alan insan sayısı azdır. Eğitim sistemimiz yaratıcılığı teşvik etmek için ciddi bir adım atsa, bu tür insanların sayısı artacaktır. Bunun yerine, eğitim sistemimiz, “oyunun kurallarını” başarıyla öğrenip uygulayan bireyler yetiştirmektedir.
Yaratıcılığı doğuştan gelen ve kimi insanlarda olan, kimilerinde ise olmayan bir yetenek olarak kabul edersek, yalnızca yaratıcı insanları aramaya başlarız. Ama yaratıcılığı beyin gibi belli bir düzene sahip bir sistemde bilgiyi kullanma “becerisi” olarak kabul edersek, bu durumda herkes yaratıcılık becerisi geliştirebilir.
Kendine güven, yaratıcı edimde temel faktördür. Geçmişte yaratıcı fikirler üretmede başarılı olanlar, yaratıcı edimde bulunmaya daha istekli olurlar. Deneyimlerine dayanarak yeni fikirlerin mümkün olduğunu bilirler. Yeni bir fikre sahip olmanın keyfine varmış, bu başarıyı tatmışlardır. Bu, çok güçlü bir motivasyondur. Bazen öyle güçlü olur ki, insanlar her şeyi yeni bir biçimde yapmak isterler!
Yaratıcılığı kurum içinde yerleştirmek için bunu bir “beklenti” haline getirmelisiniz. Her toplantının sonunda, başkan, son 15 dakikayı “yeni bir fikri keşfetmekte olan herhangi birine” adamalıdır. Kimsenin söyleyecek sözü yoksa, katılımcılara işlerini yapmadıkları ifade edilir.
Yeni düşünme şekilleri gerektiren alanların yaratıcı bir “kara listesi” oluşturulur ve bu listeyi herkesin görmesi sağlanır. Yöneticilerin, ya bireysel olarak ya da atanmış ekipler halinde, bu listedeki maddeler üzerinde çalışmaları beklenir.
Beklentinin tonunu belirlemek, genellikle CEO’ya ya da başka bir kıdemli yetkiliye kalmıştır. Bunun kurumsal kültürün bir parçası olması gerekir.
Mesele, yeni fikirleri fiiliyata geçirmek değildir. Sonuç, elbette bu olacaktır. Ama, esas olan, fikir sahibi olmaya çalışmaktır. Her zaman yeni fikirlerin peşinde koşmak önemlidir. Yaklaşım bu olursa ve eylem kullanılabilir nitelikteyse, güçlü fikirler bulunacaktır. Fikir sahibi olmak, bir başarı ve kıymetli bir hırs olarak kabul edilmelidir.
Yeni fikirler bir beklenti haline gelmişse ve yeni fikirlere sahip olmak “oyunun” beklenen bir parçasıysa, insanlar yeni fikirlere sahip olmak için çaba göstereceklerdir. Yeni fikirleri olacaktır. Kendilerine güvenleri artacak ve sonuçta yaratıcı bir kurum ortaya çıkacaktır.
Nasıl yaratıcı olunacağını öğrenmek de önemlidir. Yaklaşım önemlidir, ama yeterli değildir. Bir dağa tırmanmak için, niyetinizin ve doğru yaklaşımınızın -bunun yapılabileceğine inanmak- olması gerekir. Ama aynı zamanda tırmanma becerilerini öğrenmelisiniz. Aynı şey yaratıcı düşünce için de geçerlidir.
Yazar: Edward de Bono
