“Vatansızlar”, Türkiye’de mülk edinebilecek, evlenebilecek, eğitim alabilecek. Sosyal yardım ve destek konularında da Türk vatandaşlarının sahip olduğu haklara kavuşacak olan vatansızlara, kimlik belgesi de verilecek
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği geçtiğimiz aylarda, tüm dünya çapında sayıları 12 milyonu bulan ve hiçbir ülkenin vatandaşı olmadıkları gerekçesiyle temel insan haklarından mahrum bırakılan ‘vatansızlar’ için üye devletlere adım atma çağrısında bulunmuştu. Bu kişilerin çocuklarının da vatansız olarak doğması nedeniyle sorunun daha da büyüdüğünü belirten örgüt, Birleşmiş Milletler’e üye devletlerin vatansızlarla ilgili sözleşmelere taraf olmasını istemişti. AB üyesi çok sayıda devletin katıldığı vatansız kişilere yönelik muamelenin çerçevesini çizen ve vatansızların hukukunu korumayı hedefleyen “Vatansız Kişilerin Statüsü” ve “Vatansızlığın Azaltılması”na ilişkin kanun tasarıları TBMM Dışişleri Komisyonu’nda kabul edildi.
Türkiye sınırları içerisinde yaklaşık 3 bin vatansızın yaşadığı belirtiliyor. Vatandaşlık haklarından yararlanamayan, mülk edinemeyen, seçme ve seçilme hakkını kullanamayan vatansızların büyük bir çoğunluğunu ise Batı Trakya’dan gelmiş göçmenler oluşturuyor. Türkiye, “Vatansız Kişilerin Statüsü”ne ilişkin sözleşmeye taraf olarak, vatansızlar konusundaki bu boşluğu doldurmayı, “Vatansızların Azaltılması Kanun Tasarısı”yla da vatansızlığın azaltılmasını hedefliyor.
Neler yapılacak?
Sözleşmenin Türkiye’ye getirdiği yükümlülükler özetle şöyle:
Dini eğitim özgürlüğü: Türkiye, ülkesindeki vatansız kişilere, ibadet ve çocuklarının dini eğitim özgürlüğü bakımından, en az kendi vatandaşlarına gösterdiği muamele kadar iyi muamele gösterecek. Vatansız bir kişinin kişisel statüsü daimi ikametgahının bulunduğu ülkenin kanununa, ikametgahı yoksa oturduğu ülkenin kanununa göre düzenlenecek. Vatansız bir kişi tarafından daha önce elde edilen ve kişisel statüye ilişkin olan haklara, özellikle evliliğe bağlı haklara, her sözleşmeci Devlet tarafından, eğer bu gerekliyse, söz konusu devletin yasalarının gösterdiği koşulları yerine getirmek kaydıyla saygı gösterilecek.
Gayrimenkul edinme: Menkul ve gayrimenkullerin edinimi ve bununla ilişkili diğer haklar, menkul ve gayrimenkul mülkiyete ait kira ve diğer sözleşmeler bakımından vatansız kişilere mümkün olduğu kadar elverişli ve her durumda aynı koşullardaki yabancılara genel olarak tanınanlardan daha az elverişli olmayan bir muamele uygulanacak. Konut edinme ile ilgili olarak, bu meselenin yasalar ve yönetmeliklerle düzenlendiği ya da kamu makamlarının kontrolüne tabi olduğu ölçüde, ülkelerinde yasal olarak ikamet eden vatansız kişilere mümkün olduğu kadar elverişli ve her durumda aynı koşullardaki yabancılara genel olarak gösterilenden daha az elverişli olmayan bir muamele uygulanacak.
Kimlik verilecek
Eğitim imkanı: Vatansız kişilere ilk öğretim konusunda, vatandaşlarına uyguladıkları muamelenin aynısını uygulanacak. Vatansız kişilere, ilköğretim dışındaki eğitim konusunda ve öğretimden yararlanma, yabancı ülke okullarında alınmış sertifikaların, diplomaların ve yüksek öğretim diplomalarının tanınması ve harç ve ücretlerden muafiyet ve burslardan yararlanma konularında, mümkün olduğu kadar elverişli ve her durumda aynı koşullardaki yabancılara genel olarak gösterilenden daha az elverişli olmayan bir muamele uygulanacak.
Sosyal yardım: Türkiye’de, yasal olarak ikamet eden vatansız kişilere, sosyal yardım ve destek konularında Türkiye’nin kendi vatandaşlarına uyguladığı muamelenin aynısını uygulanacak.
Kimlik belgesi: Türkiye’de bulunan ve geçerli bir seyahat belgesine sahip olmayan her vatansız kişiye kimlik belgeleri çıkarılacak. Türkiye’de yasal olarak ikamet eden vatansız bir kişi ulusal güvenlik ya da kamu düzeniyle ilgili nedenler dışında sınır dışı edilemeyecek.
Dünyadaki vatansızlar
Dünyadaki vatansızların büyük çoğunluğunu Myanmar’daki askeri yönetimin baskısından kaçan Müslüman Rohingyalar, Tayland’ın dağlık kesimlerinde yaşayan kabileler, Avrupa’daki Roman topluluklarla Sahra Çölü’nde göçebe bir hayat tarzı süren Bedeviler ve İsrail vatandaşlığı bekleyen 75 bini aşkın Filistinli oluşturuyor.
Alanya’daki Ruslar bir hafta önceden oylarını kullandılar
Antalya’nın Alanya ilçesinde yaşayan Ruslar, Rusya’da 4 Aralık’ta yapılacak parlamento seçimleri için oy kullandı. Rusya’daki parlamento seçimleri öncesinde Rusya’nın Antalya Başkonsolosluğunca Alanya’nın Mahmutlar beldesindeki Belediye Kültür Merkezi’nde sandık kuruldu. İlçede yaşayan Ruslar oylarını kullandı. Başkonsolosluk görevlisi Vladimir Biryuwov, yerleşik Rus vatandaşlarının talebi üzerine gerekli izinlerin alınarak Alanya’da oy kullanma işleminin 1 hafta öncesinden gerçekleştirildiğini kaydetti.
Biryuwov, Antalya’da yaşayan Rusların ise 4 Aralık’ta oy kullanabileceğini belirtti. İlçede yaşayan ve oyunu kullanan Alanya Rus Eğitim ve Kültür DerneğiBaşkanı Ekaterina Gündüz, Rusya’daki parlamento seçimleri için Alanya’da oy kullanabilmekten mutlu olduğunu söyledi.
Levent İçgen / VATAN
