Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, son yıllarda Türkiye’nin kuraklık tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu belirterek, kentin geçen sene ile bu yılın Şubat ayındaki uydu görüntülerinden bunun çok net anlaşıldığını söyledi. Haritada, geçen sene Van’ın karla kaplı olduğu görülürken, bu yıl aynı yerlerde kar olmadığını kaydeden Akkuş, “Bu, bize yaz aylarında suya en çok ihtiyaç duyulan dönemde çiftçiler ile yine üreme göçü gerçekleştiren inci kefalleri açısından su kıtlığı olacağını gösteriyor. Şimdiden gerekli önlemlerin alınması gerekiyor” dedi.
Son aylarda Türkiye’nin birçok bölgesinde kuraklık riski bulunurken, yayınlanan kuraklık haritalarında da bu durum, çok net görülüyor. Van’daki kuraklık tehlikesi ise uydu görüntülerine yansıdı.
Geçen yıl Şubat ayı ile bu senenin aynı ay görüntülerini karşılaştıran YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Akkuş, “Hem dünyada hem ülkemizde kuraklık ile ilgili korkutucu senaryolar var. Özellikle Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından belli periyotlarla yayınlanan kuraklık haritalarında Doğu Anadolu Bölgesi ile ilgili ciddi kuraklık tehlikesi olduğunu görüyoruz. Bu tehlikeyi uydu görüntülerinden de çok net bir şekilde görmemiz mümkün. Geçen yılın Şubat ayı ile bu yılın Şubat ayı görüntülerini incelediğimizde, 2020 yılında Van Gölü Havzası’nın yüzde 80- 85 oranında karla kaplı olduğunu görüyoruz. 2021 yılının görüntüsünü incelediğimiz zaman bu oranın yüzde 50’lilere düştüğünü görüyoruz” dedi.
“SU KITLIĞI OLACAĞINI GÖSTERİYOR”
Bunun su kıtlığına neden olabileceğini belirten Dr. Akkuş, “Bu, bize yaz aylarında çiftçilerin suya en çok ihtiyaç duyduğu dönemde yine üreme göçü gerçekleştiren inci kefalleri açısından su kıtlığı olacağını gösteriyor. Çünkü yaz aylarında akarsu ve derelerimizde su olması, kış aylarında dağlara yağan kara bağlı. Eğer kış aylarında dağlarımıza bol miktarda kar yağarsa bu karlar yavaş yavaş eriyerek, yaz aylarında akarsuları besliyor. Fakat şu an içinde bulunduğumuz durum itibarıyla özellikle Van Gölü’nün güney tarafında Enginsu Çayı su toplama Havzası’nda hemen hemen hiç kar olmadığını görüyoruz. Bu, şu demek; yaz ayı geldiğinde bu dereyi besleyecek olan sular yok demektir. Tabi kar olmamasının en büyük etkeni şüphesiz hepimizin ismini sıklıkla duyduğumuz küresel ısınma. Çünkü küresel ısınmayla beraber kar yağışı yağmur olarak yağıyor. Fakat bizim için en önemli yağış kar yağışı çünkü yağmur suları yüzey akışı ile beraber hemen göle ulaşıyor fakat kar yağışı yavaş yavaş eriyerek, dağların tepesinde adeta bir su deposu işlevini görüyor” diye konuştu.
“İNCİ KEFALLERİNİN ÜREYEBİLECEĞİ SU OLMAZ”
Bütün akarsuların çok önemli olduğunu fakat Van Gölü Havzası’ndaki akarsuların çok daha önemli olduğunu belirten Akkuş, “Çünkü buradaki akarsular, dünyada sadece Van Gölü’nde yaşayan ve her yıl 15 Nisan ile 15 Temmuz tarihleri arasında akarsulara göç eden inci kefallerinin üreme habitatı. Yaz aylarında şayet su olmazsa bölgede 15 bin insanın geçimini sağladığı inci kefallerinin üreyebilecekleri su olmaz. Şimdiden bununla ilgili tedbirler önlemler almamız gerekiyor. Gerekiyorsa barajlardaki suyu biriktirmemiz gerekiyor çünkü özellikle temmuz ayından sonra çok ciddi bir su kıtlığı bizi bekliyor. Temmuz ayına geldiğimizde akarsuların debileri şimdiki debilerinin belki de onda birine düşecek. Adeta akarsu yatağı karaya çıkacak gibi bir durum ortaya çıkacak” dedi.
Yetkililerin şimdiden gerekli tedbirleri alması gerektiğini kaydeden Dr. Akkuş, “Bu durum böyle olursa hem çiftçiler için hem de inci kefali için ilerleyen yıllarda çok ciddi tehlikelerle karşı karşıya kalırız çünkü su olmazsa inci kefalinin üreyebileceği habitatlar olmaz. Bu nedenden dolayı DSİ ve diğer kurumlara çok ciddi görevler düşüyor. Vahşi denilen salma sulamadan bölgemizde derhal vazgeçilmesi gerekiyor. Daha modern sulama sistemlerine geçilmesi gerekiyor” diye konuştu.
