Habertürk gazetesi yazarı Ali Tezel: “Van’da üzücü bir deprem daha yaşadık ve bakın genelde şehrin merkezindeki 1999 yılı sonrasında imal edilmiş betonarme binalar ile kamu binaları yıkılıyor”
1999 yılı sonrasında yapı denetim işi çıkardık hem de iyi para veriyoruz ama özel sektöre verince işin cılkı çıktı… Denetim yok denetim parasını da yapı denetimi yapan ile yaptıran kırışıyorlar.
Bu yazının ana hatlarını perşembe günü bu köşede okudunuz, bir mühendis çalışmadığı halde yapı denetim şirketinin kendisini 11 ay SGK’ya çalıştı diye bildirmesinin anlamını sormuştu ve biz de aşağıdaki gibi ana hatları ile konuyu özetlemiştik. Daha yazının mürekkebi kurumdan Van’da şiddetli bir deprem oldu ve genelde şehir merkezindeki denetimli binalar yıkılmıştı.
TEMEL FİKRASİ
Temel Amerika’da müteahhitlik yapmaya karar veriyor. Orada yaşayan bir arkadaşına inşaat şartlarını soruyor:
– Uşağum kaç kata izin veriyorlar Amerika’da? Arkadaşı Amerika’da apartmanların yükseklik sorunu olmadığını gökdelen gibi binalara izin verildiğini söylüyor bunun üzerine Temel, “olsun ben yine de bir kaçak kat çıkarım” demiş.
YAPI DENETİM ŞİRKETLERİ
17 Ağustos 1999 depreminden sonra daha sağlam binalar yapalım, inşaatlar projelere uygun yapılsın, demirden, çimentodan çalınmasın diye hemen hemen bütün inşaatlar için Yapı Denetimi şartı getirildi. İnşaatı yaparken, büyüklüğüne göre kaç mühendisin bu inşaatı denetleyeceği (mevzuata göre) hesaplanıyor ve inşaat sahibinden bu denetim parası belediye tarafından tahsil edilip, ilgili yapı denetim şirketine ödeniyor.
Bu arada yapı denetim ile inşaat sahibi anlaşabiliyor
Yapı denetim paraları inşaat sahibi tarafından, belediyeye ödeniyor ama bu paraları belediyeden hangi yapı denetim şirketinin alacağına inşaat sahibi karar veriyor yani inşaatı hangi yetkili yapı denetim şirketinin denetleyeceğine aralarında yapacakları sözleşme ile inşaat sahipleri karar veriyor. İşte burada da ipin ucu kopuyor, biri resmi biri gayriresmi iki sözleşme yapılıyor, resmi sözleşme belediyeye veriliyor, gayriresmi sözleşmede belediyeden alınan paranın kaç parasının yapı denetim şirketinde kalacağı, kaç parasının da (yasadışı bir şekilde) inşaat sahibine geri ödeneceği yazılıyor.
LİSTE HALİNDE MÜHENDİS İSİMLERİ
Bu arada gerek Bayındırlık Bakanlığı’na gerekse de belediyeye inşaatın denetiminde hangi mühendislerin görev alacağı listeler halinde veriliyor ve genelde işi 1-2 mühendis yapıyor ama yasa gereği 20-50 mühendis ismi verilmesi gerektiğinden çalışsa da çalışmasa da diploması bilinen tüm mühendislerin isimleri sanki o yapı denetim şirketinde çalışıyormuş gibi bildiriliyor. 2008 yılına kadar Bayındırlık Bakanlığı ile belediyeye verilen mühendis listesi ile SGK’ya çalıştı diye verilen mühendis listeleri farklıydı ama SGK Müfettişleri ülkedeki tüm yapı denetim şirketlerini bu listeler üzerinden incelemeye alınca epey ceza yediler. Yani, devletin bir kurumuna (Bakanlığa) bu mühendisler bende çalışıyor deyip para alıyorlardı ama devletin diğer kurumuna (SGK’ya) bu mühendisleri çalıştı diye bildirmiyorlardı. Mühendisleri de diplomaları ellerinde olduğu için yapı denetiminde denetim yaptı diye bildirip belediyeden para almaktadırlar. SGK’dan gelecek cezadan korktukları için de denetimde olmayan mühendisleri de çalışmadıkları halde çalıştı diye SGK’ya bildirmektedirler.
Ali Tezel / Habertürk
