Turkmall Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Levent Eyüboğlıı önümüzdeki dönemde, Tunus’ta 12, Libya’da 2 alışveriş merkezi kuracaklarını söylüyor…
Perakende sektörünün büyümesindeki en önemli etkenlerden biri de kuşkusuz alışveriş merkezi (AVM) sayısındaki artış. Yaklaşık 300 AVM’nin bulunduğu Türkiye, hızla çevre ülkelerin de alışveriş üssü haline geliyor.
AVM yatırımının cazip hale gelmesi bazı işadamlarının tamamen bu alana odaklanmasına yol açmış durumda. Levent Eyüboğlu da bunlardan biri…
Eyüboğlu’nun birçok ülkede AVM’leri bulunan Alman Multi Development’le ortak kurduğu MultiTurkmall, (Turkmall Market Yatırım İnşaat ve Ticaret A.Ş) İstanbul’dan Trabzon’a, Mersin’den İzmir’e “Forum” markasıyla 8 AVM yatırımı gerçekleştirdi. Geçen yıl hisselerini Almanlara devrederek bu ortaklıktan ayrılan Eyüboğlu, Türkiye’nin yanı sıra birçok ülkede AVM kuruyor. Bunlardan en dikkat çekeni ise Çin’de inşa edilen Plaza Shenyang…
Levent Eyüboğlu’nun AVM yatırımı için son durağı ise Tunus. Eyüboğlu ile yeni gelişmeleri ve perakende sektörünün durumunu konuştuk…
Şu anda kaç AVM’niz var? İnşaatı devam eden projeleriniz ne zaman devreye girecek?
Turkmall-Tepe Grubu ortaklığı döneminde hayata geçirilen Ankara Bilkent Center, Mİ Gaziantep, Mİ Kartal, Mİ Adana, Mİ Konya, Tepe Nautilus, Maltepe Carrefour ve MKM AVM’ye ortağız. Novada Outlet Sökeyi geçen nisan ayında açtık. Bulvar Samsun’u 17 Temmuz’da açıyoruz. Novada Ataşehir’i önümüzdeki kasım ayında açacağız. Novada Outlet Keşan, Ekim 2013’te hizmete girecek. Uniq İstanbul Mart 2014’te, Novada Maltepe ve Nova’da Tokat da yine 2014’te açılacak.
Hangi ülkelerde AVM kuruyorsunuz?
Gürcistan Tiflis’te Forum Rakeen-Tbilisi Mail projemiz ağustos ayında tamamlanıyor. Bosna Hersek Saraybosna’da gerçekleştirdiğimiz Sarajevo City Center’ı da bu yıl bitiriyoruz. Eylül ayında ise Çin’de kurduğumuz Plaza Shenyang AVM açılacak. Rusya’daki projemiz Plaza Yaroslavl’ı 2013 yılında tamamlamayı planlıyoruz. Yine Gürcistan Batum’da Forum Avrasya isimli AVM’nin inşaatı sürüyor. 2014 yılında bu projeyle birlikte Mısır Kahire’deki Forum Royal, Libya Trablus’ta inşa ettiğimiz Forum Oyia ve Irak Dohuk’ta kurduğumuz Mazi Mail devreye girecek. Trablus’taki bir diğer projemiz Forum Andalus’u ise 2015 yılında faaliyete açmayı planlıyoruz.
Hedefinizde yeni bir ülke var mı?
Yeni pazar olarak Tunus’a yöneldik. Bu ülkenin en büyük sanayi grubu ve süpermarket zincirlerinden Bayahi Group’la ortaklık kurduk. Tunus’ta 12 alışveriş merkezi inşa edeceğiz. Şu anda mimari koıısept üzerinde çalışmalar sürüyor. Amacımız ilk projenin inşaatına bu yılın son çeyreğinde başlamak. AVM’ler ilk etapta Tunis, Sfax, Sousse ve Ariana şehirlerinde açılacak. Tunus’ta organize perakende sektörü henüz bakir düzeyde. Dolayısıyla bizim anladığımız anlamda AVM yok. Tunus’a birçok Türk perakende firmasını götürmeyi düşünüyoruz.
Tunus projesi nasıl doğdu? Kurulacak AVM’lerin içeriği nasıl olacak?
Avm 1er ülkenin tüm organize perakende ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde, Tunus’un dokusuna uygun uluslararası standartlarda Alışveriş ve Yaşam Merkezleri olacak. Turkmall, uluslararası bir marka olduğu için birçok farklı ülkeden proje geliştirmek için teklifler alıyoruz ve sonrasında da değerlendirme yapıp karar veriyoruz. Tunus’ta kurduğumuz ortaklık da Turkmall’un uluslararası bağlantıları sayesinde gerçekleşti.
Libya’da da projeniz vardı. Şu anda hangi aşaı.ıada? Bu pazarla ilgili beklentileriniz neler?
ve devlet fonu için yapıyoruz. Forum Oyia’nın kaba inşaatı bitmek üzereyken ülkede toplumsal olaylar başladı. Bu yüzden inşaatı yarım bıraktık. Libya hükümetinden epeyce alacağımız var. Türkiye’den götürdüğümüz personeli geri getirdik. Ancak Libyalı çalışanlarımızı işten çıkarmadık. Kısa bir süre sonra inşaata yeniden başlayacağımızı düşünüyorum. Forum Oyia’da 240 mağaza olacak. 25 Türk perakende firmasıyla kira kontratı imzalamış durumdayız.
Libya’da da organize AVM yok. Bizim projemiz ilk olacak. Nüfus az ama doğal kaynak gelirleri hayli fazla. Türk perakende firmaları açısından bu ülkede de ciddi potansiyel olduğunu düşünüyorum. Yasaları taklit ürünlerle mücadele konusunda yetersiz. Gerekli yasal düzenlemeler yapılırsa organize perakendecilik hızla büyüyecektir.
Çin yatırımınız nasıl gidiyor? Bu ülkede Türk perakendecilerin şansını nasıl görüyorsunuz?
Çin’in Şenyang şehrindeki Plaza Shen-yang’de Fiba Holding ve Umman Devlet Fonu’yla ortağız. Yaklaşık 500 milyon dolarlık bir proje. Şu ana kadar Fiba Holding ve bizim harcadığımız para 280 milyon doları buldu. Yani Çin’deki en büyük Türk yatırımı. Kiralama konusunda hiç sıkıntı yaşamadık. Sanıyorum dünyaca ünlü birçok markanın bir arada bulunduğu nadir AVM’lerden biri. Ikea’yla daha projeye başlamadan önce anlaşma imzalamıştık. Dünyanın en büyük Ikea mağazasını açtılar. Türkiye’den de Silk & Cashmere, Kiğılı gibi birkaç perakende firması yer alıyor. Çin ve diğer Uzakdoğu markalarından da yoğun ilgi gördük.
Çin’de iç tüketim artıyor. Buna karşılık AVM’ler eski ve yetersiz. Çin’de AVM kurma¬yı düşünen Türk firma¬lara inşaatı anahtar teslimi şeklinde Çinli firmalara yaptırmalarını öneriyorum. Çünkü yabancı sermayeli inşaat şirketlerine karşı yoğun bir bürokrasi var. Bu pazara girmek için şu anda fırsat var.
Bu sıralar Türkiye’deki bazı AVM’ler el değiştirmeye başladı.
Birçoğu için de pazarlıkların sürdüğünü duyuyoruz. Levent Eyüboğlu da ileride bazı AVM’leri satabileceklerini belirtiyor. Eyüboğlu, piyasa değerlerinin henüz oturmadığını, birkaçının el değiştirmesiyle birlikte AVM’lerin gerçek değerinin ortaya çıkacağını düşünüyor:
“Bazı uluslararası fonlar satın almak için görüşmelerde bulunuyor. Bunu olumlu bir gelişme olarak görüyorum. Alışveriş merkezi yatırımcıları için en kötü durum herhangi bir AVM’nin kapanmasıdır.”
Para/Levent Eyüboğlu
