Ortadoğuluların Türkiye’den konut talebinde son 1.5 ayda adeta bir patlama yaşanıyor. Uzmanlar, siyasi karışıklık yaşanan ya da yaşanma ihtimali bulunan ülkelerde yaşayan zengin Arapların Türkiye’de konut arayışında olduğunu söylüyor. Uzmanlar Ortadoğuluların ilgisinde, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik istikrarının ve dinsel yakınlığın yanı sıra Türk dizlerinin de etkili olduğunu vurguluyor.
Özellikle gösterişli yapılara ilgi gösteren Araplar en fazla Boğaz’daki yalı ve villaları tercih ediyor. Ancak Ortadoğu’da yaşanan olaylar, son aylarda Türkiye’ye gelen Arapların profilinde de değişikliğe neden olmuş. Uzmanlar, güvenli liman arayan orta gelir grubundaki Arapların da Türkiye’den ev almaya başladığını dikkat çekiyor.
Zengin Araplar Boğaz çevresinde fiyatları 2 ile 30 milyon dolara varan büyük evler alırken orta gelir gurubu ise 250 bin dolardan başlayan dairelerden satın alıyor. Ayrıca Türkiye’nin güneyi de Arapların yaşamak istediği bölgeler arasında bulunuyor. Türkiye’ye olan Arap ilgisi sadece Araplara hizmet veren emlak şirketlerinin kurulmasına da neden olmuş.
Zenginler villa, orta halliler rezidans bakıyor
Türkiye’de üst gelir grubuna gayrimenkul satışı yapan Turkey Sotheby’s International Realty Genel Müdürü Arman Özver, başta Ortadoğu ülkeleri olmak üzere Kırgızistan, Kazakistan, Azerbaycan gibi ülkelerden Türkiye’ye yönelik ilginin arttığını belirterek, “son 1.5 aydır 15’e yakın yurtdışından müşteri adayı ile kişi ya da kurum olarak görüşüyoruz. Özellikle İstanbul’da yaşamayı planlıyorlar. Portföyümüzdeki gayrimenkulleri onlarla paylaşamaya başladık. Onları misafir etmeye başladık. Sadece karar verme süreçleri uzun. Çünkü ülkelerinde iş sahipleri ya da aile büyükleri ile görüş alışverişinde bulunuyorlar. Ama tahmin ediyorum yakında ciddi özel alımlar gerçekleşecek gibi gözüküyor. Alımların yüzde 70-80 İstanbul’daki konutlara yönelik, kalanı ise güneydeki üst düzey gayrimenkuller” dedi.
Zengin Ortadoğuluların başta Londra olmak üzere Avrupa’nın büyük başkentlerinde zaten bir gayrimenkulü bulunduğunu aktaran Özver, Türkiye’ye yönelik ilgiyi dini yakınlığa bağlıyor. Özver, Boğaz’ın iki yakasındaki görkemli yapıları tercin eden zengin Ortadoğuluların beraberindeki ekip için de şehir merkezindeki rezidans benzeri konutlarda yer baktığını anlatıyor.
Şeyh ve emirler de konut almak istiyor
Son dönemlerde Türkiye’ye yönelik Arap ilgisinde artış olduğunu doğrulayan Turyap Kireçburnu Ofisi Sahibi Ömer Aslan; Türkiye’nin siyasi ve ekonomik istikrarına bağladığı bu ilginin 1980 ve 1990’lardaki dönemi anımsattığını belirtiyor. Son 1-2 aylık dönemde 5 konutu Araplara kiraladıklarını, bir kısmıyla da satmak için görüştüklerini anlatan Aslan, ilgideki artış nedeniyle sadece Araplara çalışan emlak ofisleri açıldığına dikkat çekiyor. Arapların daha çok deniz kenarında ya da orman manzaralı villaları tercih ettiğini; gayrimenkul fiyatlarının ise 2 milyon dolarla 30 milyon dolar arasında değiştiğini belirten Ömer Aslan, gayrimenkul satın almak isteyenler arasında şeyh ve emirlerin de yer aldığına dikkat çekiyor.
Mısır ve Lübnan’ın yerini Türkiye aldı
Geçen yılın Eylül ayına kadar Türklere Ortadoğu’da devre mülk satışı yaptıklarını anlatan Mresco Genel Müdürü Oya Zingal, bu tarihten sonra ilgi tersine döndüğünü vurguluyor. Seçimlerin ardından Arapların Türkiye’de ev alma isteğinde artış yaşandığını belirten Zingal’in tercihlere yönelik gözlemleri şöyle: “4 odadan büyük evleri alıyorlar. Kışın 15-20 gün oturuyorlar ya da kiraya verilmesine yönelik planlama yapıyorlar. Bazen de çok büyük villalar ya da yan yana evler alıyorlar. İstanbul’da daha çok Avrupa yakası talep görüyor.”
Arap dünyası karıştıktan sonra orta gelir grubunun da Türkiye’ye yöneldiğini vurgulayan Zingal’e göre ‘başımıza bir şey gelirse nereye gidebiliriz’ düşüncesiyle eskiden Mısır ve Lübnan’dan ev alan bu grup, şimdi en yakın Müslüman ülke olan Türkiye’ye yönelmiş. Zingal, ilginin bir başka nedeninin de Başbakan Erdoğan’ın o ülkelerde yarattığı sempati olduğunu düşünüyor.
Daha çok şehir merkezi ve havalimanı bölgelerindeki binalara ilgi gösteren orta gelir grubundaki Arapların gelmeye başlamasıyla eskiden 800-900 bin dolarlık konutlar satılırken, şimdi bu tutarın 250 bin dolara gerilediğine işaret eden Zingal, eylülden bu yana Araplara 70 daire sattıklarını kaydetti. Satışların daha da hızlandığını, günde 2-3 aileye proje gezdirdiklerini belirten Zingal, ekime kadar 40-50 daire daha satacaklarını düşünüyor.
“Ukra City projesinden 50 daire satın aldılar”
Ukra İnşaat CEO’su Kürşat Tuncel, Arapların ilgisine dikkat çekerek Ukra City projelerinden 50’nin üzerinden Arap’ın ev aldığını söyledi. “Bizden ev alanların sordukları sorulara baktığımızda yaşamak için bizden ev aldıklarını düşünüyoruz” diyen Tuncel, “Çünkü yatırımcı olsa çok fazla soru sormaz, sadece ne yatırdım kaça satarım diye sorar. Ama bizden ev alanlar kullanıcı oldukları için yaşamaya dönük soruları soruyorlar” diye konuştu.
Mütekabiliyet olmasaydı en az 500 daire satardık
Sinpaş GYO İcra Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik, Sinpaş’ın Büyükçekmece’deki projeleri olan Bosphorus City’ye çok fazla yabancı ilgisi olduğunu belirterek, “Mütekabiliyet ilkesinden dolayı bu projeden 3-4 tane büyük daireyi şirket üzerinden sattık. Şahıs olarak alım yapamıyorlar. Eğer bu yasa olmasaydı yılda 400-500 daireyi yabancılara satabilirdik. Bunun yüzde 60-70’i de Araplar olurdu” diye konuştu.
Mütekabiliyet nedir?
Diplomatik bir terim olan “Mütekabiliyet esası” devletler arası ilişkilerde maruz kalınan davranışa aynı şekilde karşılık verme prensibini tanımlıyor. Türkiye sadece, Türk vatandaşlarının konut satın almasına izin veren ülke vatandaşlarının konut satın almasına izin veriyor. Ortadoğu’daki pek çok ülke, yabancıların konut edinmesine izin vermediği için, bu ülkelerin vatandaşları da, mütekabiliyet esası gereği Türkiye’den konut satın alamıyor. Ancak bu ülkelerin vatandaşları Türkiye’de yabancı ortaklı şirket kurarak bu ilkeyi aşabiliyor.
Leyla İLHAN/Dünya
