Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, iş sağlığı ve güvenliğinden tasarruf etmeyi düşünmenin, uzun vadede hem işletmelerin hem de ülkelerin zararına olduğunu belirtti
AB’nin de desteklediği “Türkiye’de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi” ile “İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü (İSGÜM) Bölge Laboratuvarlarının Güçlendirilmesi” projeleri düzenlenen konferansla sona erdi.
Projelerin kapanış toplantısında konuşan Çelik, sanayi alanında yaşanan gelişmelere bağlı olarak çalışma şartları ve şekillerinin de değiştiğine dikkati çekti.
Çelik, “Bu durum çalışanların karşılaştıkları riskleri de artırıyor. Gıdadan inşaata, sanayiden madenlere kadar her sektörde; ürünün kalitesi kadar, hangi koşullarda ve nasıl üretildiği, üretimi yapanların muhtemel risk durumları gibi hususlar da önem kazanıyor” dedi. İş sağlığı ve güvenliği konusunun sadece Türkiye’nin değil tüm dünyanın sorunu olduğunu bildiren Çelik, dünyada 3 milyar iş gücünün olduğunu, her gün bir milyon iş kazasının yaşandığını, her yıl 2,3 milyon insanın iş kazası ve meslek hastalıkları sonucunda hayatını kaybettiğini söyledi.
İş kazalarının ve meslek hastalıklarının can kayıplarının yanı sıra maddi kayıplara da neden olduğunu belirten Çelik, ILO tahminlerine göre iş kazası ve meslek hastalıklarının her yıl ülke gayri safi milli hasılalarının yüzde 1 ile yüzde 4’ü oranında kayıplara yol açtığını kaydetti. Çelik, “Buna göre, dünyadaki yıllık kayıp asgari 600 milyar dolar, azami 2,4 trilyon dolar. 170 ülkenin gayri safi milli hasılasından daha büyük. Demek ki iş sağlığı ve güvenliğinden tasarruf etmeyi düşünmek uzun vadede hem işletmelerin hem de ülkelerin zararınadır” dedi.
Türkiye’de iş güvenliğinin durumu
Türkiye’de 1990 yılından bu yana iş kazası ve meslek hastalıklarında ciddi bir düşüş olduğuna dikkati çeken Çelik, Türkiye’de her gün 172 iş kazası, 4 ölüm ve 6 sürekli iş göremezlik yaşandığını söyledi. 1990 yılında 155 bin 857 iş kazası, bin 202 meslek hastalığının yaşandığını ifade eden Çelik, 2010 yılında iş kazası sayının 62 bin 903, meslek hastalığı sayısının da 544 olduğunu söyledi. 2002-2010 yılları arasında 100 bin işçiden ölüm oranının yüzde 16,8’den 14,5’e gerilediğini kaydeden Çelik, AB ülkelerinin ortalaması olan yüzde 2,5 rakamına ulaşmak için çok çalışmak gerektiğini vurguladı. Tüm çalışanları kapsayan Müstakil İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı hazırladıklarını anımsatan Faruk Çelik, tasarının kuralcı yaklaşımlardan ziyade önleyici, iyileştirici ve geliştirici anlayışla hazırlandığını söyledi. Meclise sevk edilen tasarının, sağlık kuruluşlarına iş kazası ve meslek hastalıklarını bildirim zorunluluğu, iş yerleri arasında iş birliği yapılması gerekliliği, tehlikenin durumuna göre işin kısmen veya tamamen durdurulması gibi esasları kapsadığını kaydeden Çelik, Bakanlığının iş sağlığı ve güvenliği konusunda yaptığı çalışmaları anlattı.
“Türkiye’de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi” projesiyle metal, maden ve inşaat sektörlerinde Türkiye’ye özgü İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemlerinin tasarlandığı açıklayan Çelik, söz konusu alanda yapılacakları şöyle sıraladı:
“İşçi Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yasalaşması sonrasında ikincil mevzuat revize edilecek, AB projelerinden elde edilen deneyim ve çıktılar tüm ülkeye yaygınlaştırılacak, İSGÜM laboratuvarları referans laboratuvar haline getirilerek, üniversiteler başta olmak üzere ilgili tüm taraflarla Bakanlığımız arasındaki iş birliği en üst düzeyde geliştirilecektir.”
Sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmanın bir insan hakkı olduğunu kaydeden Çelik, “Bir insanın hayatı milyarlarca dolarlık üretimden, ihracattan daha değerlidir. Güvenlik bilinci ve kültürünü endüstriyel ilişkilerin vazgeçilmezi haline getirmeliyiz. Kaza olduktan, insan öldükten sonra ahlanıp vahlanmak çare değil. Devlet kuralları koyacak ve denetleyecek, işveren kuralları uygulayacak işçi de kurallara uyacak” dedi.
5 bin mühendis, iş güvenliği uzmanı olacak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer de iş sağlığı ve güvenliğinin özellikle meslek okullarına ders olarak konulmasını planladıklarını belirterek, proje sonunda oluşturulan rehberlerin zorunlu standartlar haline getirileceğini söyledi. Projenin, kapanış toplantısıyla sona ermeyeceğini, çalışmalara devam edeceklerini belirten Özer, 25 bin üniversite öğrencisine iş sağlığı ve güvenliği eğitimi vereceklerini, yaklaşık 5 bin mühendisi “iş güvenliği uzmanı” olarak yetiştireceklerini kaydetti. AB Türkiye Delegasyonu Başkan Yardımcısı Tibor Varadei, ölümlü kazaların yüzde 90’ının KOBİ’lerde meydana geldiğini belirterek, esas sorumluluğun işverende olduğunu ifade etti.
Türkiye’de AB mevzuatını uygulayabilmek için çok önemli çalışmalar yapıldığını vurgulayan Varadei, kayıtdışılığı önlemek, işverenin sorumluluğunu yerine getirmesini sağlamak ve mevzuatın tam teşekküllü olması gerektiğini söyledi. Varadei, AB’nin işgüvenliği ve işçi sağlığı için şu ana kadar 21 milyon avro destek verdiğini kaydetti.
Rakamlarla proje
İnşaat, maden ve metal sektörlerini kapsayan İSGİP projesiyle düzenlenen eğitimlerden bin 200 kişi yararlandı. Böylece İSGİP kendi alanında en çok kişiye ulaşan proje oldu. İş sağlığı alanında çalışanlar için düzenlenen “İşyerlerinde Sağlık Gözetimi Eğitimleri”ne Mayıs 2011’den Aralık 2011’e kadar yaklaşık 500 kişi katıldı. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi eğitimlerinden 2 ayda 400 katılımcı yararlandı. Proje kapsamında yaklaşık 140 bin avroluk donanım ve yazılım oluşturuldu.
AA
