Türk Tarih Kurumu (TTK) tarafından yurt dışındaki tüm Türk mimari ve kültürel eserlerinin tespiti yapılıyor. Tespit edilen yurt dışındaki mimari eserlerden birçoğu TİKA tarafından ayağa kaldırılıyor
Tarihte oldukça geniş bir coğrafyada hakimiyet kuran Türk milletinin yönettiği coğrafyalarda geride kalan birçok eser bulunuyor. Bu eserlerin büyük bir kısmı çeşitli sebeplerle tahrip edilirken, bazı eserler de kaderine terk edilmiş halde bekliyor.
Türk milletinin yüksek kültürünü, ince zevkini yansıtan bu sanat eserleri, TTK tarafından yürütülen “Yurt dışındaki Tarihi Türk Eserlerinin Tespiti Projesi” kapsamında kayıt altına alınıyor.
Proje kapsamında, şimdiye kadar Avrupa’dan Balkanlar’a, Ortadoğu’dan Orta Asya’ya kadar geniş bir yelpaze içinde yer alan 19 ülkede, çeşme, cami, hamam ve medrese gibi 3 bin 991 tarihi Türk eseri belirlendi.
Kayıt altına alınan eserlere bakıldığında tarihi Türk eserlerinin Makedonya, Bulgaristan, Yunanistan, Azerbaycan, Macaristan, Mısır, Ürdün ve Suriye’de yoğunlukta olduğu görülüyor.
Fotoğrafları çekilerek arşivlenen eserlerin planları yapılıp, ölçüleri çizilerek kitap haline getirilecek. Büyük ölçüde tamamlanan projenin sona ermesiyle birlikte eser sayısının daha da artacağı kaydediliyor.
Türk mimari eserlerini ayağa kaldırılıyor
Yurt dışında bulunan ve kaderine terk edilen Türk mimari eserleri, son yıllarda TİKA tarafından başlatılan restorasyon çalışmalarıyla yeniden eski ihtişamlarına kavuşturuldu.
Bu çalışmaların en önemlileri arasında, 2006 başlatılan ve 5 yıl süren çalışmaların ardından aslına uygun olarak restore edilen Makedonya’nın başkenti Üsküp’teki tarihi Mustafa Paşa Camisi ile Balkanlar’daki medeniyet abideleri arasında kabul edilen Prizren Sinan Paşa Camisi yer alıyor.
TİKA’nın, Balkanlar’ın yanı sıra Ortadoğu’ya kadar geniş alanda restore ettirdiği eserlerden bazıları da şöyle:
“Sudan/Suakin Adası’nda Osmanlı dönemine ait Hanefi Camisi, Şafi Camii ve Gümrük Binası.
Afganistan’da, Hoca Bahauddin Veled Medresesi (Mevlana Evi) Bosna-Hersek’te, Banja-Luca Ferhadiye Camisi ve Maglay Kurşunlu Camisi.
Karadağ’da, Bar Osmanbaşiç Camisi Restorasyonu ile Osmanlı Şehitliği.
Kosova’da, Priştine Fatih Camisi. Sırbistan’da, Belgrat Şeyh Mustafa Türbesi.
Filistin’de, El Aksa Sebilleri ve Kubbet-us Sahra hilali,
Harem-i Şerif zincirli kubbesi.
Suriye’de, Şam Süleymaniye Külliyesi.”
AA
