Hızla artan ev tozu akarları alerjisi çocukların sağlık durumunu etkiliyor. Evde toz tutma potansiyeli yüksek olan halı, çarşaf, yastık, yorgan, tüylü ve yünlü eşyalar akarların yaşadıkları en önemli alanlar
Başlıktaki sorunun cevabı, kendisine bu şekilde çok vaka gelen çocuk hastalıkları Uzm. Dr. Hafize Erkan, “Çok sade olarak döşenmeli.” şeklinde veriyor. Son yıllarda özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde hızla artan ev tozu akarları alerjisi çocukların yaşam kalitesini ciddi olarak etkiliyor. Ev tozu akarları gözle görülemeyen, en çok nemli ortamlarda ve 25-30 derece sıcaklıkta çoğalan küçük böcekçiklerdir. Ev ortamında toz olma potansiyeli yüksek olan halı, çarşaf, yastık, yorgan, tüylü ve yünlü eşyalar başlıca yaşam alanları.
Çocuklarda üç yaşından sonra yapılan testlerle tespit edilebilen alerji hastalığına neden olan aslında ev tozu akarlarının dışkı ve atıklarıdır. Alerjen olan bu atıklar yapışkan oldukları için eşyaların üzerine yapışır ve devamlı olarak ev ortamında yayılır.
Peki ne yapmalı? En hijyenik, korumalı bildiğimiz ev ortamlarımızın başlıca tehlike arz ettiği bu çocuklar için evimizde, özellikle odalarında ne gibi tedbirler almalıyız? Şu an 5 yaşında olan, hastalığı ilk olarak kol ve bacaklarının boğum yerlerinde kaşıntıyla ortaya çıkan ve 3 yaşında yapılan deri testiyle hastalığının kesin teşhisi konulan Zeynep’in annesi Ayten Duman Kılıç evde alınacak tedbirlerin, çocukların yaşam kalitesini doğrudan etkilediğini söylüyor. Eğer dikkat edilmezse kızının alerjik bronşitinin çok daha ağır bir tablo olan kronik astıma dönebileceğini dile getiren Kılıç, öncelikle kızının odasından halıyı kaldırmış. Böylece sabah kalktığında ardı ardına kesilmeyen hapşırıklardan kurtulmuşlar. Dr. Hafize Erkan’ın da belirttiği gibi ev tozu akarlarının başlıca yaşam alanı olan tüylü halılar yerine makinede yıkanabilen sentetik kilimler tercih edilmelidir. Burada çözüm olarak akla gelen anti bakteriyel halılar da işe yaramıyor çünkü ev tozu akarları bakteri değil. Evin geri kalan halı temizliği için de vakum gücü yüksek HEPA filtreli süpürgeler ya da tozu suya hapseden modeller tavsiye ediliyor.
Halı kadar yatağa da dikkat
Alerjik çocuklar halıdan sonra en fazla toza, yataklarında maruz kalıyor. Uykuda sağa sola dönen çocuk, yastık ve yorgandaki ev tozu akarlarıyla temas ediyor. Toz tutma özelliği yüksek yün ve kaz tüyüyle doldurulmuş ev tekstilleri kesinlikle tavsiye edilmiyor. Bunların yerine sık yıkanabilen sentetik elyaflı yorganlar, yastıklar tercih edilebilir. İki yıldır bu hastalıkla mücadele eden Ayten hanım kızının yatağının elyaflarını yazdan yaza yıkayıp nemi kalmayacak şekilde kızgın güneşte kuruttuğunu belirtiyor. Nevresim takımlarını da renkli ise 60, beyaz ise 90 derecede sık sık yıkayıp buharsız ütüyle ütülediğini iletiyor. Son yıllarda piyasaya sürülen, organik pamuklu ürünler de ev tekstillerinde tercih edilebilir. Bunlara ek olarak ticari olarak satılan sık dokunmuş pamuktan mamul, fermuarlı alerji kılıfları da tavsiye edilebilir.
Oda dekorasyonunda nelere dikkat edilmeli?
Başlıca yaşam alanları olan halı ve yataklarda alınabilecek önlemlere ek olarak çocuğumuzun odasında aşağıdaki noktalara dikkat edebiliriz:
Her ne kadar puf puf, peluş oyuncaklar eşyalar çocukların sevimli odalarına çok yakışsa da ev tozu akarlarının yaşam alanı olmaya çok uygun oldukları için odada tutulmamalılar.
Perdeler basit, sade kumaştan olmalıdır. Kadife tercih edilmemeli ve rutin ev temizliğini beklemeden sık sık yıkanmalıdırlar.
Yün battaniye kesinlikle kullanılmamalı, kıyafet seçiminde aynı şekilde pamuklu penyeler tercih edilmelidir.
Çocuğumuzun odası mümkünse güneş görmeli ve sık sık havalandırılmalıdır.
Duvarların boyası su bazlı nefes alabilen tipte olmalıdır. Kalın bir tabaka oluşturan tiner bazlı saten boyalar buharlaşıp havaya yayıldığından dolayı tavsiye edilmiyor. Ayrıca mümkünse duvarlar belli aralıklarla sabunlu bezle silinmelidirler.
Odanın temizliği sık sık yapılmalı, yer döşemeleri ıslak bezle silinmelidir. Temizlik esnasında çocuk odadan çıkarılmalıdır.
Mobilya cilasında kullanılan formaldehit maddesi alerjik çocukları rahatsız edebileceğinden oda dekorasyonunda sade modeller tercih edilmelidir. Deri ev mobilyasında toz tutmayacağından ve ıslak temizliğe uygun olduğundan tavsiye edilmektedir.
Evin nem ortamı çok önemlidir. Rutubetli ortamı seven ev tozu akarları hızla çoğalırlar. Buna engel olmak için kış da olsa kesinlikle evde, peteklerin üzerinde çamaşır kurutulmamalıdır. En pratik çözüm olarak, nem oranı da ayarlanabildiği için kurutma makineleri tercih edilebilir.
Zeynep Karataş / ZAMAN
