Sit alanlarıyla taşınmaz kültür ve tarih varlıklarını koruyan ‘son yasa’nın da etkisiz hale getirilmesi endişe yarattı
Anayasa Mahkemesi’nin 2863 sayılı yasada, sit alanında inşaat yapanlar ve tescilli tarihi binaları yıkanlara öngörülen hapis cezalarını iptal etmesi, tartışma yarattı. “Yasada nerenin sit alanı nerenin kültür varlığı olduğu belli değil. Bu konu yeniden düzenlensin” gerekçesiyle yapılan iptal, ne getirecek?
Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının yıkılmasına, bozulmasına veya yok olmasına kasten sebebiyet verenler ile sit alanlarına izinsiz inşaat yapanlara hapis cezası verilemeyecek. Yani Radikal’in 5 Şubat günü ‘Bizans Sarayı’na kepçeyle yıkım’ başlığı ile gündeme getirdiği gibi Bizans saray kalıntıları üzerine 45 gün içinde 5 katlı otel yapanlar ceza almayacak.
Tarihi Yarımada’da izinsiz hafriyat yapanlar da iptalden etkilenecek. Ayvansaray’da sit alanına iş makinesiyle müzeye habersiz girseniz de size kimse ceza veremeyecek.
Diziler kurtuluyor
400 bin yıllık Yarımburgaz Mağarası’nda izinsiz film çekildiğini ve tahribat yapıldığını Radikal 25 Mart’ta manşetten duyurmuştu. Muhteşem Yüzyıl ve Leyla ile Mecnun dizileri çekilirken mağarada izinsiz kazılar yapıldığı, duvarlara yazılar yazıldığı ortaya çıkınca Koruma Kurulu yapımcıları 2863/65. madde uyarınca savcılığa sevk etmişti. 65. maddenin iptaliyle birlikte bu dizilerin yapımcıları da ceza almaktan kurtuldu.
Yeni uygulama, doğal sit alanları için de geçerli. Fırtına Vadisi, Alakır, İkizdere gibi doğal sit alanlarında kaçak yapılaşmaya gidenlere de hapis cezası verilemeyecek.
Sit’lerin tabutuna son çivi çakıldı
Uluslararası Kültürel Varlıkları Koruma Araştırma Merkezi’nin (ICCROM) uzun yıllar genel müdürlüğünü yapan Prof. Dr. Cevat Erder: Kültür varlıklarını koruyan tek yasa da elden gitti. Tarihi sit’lere ve yapılara bakış açısının son noktası… Elden gidiyor, bakanlık acil müdahale etmeli. Ancak bakanlık susuyor, sanırım bu durumdan memnun. Yeni bir düzenleme için STK’lar herekete geçmeli.
Ömer Erbil / RADİKAL
