Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü İsmail Yücel, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi projesinin tüm Türkiye’de devreye alınacağı 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yeni şirket kuruluş işlemleri ve bu şirketlerin değişiklik işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirileceğini söyledi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü İsmail Yücel, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) projesinin tüm Türkiye’de devreye alınacağı 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yeni şirket kuruluş işlemleri ve bu şirketlerin değişiklik işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirileceğini söyledi.
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile devreye giren bilişim uygulamaları kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan MERSİS projesi 1 Ocak 2013 tarihinde tüm Türkiye’de uygulamaya geçecek. Ticaret sicil işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirileceği MERSİS ile manuel olarak tutulan ticaret sicil bilgileri merkezi bir veri tabanına taşınacak.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü İsmail Yücel, MERSİS projesine ilişkin AA muhabirine açıklamada bulundu. Yücel, yeni Türk Ticaret Kanunu’nun ticaret sicili, elektronik arşiv, elektronik defter tutma, elektronik ortamda genel kurula katılma, elektronik posta, elektronik tebligat alanlarında köklü bir değişim öngördüğünü ama bunların içerisinde en fazla önemsediklerinin ticaret sicil işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi olduğunu belirtti.
Türkiye’de ticaret sicil kayıtlarının halen manuel tutulduğuna dikkati çeken Yücel, ”238 noktada sicil işlemleri yürütülüyor. Dolayısıyla uygulama birliği sağlanmasında sıkıntı çekiliyor. Bu projeyle beraber tüm ticaret sicil işlemleri elektronik tek bir merkezi veri tabanına kavuşturulmuş oluyor” dedi.
Yücel, MERSİS’in, uygulamada olan Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS), Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) ve Adres Kayıt Sistemi’ne (AKS) ilave olarak Türkiye’nin dördüncü veri tabanı olarak hizmete gireceğini söyledi.
MERSİS’in önceki adının Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi olduğunu ama bu ismin projenin kapsamını tam olarak karşılamaması sebebiyle Merkezi Sicil Kayıt Sistemi olarak değiştirildiğini belirten Yücel, ”Bu projede ticaret sicil kapsamındaki bütün işletmeler tekil, anahtar, benzersiz bir numarayla takip edilecek. Vatandaş İsmail Bey’in TC kimlik numarası olduğu gibi işletmelerin de tekil, benzersiz bir anahtar numarası olacak” diye konuştu.
Ticaret sicil müdürlüklerinin uygulamalarında birlik sağlanacak
Yücel, projenin tüm Türkiye’de devreye alınacağı 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yeni şirket kuruluş işlemleri ile bu şirketlerin değişiklik işlemlerinin elektronik ortamda MERSİS üzerinden gerçekleştirileceğini ve bu kuruluş bilgilerine merkezi elektronik sicil veri tabanına Türkiye genelinde anlık olarak erişilebileceğini belirtti.
Türkiye’deki ticaret sicil müdürlüklerinin eski kayıtlarının da 1 Ocak 2013’e kadar uygulamaya dahil edilmesini hedeflediklerini anlatan Yücel, şöyle devam etti:
”Pilot uygulama Mersin’deydi. Bir yılı aşkın bir süredir devam ediyor. Kısa bir süre önce İzmir, Samsun ve Denizli’yi de uygulamaya aldık. Yılbaşına doğru verileri aktarılan illeri peyderpey uygulamaya alıyoruz. Yılbaşı itibariyle önemli bir miktarı bu anlayışla uygulamaya almış olacağız.
Ama büyük illerde eski kayıtların uygulamaya alınması işlemlerinde biraz sıkıntı çekiyoruz. Bu kayıtlar manuel ortamda tutulduğu için zaman zaman sağlıklı verilere ulaşamıyoruz. Projenin öngördüğü düzende bu verileri aktaramıyoruz.
Bu yüzden belki 1 Ocak’tan sonra bu eski kayıtların uygulamaya alınması 3-4 aylık bir süreyi alabilir. Ama her hal ve şartta 1 Ocak 2013’te yeni şirket kuruluşların elektronik ortamda gerçekleştirilecek.”
Yücel, MERSİS’in yazılımı sayesinde ticaret sicil müdürlüklerinin birbirlerinden farklı uygulamaları arasında birlik sağlanacağını ifade etti.
Kurumlar arası entegrasyon
”MERSİS’in bünyesine Türk Ticaret Kanunu’nun ve Ticaret Sicil Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerini adeta gömdük” diyen Yücel, MERSİS üzerinden şirket kurma sürecine ilişkin şunları kaydetti:
”Şirket kuruluş ve değişiklik işlemleri tamamen sistem üzerinden yapılıyor. Bir anonim şirketinin esas sözleşmesinin hazırlanışından tutun da pay durumuna, yetkililerin tespitine veya vekalet verilmesine kadar bütün işlemler bu sistem üzerinden gerçekleştirilebiliyor.
Bir kuruluş işlemi düşünün; Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne gitmeden ofisinizden kuruluş işlemini gerçekleştiriyorsunuz. Noter elektronik ortamda ana sözleşmenizi tasdik etti. Ticaret sicil müdürünün önüne gitti. O, gerekli incelemeyi yaptıktan sonra onayladı. Kuruluş onayını verdikten sonra ilgili vergi dairesinin ekranında da örneğin ‘Ankara Ticaret Sicil Müdürülüğü’nde bir işletme doğdu’ bilgisi iletiliyor.
Dolayısıyla ona bir potansiyel vergi numarası… Bizim proje Maliye Bakanlığı ile entegre bir yapıda. Orada da bir vergi numarası üretilmiş oluyor. Yine kuruluş işlemi gerçekleşince Sosyal Güvenlik Kurumu’na işyeri başlayış bildirgesi elektronik ortamda gönderiliyor. Bu kuruluş işlemleriyle ilgili bütün ödentiler elektronik ortamda internet üzerinden gerçekleştiriliyor.”
Projenin, İçişleri Bakanlığı Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile de entegrasyonu bulunduğunu anlatan Yücel, ”Vakıflara ve derneklere de bu sistem üzerinden birer benzersiz numara veriyoruz. Bu proje kamu hizmetlerinin niteliği anlamında çok önemli sonuçlar doğuracaktır.
Yani Kamu İhale Kurumu’nun, yargılama süreçleri açısından Mali Suçları Araştırma Kurumu’nun şirketlerle ve onların ortaklarıyla ilgili incelemelerinde anlık bilgiye ulaşımı mümkün olacak.
Proje tamamen uygulamaya alındığında, örneğin İç Anadolu Bölgesi’ndeki anonim şirket sayısı, bunların sermaye yapıları, ortak sayıları ve faaliyet alanlarına ilişkin bilgileri size anında verecek durumda olacak İç Ticaret Genel Müdürü. Burada da karar alıcılar ve politika üreticiler için son derece önemli bilgiler olacak” ifadelerini kullandı.
Şirketin ortakları, yetkilileri ve sermaye yapısına ilişkin ticaret sicilinde aleni olarak ulaşılabilen bilgilere MERSİS ile Türkiye’nin her yerinden vatandaşların elektronik ortamda anlık erişim sağlayabileceğini, ancak daha nitelikli bilgilerin kullanımının kamu kurumları açısından mümkün olabileceğini kaydeden Yücel, ”Yani vergi incelemesine yetkili bir vergi müfettişi, bir şirketle ilgili istediği bilgileri MERSİS üzerinden kullanıcı şifresiyle girip alabilecek” dedi.
MERSİS projesinin tamamıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne ait olduğunun altını çizen Yücel, proje kapsamında oluşturulan ticaret sicil veri tabanının eş değerinin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde de kurulacağını dile getirdi.
‘Elektronik Genel Kurul Sistemi Türkiye’de bir devrim’
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte borsaya kote şirketlere zorunlu, diğer şirketlere ise isteğe bağlı hale gelen Elektronik Genel Kurul Sistemi’nin (EGKS) kendileri için önemli olduğuna da değinen Yücel, ”Türkiye’de ilk kez 19 Ekim tarihinde KPMG adlı şirket tarafından gerçekleştirildi. Bu, Türkiye’de bir devrimdir. Financial Times’ta da haber oldu. Biz bu konuda Türkiye olarak çok iddialı bir düzenleme yaptık” dedi.
Elektronik ortamda genel kurul denildiğinde yanlış bir algı oluştuğunu belirten Yücel, şunları kaydetti:
”Yaptığımız düzenleme genel kurullara elektronik ortamda katılımı mümkün hale getiriyor. Bilinen genel kurul fiziki olarak gerçekleştiriliyor. Yine şirket müracaatını yapıyor, eğer genel kurulunda bakanlık temsilcisi bulundurması gereken bir şirketse bakanlık temsilcisi geliyor ki bu uygulama şu anda payları borsada işlem gören şirketler için zorunludur. Yine divan başkanı seçiliyor.
Oraya katılabilenler katılıyor ama uzaktakiler toplantıya elektronik ortamda katılıyorlar, görüşlerini beyan ediyorlar, oy kullanabiliyorlar. Bu, Türkiye’de gerçekleştirildi. Dünya uygulamaları açısından değerlendirdiğinizde Türkiye’nin hakikaten çok ileri bir düzenlemesi ve uygulaması oldu.
Bunu da bu Sermaye Piyasası Kurumu’nun ilgili kuruluşu olan Merkezi Kayıt Kuruluşu’nu yetkilendirerek, onların sağladığı elektronik platform üzerinde gerçekleştiriyoruz. Bilişim hukuku Türkiye’de yeni gelişiyor. Bilişim hukukunun geldiği noktayı göstermesi açısından son derece önemli bir düzenleme bu.”
