Mira tutan kişi; teodolit operatörünün yardımcısı. “çubukçu” dendiği de olur.
Mira:
topoğrafik ölçümlerde kullanılan, kuru çam veya dişbudak ağacından imal edilen 3-5 m. uzunluğunda ağaç lata. bu lata üzerinde cm bölümleri bulunur ve mira ucundan mesafeleri rakamlarla belirlenir; mira bölümlerinin okunmasını kolaylaştırmak için mira bölümleri kırmızı-beyaz ve siyah-beyaz boyanır.
Teodolit:
mesafe ve açı ölçen optik bir alet; şimdilerde ise (kimi üst modellerde) elektronik aksamla desteklenmiş komplike bir cihaz.
genelde: teodolitlerde mira ile beraber çalışılır. herhangi bir referans noktası alıp yatay açı sıfırlandıktan sonra yerini bilmek istediğiniz noktaya şenörü gönderirsiniz. o noktaya dikilen miraya teodoliti çevirir ve teodolit okülerindeki yatay çizgilerden faydalanarak mira üzerinde alt, üst ve orta okumalar yaparsınız. yatay-düşey açıları da miraya dönünce buldunuz zaten. bu alt-üst okumaları ve teodolit dürbününün büyütme katsayısını biliyorsanız, bulunduğunuz istasyondan mesafeyi de ölçebilirsiniz demektir. eski teodolitlerde bu mesafe ölçümü pek hassas değildi. desimetreye varan hatalar vardı.
özelde: total station adı da verilen elektronik aksamlı teodolitlerde mira yardımı gereksizdir. onun yerine reflektör ile çalışılır. reflektör, 80~90 cm boyunda, kafasında ampul gibi bir yansıtıcı bulunan bir aparattır. koordinatı bulunmak istenen noktaya tutulur ve teodolitten buna seri olarak ışın gönderilir. daha sonra ışınlardan gelen yansımalar derlenerek bir ortalama alınır ve milimetrik hassasiyette mesafe ölçümü ve 1/1000 gradın altında hatayla açı okuması yapılır.
teodolit, şantiyelerde arazi ve bina ölçümlerinde ve tapu kadastro işlerinde olmazsa olmaz bir alettir.
