Türkiye-Suriye sınırına yerleştirilmesi planlanan ve ABD’de ”vatansever” olarak adlandırılan Patriot füzesi, 5,30 metre uzunluğunda, 900 kilogram ağırlığında ve 80 kilometre etkili menzile sahip.
Körfez Savaşı sırasında adı sıkça duyulan Patriot füzeleri, NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen’in, Türkiye-Suriye sınırına yerleştirilmek amacıyla Türk hükümetinden Patriot talebi aldıklarını açıklamasının ardından yeniden gündeme geldi.
Patriot (Phased-Array Tracking and Intercept Of Target), Nike Hercules ve HAWK füzelerinin yerini alması amacıyla 1965’te ABD’li Raytheon firması tarafından geliştirilmeye başlandı. İlk atışı 1970’te gerçekleştirilen Patriot, o dönemde Amerikan Ordusu’nun öncelikleri dışında kaldı. Sonraki süreçte çalışmalarına devam edilen sistem, ancak 1983’te operasyonel olarak kullanılabildi.
Irak’ın fırlattığı 45 Scud füzesini düşürmüştü
Patriot, 1980’lerin sonunda balistik füzelere karşı hassasiyetinin arttırılmasının ardından ”MIM-104 PAC2” olarak yeniden adlandırıldı. Bu yeni versiyonuyla füze, 1991 Körfez Savaşı sırasında Irak’ın fırlattığı Scud füzelerinden 45’ini düşürerek etkinliğini kanıtladı. Buna rağmen Amerikan ordusu, Patriot’un performansından memnun kalmadı ve 1992’de tüm bataryalarını yeniledi. Savaştan edinilen tecrübelerle de füze fırlatma rampaları, komuta merkezinin 10 kilometre ötesine konuşlandırılmaya başlandı.
2000’li yıllara gelindiğinde PAC2’nin modernize çalışmaları devam etti ve taktik balistik füzelere karşı GEM/T ve seyir füzelerine karşı GEM/C modelleri geliştirildi.
Azami uçuş süresi 170 saniye olan Patriot füzesi, Japonya’da Mitsubishi tarafından lisans altında üretiliyor. Füze bugün ABD ve Japonya dışında Almanya, Hollanda, İspanya, İsrail, Kuveyt, Suudi Arabistan, Tayvan ve Yunanistan tarafından kullanılıyor.
Standart bir Patriot bataryası; bir radar sistemi, komuta kontrol merkezi, bir jeneratör grubu ve her birinde 4 füze konuşlu 5 adet fırlatma biriminden oluşuyor. Fırlatmanın hedef doğrultusunda gerçekleştirilme zorunluluğu olması nedeniyle sistemin fırlatma rampalarının muhtemel hedef yönlerine tertiplendirilmesi gerekiyor.
Yeni versiyonu MIM-104F Patriot PAC3
Amerikan Ordusu, kısa ve orta menzilli hedefler için teknik kabiliyetleri yeterli görülmeyen Patriot füzelerinin ilk versiyonlarına yönelik 1990’lı yılların ortasında MIM-104F PAC3 adı verilen yeni bir modernizasyon programı başlattı. Böylece ortaya çıkan PAC3, seleflerine göre daha gelişmiş aerodinamik yapısı ve daha hafif olan ağırlığı ile başlı başına yeni bir füze olarak savunma sektöründe yerini aldı.
Dörtlü fırlatma rampalarından ateşlenen PAC2’lere nazaran PAC3’ler, komuta merkezinden 30 kilometre uzağa mevzilendirilebilen 16’lı rampalara konuşlandırılıyor. Hedefini esas olarak çarparak imha etmesi amacıyla harp başlıksız tasarlanmasına rağmen PAC3, her biri 225 gram ağırlığında 24 tungsten parçacık saçarak manevra yapan hedefine karşı ölümcül bir duvar örüyor. Aktif radar ile donatılan füze, hedefe doğru seyri sırasında yerden komuta edilebiliyor.
Oldukça etkili bir sistem olan PAC3’ün en önemli dezavantajlarından biri, diğer Patriot versiyonlarında da görülen dikey fırlatma kabiliyetinin olmaması. Bu sistem, günümüzde ABD, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Kore, Japonya, Kuveyt ve Tayvan tarafından kullanılıyor.
Güvenlik kalkanı oluşturuyor
Silah Sistemleri ve Askeri Doktrin Uzmanı Sami Atalan, soruları yanıtlarken, Patriot füzelerinin, konuşlandırıldıkları bölgedeki radarlar sayesinde füze tehditlerini tespit ederek hedefine ulaşmadan onları havada imha etmeye yarayan bir güvenlik kalkanı oluşturduğunu söyledi.
Patriot füzelelerinin PAC1, PAC2 VE PAC3 olmak üzere 3 ayrı versiyonu olduğunu anlatan Atalan, Türkiye’ye getirilecek olanın büyük ihtimalle PAC2 olacağını belirtti.
PAC1 versiyonunun hantal ve eski versiyon olması nedeniyle artık çok kullanılmadığına işaret eden Atalan, onun yerine geliştirilen PAC2 füzelerinin, hem uçaklara hem de balistik füzelere karşı kullanılabildiğini kaydetti.
Atalan, PAC3’ün az sayıda ülkede bulunduğunu ve tamamen balistik füzelere karşı geliştirildiğini belirterek, ”PAC3’ler uçakları vuramaz, menzili 20 kilometre. Ama hedefteki füzeyi çok daha erken algılayıp vurabiliyor” dedi.
Patriot füze sisteminde yaklaşık 200 personelin ve 40 araçlık bir konvoyun görev aldığını ifade eden Atalan, Patriot füzesinin ortalama maliyetinin 1,5 milyon dolar olduğunu söyledi.
Atalan, Türkiye’de Roketsan ve ASELSAN’ın da yeni jenerasyon Patriot füzelerinin bir çok kritik parçasını ürettiğini sözlerine ekledi.
Patriot PAC2 ve Patriot PAC3’ün özellikleri şöyle:
