Yapı-Endüstri Merkezi (YEM) Genel Müdürü Barış Onay, ”Yapı sektöründeki belirsizlikler 1 Ocak 2012’de belli olsaydı, yapı sektöründeki büyüme yüzde 1’lerin çok çok üzerinde olurdu” dedi.
Türk yapı sektörünün 2012 yılı gerçekleşmeleri ve 2013 yılı beklentilerini AA muhabirine değerlendiren Onay, sektörün yapısal özelliği itibariyle Türkiye ekonomisinden ayrı düşünülemeyeceğini ifade etti.
Yapı sektörünün uzun yıllardır Türkiye ekonomisinin üzerinde bir büyüme trendine sahip olduğunu, ancak 2012 yılında bu durumun değiştiğini hatırlatan Onay, 2012 yılının yapı sektörü için bir kırılma yılı olduğunu, 2012 yılı 9 aylık verilere göre sektörün büyümesinin yüzde 1 seviyesinde gerçekleştiğini ve bunun çok kritik bir eşik olduğunu vurguladı.
”Sektör 2012’yi bekleyerek geçirdi”
Onay, 2011 yılında bu oranın yüzde 12,7 olduğunu anımsatarak, şöyle konuştu:
”Yüzde 10’ları konuşan bir sektörün yüzde 1’leri konuşması çok ciddi hız kesme aslında. Neden böyle oldu? Çünkü Türkiye 2012 yılını bekleyerek geçirdi. KDV oranının açıklanmasını, mütekabiliyetin gelmesini ve kentsel dönüşümde ilk kazmanın vurulmasını bekledi.
Bu sektörün beklemeye ve belirsizliğe tahammülü yok. Bu sektör güven üzerine kuruludur. Türkiye’de artık yap-sata değil, sat-yapa döndü. Bu güveni erozyona uğratacak herhangi bir belirsizlik sektörün belini büküyor. 2012 yılında üç dört tane birden yaşadık.
2012 yılında bu belirsizlikler yaşanmamış olsaydı, KDV oranıyla oynanacak açıklamasıyla KDV’nin gerçekten değiştirilmesi arasında 8 ay olmasaydı, 2B çıktı, çıkacak derken 4 ay geçmeseydi, mütekabiliyet ha çıktı çıkacak, şunu kapsıyor, şunu kapsamıyor diyerek 8 ay geçmeseydi, bu belirsizlikler 1 Ocak 2012’de belli olsaydı, yapı sektöründeki büyüme yüzde 1’lerin çok çok üzerinde olurdu.”
”Yapı sektörü bir çok sebepten gol yedi”
2012 yılında KDV’deki belirsizlik nedeniyle müteahhitlerin riski kendi üzerlerine aldıklarına dikkati çeken Onay, KDV ile ilgili düzenlemenin 2013 yılı Ocak ayında kesinlik kazandığını ve aradaki 1 yılın kaybedildiğini söyledi.
Dünyada KDV’yle ilgili örneklere bakıldığında yüzde 4-5-7-19 ve 22 olan ülkelerin olduğunu belirten Onay, Türkiye’deki sıkıntının ise KDV’deki belirsizlik olduğunu vurguladı.
Onay, kentsel dönüşümünde yasal alt yapının zamanında bitirilememesi nedeniyle kazmanın daha yeni vurulduğunu ve kentsel dönüşümde belirsizliğin hala sürdüğünü savunarak, ”Kentsel dönüşümde ilk kazma vuruldu ama ikinci kazma daha zor. Çünkü halkın evine daha vurmadılar kazmayı. Devlet binalarına vurdular. Dolayısıyla burada zor geçecek bir süreç var” öngörüsünde bulundu.
Mütekabiliyet konusunda da beklentinin yönetilmesinde sıkıntılar olduğunu ifade eden Onay, Türkiye’den konut alacakların yatırım amaçlı mı yoksa otrma amaçlı mı alınacağı konusundaki beklentinin de yapı sektöründe belirsizliğe neden olduğunu dile getirdi.
Onay, yatırımcı açısından mütekabiliyetin sorun olmadığını, asıl sıkıntının bireysel alımlarda olduğunu ve bunun yasayla birlikte halledildiğini, ancak bireysel yatırımcıların zaten ülkelerinde yaşadığını ve asıl yatırım yapacakların kurumsal yatırımcılar olduğunu anlattı.
Türkiye yapı sektörünün 2012 yılında bir çok sebepten ötürü gol yediğini iddia eden Onay, ”Bunların hiç biri yaşanmamış olsaydı, sektör yüzde 4-5 büyürdü” dedi.
”2013 yılında müteahhitler 2012’deki kayıplarını çıkaracak”
Türkiye’de her çeyrekte ortalama 100 bin civarında konut satışı gerçekleştiğini ve son çeyrekte bu rakamın daha da arttığını söyleyen Onay, Türkiye’de konut satışlarında azalmanın yaşanmadığını ve bunun eldeki stoklardan kaynaklandığını belirtti.
Onay, 2013 yılı konut satışına ilişkin öngörüde bulunarak, yüzde 1 KDV’den satılabilecek eldeki stoklar ve konut kredilerindeki düşüşün etkisiyle 2013 yılının ilk yarısına kadar konut satışlarında ciddi artış yaşanabileceğini belirtti.
Onay, ”2013 müteahhitler için çok önemli bir dönem olacak ve 2012 yılındaki kayıplarını çıkaracak. Hem bastırılan konut talebinin ortaya çıkışı hem yüzde 1 KDV’lik konutların bir nevi batan geminin malları şeklinde satışı, 2013 yılında konut satışlarını artırabilir” dedi.
”Azalan hane halkı sayısı da konut ihtiyacını artıracak”
İstanbul’un, Türkiye’nin ve bölgesinin göz bebeği olmayı sürdürdüğü müddetçe, konut fiyatlarının düşmeyeceğini ve konut satışlarının artacağını öngören Onay, İstanbul’da her çeyrekte ortalama 20 binin üzerinde konut satışı gerçekleştiğini ve bu sayının en yakın takipçileri olan ilk üç ilin toplamından daha fazla olduğunu anlattı.
İstanbul’da çok sayıda uluslararası şirket ve üst gelir grubuna sahip bireylerin bulunduğuna dikkati çeken Onay, A plus konutların satışında bir sıkıntı yaşanmadığını ve yaşanmayacağını savundu.
Türkiye nüfusunun artıyor olması, genç nüfusun fazla olması ve hükümetin nüfus planlaması nedeniyle Türkiye’de konut ihtiyacının bitmeyeceği tahmininde bulunan Onay, ”Türkiye’de nüfus artarken, hane halkı sayısının azalması da konut ihtiyacını artıracaktır. Eskiden ailede büyük anne ve büyük baba da yaşarken, artık hane halkı sayısı 4’e indi” diye konuştu.
Onay, İstanbul’da orta ve alt gelir grubunun konut satın alabilmesi için, bunun devlet politikası olması gerektiğini belirtti. İngiltere’de A plus bir konut alanında ”low cost” olarak tabir edilen düşük gelirlilere de belli bir oranda yer ayrıldığını anlatan Onay, düşük gelir gruplarıyla yüksek gelir gruplarının aynı alanda yaşayabildiğini söyledi.
Türkiye’de konut stokunun büyük bir kısmının kötü durumda olduğunu ve insanların sadece yeni bir konut almak için değil, aynı zamanda kötü durumdaki konutundan kurtulmak içinde de konut talebini artırdığını dile getiren Onay, Türkiye’de ciddi bir ekonomik kriz olmadığı müddetçe yapı sektöründe problem yaşanmayacağını vurguladı.
”3. köprüyü İtalyanlar yapıyor, nerede dünyanın en iyi ikinci müteahhitliğimiz”
Türkiye’nin yurt dışı müteahhitlik hizmetleri gelirlerine de değinen Onay, Türk müteahhitlerinin 2003 yılında yurt dışında aldığı işlerin ortalama bedeli 16 milyon dolar iken, 2012 yılında 60 milyon dolara yükseldiğine dikkati çekti.
Türkiye’nin yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde iyi yolda olduğunu, ancak büyük işler alabilmenin hemen olmayacağını ve devletin şirketleri bu yönde desteklemesi gerektiğini belirten Onay, şunları kaydetti:
”Türkiye’nin en acı şeyi şudur. Türkiye iki tane asma köprü yaptı. Üçüncüyü yine İtalyanlar yapıyor. Türkiye yapamıyor. Nerede dünyanın en iyi ikinci müteahhitliğimiz? O zaman yap bir tane asma köprü. Çevre yollarını biz yapıyoruz. Bazı şirketlerimiz teknik işler yapabiliyor.
Ama bunları bir-iki diye sayabiliyoruz. Şirketlerimizi sayamayacağımız derecede olursa Türkiye çağ atlamış olacaktır. Ama Türkiye buraya doğru gidiyor. Türkiye kendi büyük müteahhitlik projelerini kendisi yapamadığı sürece müteahhitlikte dünya ikincisiyim demesin. Türkiye’nin artık fiyattan rekabete değil, kaliteden rekabete geçmesi gerekiyor.”
Yapı Fuarı-Turkeybuild İstanbul
Onay, Yapı-Endüstrisi Merkezi tarafından 24- 28 Nisan 2013 tarihleri arasında düzenlenecek olan yapı malzemeleri ve teknolojileri fuarı Yapı Fuarı – Turkeybuild İstanbul’un, bu yıl konuk ülke olarak Azerbaycan’ı seçtiğini dile getirdi.
Fuarın, üretici-satıcı firmalarla sektör profesyonelleri ve yatırımcıları bir araya getiren Türkiye’nin en büyük ve en önemli platformlarını oluşturduğunu kaydeden Onay, fuarın bu kesimler arasında köprü görevi gördüğünü de sözlerine eklidi.
