Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Merkez Bankası, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıfbank İstanbul’a taşınacak. Bu konuda kararımızı verdik. Hatta yerleri de belirlenmiştir. Bunu hiç kimseye de soracak değiliz.” açıklaması bankaları harekete geçirdi.
Merkez Bankası, 1987 yılında satın aldığı Levent’teki 18 dönümlük arsasını ‘merkez’ yapma konusundaki projeyi tekrar raftan indirdi. Daha önce bu araziye şube yapılması da gündeme gelmiş; ancak inşaat başlamadığı için rafa kaldırılmıştı. Banka kaynakları, projenin idare merkezi binası şeklinde tasarlanabileceğini söyledi. Üç kamu bankasının da Ataşehir’e taşınması netleşti. Emlak Gayrimenkul’e ait 130 bin metrekarelik araziyle ilgili TOKİ’nin çalışmaları sürdürdüğü ve imar planının İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin ocak ayı toplantısına yetiştirilmeye uğraşıldığı öğrenildi.
Merkez Bankası ile ekonomi yönetimi arasında bir süredir devam eden İstanbul’a taşınma polemiğine Başbakan Erdoğan önceki gün son noktayı koydu. Bu çerçevede gündeme gelen Ataşehir’deki araziye Merkez Bankası’nın da taşınıp taşınmayacağı henüz netlik kazanmazken, banka yönetiminin Levent’teki araziyle ilgili projeler üzerine yoğunlaştığı öğrenildi. Taşınması düşünülen diğer bankaların yeterli arsası olmadığı için Ataşehir’in gündeme geldiğini aktaran bir kaynak, “Merkez Bankası’nın Levent’te bulunan arazisi İdare Merkez Binası için ideal.” ifadesini kullandı. Levent’teki arsaya yapılacak inşaatın maliyetinin 100 milyon YTL’yi bulacağı tahmin ediliyor. Arsanın metrekaresinin değeri ise yaklaşık 10 bin dolar seviyesinde. Taşınmaya baştan beri karşı çıkan Başkan Durmuş Yılmaz’ın durumu da belirsizliğini koruyor. Yılmaz, bu konudaki sorulara, “Merkez Bankası’nın İstanbul’a gitmesinde biz bir fayda görmüyorsak, o zaman bize düşen bu kanunu uygulamamak, uygulamamanın yolu da bunu uygulayacak birine görev vermek.” karşılığını vermişti. Yılmaz’ın bu sözleri ‘istifa resti’ olarak yorumlanmıştı.
Erdoğan’ın kararlılığı ortaya koyan sözlerinin ardından Merkez’in koridorlarında, “İstanbul” kelimesi daha sık duyulmaya başlandı. Bankaya yakın kaynaklar, taşınma için herhangi bir problem olmadığını düşünüyor. Kâğıt para basımında kullanılan banknot matbaası bankanın genel merkezinde bulunmadığı için ‘finans merkezi’ne göçmenin daha kolay olacağı ifade ediliyor. Merkez’in altındaki ‘küçük miktardaki döviz ve altın rezervi’nin de kargo anlamında büyük bir sıkıntı teşkil etmesi beklenmiyor. Aynı kaynaklara göre yine Ankara’da bulunan banknot matbaasının taşınmasına gerek yok. Ankara’da 2 bin 565 personeli bulunan bankanın İstanbul’daki şubesinde ise yaklaşık 500 kişi çalışıyor. Vakıfbank, Halk Bankası ve Ziraat Bankası’nın Ataşehir’deki Emlak GYO’nun arazisine kurulacak merkeze taşınacağı kesinleşti. TOKİ’nin araziyi banka ve finansal şirketlere tahsis için çalıştığını belirten yetkililer, söz konusu üç bankayla yürütülen müzakerelerde son noktaya gelindiği bilgisini verdi. Metrekare fiyatı 3-4 bin YTL arasında değişen Ataşehir’deki yer için bankaların en az 500 milyon YTL üzerinde bir tutarı gözden çıkarması gerekiyor. Vakıfbank’ın İstanbul’da kendi yeri bulunmuyor. Halkbank’ın Mecidiyeköy’deki müdürlük binası ile Ziraat Bankası’nın arazisinin de yeterli olmadığı düşünülüyor.
Söz konusu araziye ilişkin imar planını bitirmek üzere olduklarını açıklayan TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, üç banka ile görüşmelerin olumlu sonuçlanmak üzere olduğunu söyledi. İdare, Merkez Bankası ile ise herhangi bir temasta bulunmadı. Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınması projesi yeni değil. Rüştü Saracoğlu’nun başkanlık yaptığı 1987-1994 yılları arasında gündeme geldi. Levent’teki arsanın da bu amaçla satın alındığı biliniyor. Hatta araziye iki kule yapılması ve birine Merkez’in diğerine ise Menkul Kıymetler Borsası’nın (İMKB) taşınması planlanmıştı. O dönemde Genelkurmay Başkanlığı’nın Levent’e yapılacak gökdelenlerin savunma amaçlı füzelerin kullanımı açısından engel teşkil edeceğini belirterek, projeye vize vermediği öne sürülmüştü. Şu an Ankara şubesi olarak kullanılan yerde hizmet vermeye başlayan banka, 1989’da halen hizmet verdiği Ulus’taki diğer binaya taşındı.
Emlak fiyatları katlanacak
Merkez ile diğer kamu bankalarının İstanbul’a taşınacak olması emlak piyasasını da hareketlendirdi. Ataşehir’de arsa metrekarelerinin değerinin 3-4 bin dolar civarında olduğunu belirten Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Sabri Ateş, bankaların taşınma kararıyla fiyatın 7-8 bin dolara kadar tırmanacağını öngörüyor. İnşaatın başlamasıyla Ataşehir’in Levent ve Ulus’tan değer olarak farkının kalmayacağını düşünen Ateş, “Burası çok düzgün bir yapılaşma içerisinde. Temellerin atılmaya başladığı gün diğer özel banka genel müdürlükleri de burada yer almak için yarışır. Böyle bir durum mal sahiplerinin iştahını kabartıyor. Bölgenin değeri en az iki katına çıkar.” değerlendirmesinde bulundu. Başbakan’ın açıklamalarına olumlu ve olumsuz tepkiler gelmeye devam ediyor. İstanbul Ticaret Odası Başkanı Murat Yalçıntaş, kararın ‘doğru’ olduğunu ifade ediyor. Merkez Bankası ve kamu bankalarının İstanbul’a taşınması konusunun ülke ekonomisinin dinamizmi ve iş dünyası için son derece önemli olduğunu belirtirken, “İstanbul, Türkiye ekonomisinin tabii merkezi olması sebebiyle, yerinde, doğru bir karar.” diyor. Taşınmaya karşı çıkan Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir ise Merkez Bankası, BDDK ve kamu bankalarının İstanbul’a gitmesi halinde, Ankara ekonomisinden yaklaşık 1,5 milyar dolar tutarında bir paranın çıkacağını belirterek, bunun telafi edilmesi gerektiğini savunuyor. Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün de göçün İstanbul’un finans merkezi olmasına bir kalorilik etki yapmayacağı görüşünde. Aygün tepkisini, “Olsa olsa Ankara’yı bir deri bir kemik bırakır.” diyerek gösteriyor.
Merkez’in binasına Hazine talip
Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınacak olmasını Hazine Müsteşarlığı da yakından takip ediyor. Yıllardır Dış Ticaret Müsteşarlığı ile aynı binada hizmet veren Hazine, Merkez’in boşaltacağı binaya taşınmak istiyor. Merkez Bankası’nın yüzde 51’ine sahip Hazine’de 2 bin 500 personel çalışıyor. Dış Ticaret ile Hazine Müsteşarlığı 25 katlı aynı binada 14 yıldır hizmet veriyor. 1983 yılından itibaren Başbakanlık’a bağlı tek müsteşarlıkla hizmet veren iki kurum, 1994’ten itibaren aynı binada iki farklı bakanlığa bağlı olarak çalışmaya başladı.
Zaman/Ercan Baysal
