Valiliğin başlattığı “Malatya Kültür Sokağı” projesiyle kentin geçmişteki tüm tarihi özelliklerini taşıyan kerpiç ve ahşap malzemeden yapılacak tarihi Malatya evlerinden kurulu bir mahalle oluşturulacak
Malatya Valisi Ulvi Saran, yaptığı açıklamada, şehirlerin mimari dokusunu hızla kaybettiğini, geleneksel evlerin bulunduğu bölgelerin de hızla tahrip edildiğini ve ortadan kalktığını söyledi.
Malatya’nın sivil mimari örneklerini korumak adına Valilik bünyesinde Koruma Uygulama Denetim Bürosunu kurduklarını anımsatan Saran, bu kapsamda ayakta kalan birçok tarihi Malatya evini restore ettiklerini kaydetti.
Geleneksel Malatya evlerinin taş, kerpiç ve ahşaptan oluştuğuna işaret eden Saran, bu evlerin ortadan kalkmasının Malatya’nın bu özelliğinin kaybı anlamına geldiğini ifade etti.
Elde kalan tarihi yapıların ne kadar onarılması için çalışılsa da, mahalle dokusunu bir bütün olarak gösterme şansını kaybettiklerini kaydeden Saran, “Aralarına betonarme ev girmeyen, tamamen tarihi Malatya evlerinden oluşan bir sokak elimizde yok. Madem ki bir bütün olarak tarihi Malatya evlerinin bulunduğu sokağı kaybettik, o zaman sıfırdan bir Malatya sokağı oluşturalım dedik” diye konuştu.
Çalışmasına başladıkları “Malatya Kültür Sokağı” adlı projeye değinen Saran, uygulamanın Türkiye’de bir benzeri olmadığını belirterek, Yeni Kongre ve Kültür Merkezi’nin yanında 17 tarihi Malatya evi inşa edeceklerini, bu evlerin 4 sokağa yapılacağını, bu sokakların da bir meydana açılacağını belirtti.
Bu evleri taş, kerpiç ve ahşaptan yapacaklarını anlatan Saran, “Küçük bir mahalle şeklinde inşa edeceğiz. Tarihi Malatya evlerinin bulunduğu dönemin mimari yapısıyla yapacağız” dedi.
Kentte yürütülen kültür ve sanat faaliyetlerinin tamamını bu mahallede toplayacaklarını bildiren Saran, “Çeşitli köşelerde, merdiven altlarında, dairelerde sürdürülmeye çalışılan sanat etkinliklerini bir araya toplayacağız” ifadelerini kullandı.
Saran, inşa edilecek 17 tarihi Malatya evinin alt katlarının ressamların eserlerini satabilecekleri resim evi, müzik yapan insanların çalışma yapabilecekleri müzik evi, fotoğraf sanatçılarının toplanacağı fotoğraf kulübü, insanların kitap okuyabilecekleri kütüphane, kuru kayısının satılabileceği bir dükkan, yerel yemeklerin pişirildiği bir lokanta, insanların çay, kahve içip sohbet edebileceği bir kıraathane olarak değerlendireceklerini anlattı.
Yine bu evlerin alt katlarının çocukların geldiğinde oynayabileceği bir oda, geleneksel el sanatlarının üretildiği ve satıldığı bir yer ve etnografya müzesi olarak değerlendirileceğini kaydeden Saran, evlerin üst katlarının da Malatya’nın yetiştirdiği kültür, sanat ve tasavvuf erbabının hayatlarına, ekollerine ve sağladıkları katkılara dair hatıralarının ve bilgilerin yer alacağı hatıra evlerine dönüştürüleceğini belirtti.
Sinema filmleri için de plato olarak kullanılacak
Saran, bu evlerde 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, ünlü mutasavvıf Niyazi Mısri, sinema oyuncusu Kemal Sunal için hatıra evi olacağını dile getirdi.
Bu evlerin üst katlarından birinin ise konuk evi olacağını bildiren Saran, “Mimari anlayış bir yapının bundan daha önceki biçimiyle tekrar üretilmesini doğru bulmuyor. Geçmişin birebir üretimi çok benimsenen bir şey değil. Biz bunu bu mahalleyi kaybettiğimiz için yapacağız” diye konuştu.
Malatya’nın muhtelif yerlerinde zamanında var olup da yıkılan eski konaklardan ve evlerin yıkıntılarından arta kalan kapı tokmağı, merdiven tırabzanı, tavan göbeği, davlumbaz, dolap kapağı, dolap, kapı gibi unsurları da bu evlerde kullanacaklarını ve üzerine de hangi eşyanın hangi evin yıkıntısından alındığını yazacaklarını aktaran Saran, “Bu nedenle bu evler geleneksel yapı elemanlarının hayatiyet bulduğu bir müze gibi olacak” dedi.
Temeli taş, duvarları kerpiç ve diğer kısımları ahşap olacak olan bu evlerin aynı zamanda bir film platosu olarak da işlev göreceğini ifade eden Saran, “Dönem filmi çevirmek isteyenler burayı kullanabilecekler. Böylece film endüstrisini de buraya çekeceğiz” şeklinde konuştu. Saran, bu evlerin inşası için Beylerderesi mevkisinde kerpiç imalatına başladıklarını da sözlerine ekledi.
