Laminat parke 1980’li yılların başında dekoratif amaçlı olarak İsveç’te geliştirildi. Mobilya sektöründe kullanılması düşünülen laminat ürünü, mutfak tezgâhları, duvar panellerinde kullanıldı. Reçine emdirilerek yüksek basınç altında birleştirilen ağaç yongaları, dekor kâğıdı ile preslenerek ilk laminat oluşturuldu.
Yaratılan laminat ürünü; dayanıklılığı kesim, ölçme, işaretleme ve ebatlama kolaylığı ile mutfak ve mobilya sanayisinde büyük yankı buldu. İlk yıllarda yer ve zemin sektörü için tasarlanmayan laminat ürünü ilerleyen yıllarda parke dekorasyon sektöründe büyük fırsatlara dönüştürüldü. Zemin dekorasyon ürünü üzerinde yüründüğü için çok dayanıklı ve dirençli malzemeden olması gerekiyordu. Fakat laminat ilk haliyle bu sağlamlık ve dayanaklığa sahip değildi. Acil çözülmesi gereken üzerindeki ağırlığı ve basıncı tartabilecek taşıyıcı levha geliştirilmeliydi. Bu o yıllarda yapılan laminat ürününden onlarca kat daha sağlam ürün yapılması anlamına geliyordu.
Parke dekorasyon sektörünün dikkatini çeken laminat ürününde hızla önemli gelişmeler oldu. Sektörde MDF den üstün HDF teknolojisi geliştirilmişti. Kalın olmayan, yılma yapmayan, bükülmeyen yapısı, 122 cm boyu ile 8 erli kutularda ambalajlanması, ürünün kolay taşınabilir olması laminat parkeyi hızla sektör satış mağazalarına taşıdı.
Peki, çok kısa bir sürede Avrupa’ya oradan da tüm Dünyaya yayılan laminat parkenin yıldızının parlamasına ne sebep olmuştur? Nasıl olurda değişmesi güç, müşteri satın alma alışkanlığı, laminat parkeden yana değişmiştir? Yâda masif parke ve ahşabın sarsılmaz hâkimiyeti, suni sıkıştırılmış yonga sanayi ürünü olan laminat parke ile tahtı alaşağı edilebilmiştir.
Laminat parkenin kısa zaman içerisinde zirveye oturması ve sebeplerini, laminat parkenin olumlu ve olumsuz yönlerini, ürün analizi yaparak daha iyi anlayabiliriz.
-1 Laminat parke kolay ve pratiktir. Geliştirilen kilit sistemi sayesinde, laminat parke ilk yıllarda ki tutkal ile birleştirilme, montaj zahmetinden kurtulmuştur. Bu gün halen daha Avrupa’da kendin al, kendin montajını yap sistemi, tüketici tarafından beğenilmiştir. Artık tüketici marketlerden indirimli satış kampanyaları ile laminat parkesini alabiliyor. Laminat parke kutuları üzerinde yazan montaj talimatlarıyla dekorasyonunu tamamlayabiliyordu. Ayrıca masif parke montajında gerekli olan alet ve edevatın hiç birisi gerekmemekteydi. İyi kesen bir testere, çekiç, ölçme ve işaretleme için kalem ve metre yetiyordu. Müşteri hem zemin dekorasyonunu ucuza mal edebilmenin, hem de parkesini kendisinin yapma hazzını yaşıyordu. Bu gün Avrupa’ da öyle noktaya gelindi ki halı değiştirilir gibi laminat parkesini müşteri birkaç yıl arayla hafta sonları kendisi değiştirir oldu. Peki Türkiye’de nasıl bir seyir hakim? Türkiye’de tüketici montajı kendisi yapamıyor. Fakat montaj kolaylığı sayesinde dairesinin işçiliğini çok ucuza yaptırabiliyor.
-2 Parke sektöründe ağaç ürünlerin en büyük dezavantajı, montajın zahmetli ve uzun zaman almasıdır. Öyle ki dolgu ve cila atma işlemi ve bu katlar arası kuruma süresi, atılan cilanın kokusu ve eve sinmesi, laminat parkeyi bir günde montaj sloganıyla zirveye taşıdı. Büyük metrajlı alanlarda bile zaman problemi ortadan kalkmıştı. Aynı zaman da eşyalı evlerde yapılacak tadilatlarda evin boşaltılma sorunu giderilmiş, eşyalı evlerde bile laminat parkenin montajının yapılabilmesi insanların laminat parke ürününü sevmelerine neden olmuştur.
-3 Gelişen ağaç sanayi teknolojisiyle çizilmeye son derece dayanıklı laminat parke ürünleri geliştirildi. Oysa masif parke (ahşap ) ürünlerinde çizilmeye dayanıklı cila maliyeti oldukça pahalı ve herkes tarafından alınamıyordu. Kullanılması gereken çift bileşenli, sertleştiricili kaliteli cila malzemesi yerine, tek bileşenli kolaylıkla çizilebilen cam cilaların tercih edilmesi. Ahşap parkenin hemen deforme olmasına cilasının çizilmesine neden oluyordu. Laminat parkenin masif parkeye göre çizilmezlik unvanının olması bu gün işyerlerin de yüksek yoğunluklu trafiğin yaşandığı sinema, tiyatro, resmi daireler, büyük marketler alış veriş merkezlerin de bile ( bu örnekler çoğaltılabilir ) laminat parke kullanılması laminat parkenin hızla yıldızının parlamasına neden olmuştur.
-4 Laminat parke ürününün renk ve desen çokluğu. İstenilen renk ve motifin kolaylıkla imalatının yapılabilmesi, kısa zaman da bayan müşterilerin dikkatini çekmişti. Oysa ahşap parke ürünlerinin renk ve desen alternatifleri oldukça kısıtlıydı. Ya da ahşaba renklendirici kimyasallarla renk atılması gerekiyordu. Bu oldukça zahmetli ve profesyonellik gerektirmesi, laminat parkenin cazibesini daha da arttırdı.
-5 Ahşap parke ürününün en büyük sorunu, imalat aşamasında, ahşabın iyi kurutulamamasıdır. İyi kurutulamayan ahşap parke ürünlerinde, ileri de parke tahtaları arasında kurumaya bağlı açmalara neden olacaktır. Gelişen laminat parke teknolojisi, zemin düzgün, işçilik hatasız ise laminat parke panelleri arasının açmaması laminat parkeye olan güveni ve rağbeti daha da arttırdı.
-6 Alım gücü yüksek insanlarımız tercihlerini yerden ısıtma sistemlerinden yana yapmaktadırlar. İlerleyen yıllarda yerden ısıtma sistemlerine uyumlu laminat parke geliştirilmesi. Laminat parke ürününün çok yönlülüğünü daha iyi görmemizi sağladı.
-7 Zemin sektöründe laminat parkenin en büyük sorunu beton soğukluğunu üste geçirmesi, ahşaba göre çok soğuk olmasıydı. Geliştirilen kapron, köpük ve mantar şilte malzemeleri laminat parkeye ses ve ısı yalıtımı sağlamıştır.
Kısaca bu gün laminat parke teknolojisinde gelinen son nokta; Laminat parkenin dayanıklılığı ve direnci çok ileriye gitmiştir. Bazı üretici firmalar suya dayanıklı, su geçirmeyen ürün geliştirdiklerinin iddiasını yapıp ürünlerini satışa çıkarmışlardır. Ayrıca laminat parke üzerinde yürürken çıkan akustik ses yansımaları azaltılmış, hatta sessiz laminat parke imalatları yapılmıştır. Yine yüksek basınca, aşınmaya, yanmaya dayanıklı, anti statik, anti bakteriyel özelliklerine haiz laminat parkeler geliştirilmiştir. En önemlisi ilk yıllarda laminat parke montajı tutkal ile yapılıyordu. Daha sonra parkemizde oluşabilecek tamir gerektiren durumlarda tutkallı laminat parkenin sökülememesi, müdahale imkanını ortadan kaldırmıştı. Kilitli laminat parke sistemi geliştirildikten sonra laminat parkemizde oluşabilecek her türlü tamirat yapılabilmiştir. Laminat parkemiz sök, tak dediğimiz özelliğe sahiptir. Parkemiz bir çok defa sökülebilir başka yerlerde tekrar montajı yapılabilir.
Peki, laminat parkenin olumsuz yönleri yok mudur?
Bilinen en büyük olumsuz yönü. Ahşabın doğal güzelliğini ve sıcaklığını tam yakalayamamasıdır. Ayrıca laminat parke döşenecek zemin tam düz olmalı ve laminat parke şapı atılmalıdır. Bu şap kuruması şap kalınlığına göre en az 10 gün ve üzeri zaman beklenmelidir. Gelinen son nokta laminat parke zemin dekorasyon sektöründe ahşabın önüne geçmiş, tüm Dünyaya yayılmıştır. Artık kalite ve ürün çeşitliliği açısından. Ekonomik ve lüks her iki grup müşteri ihtiyaçlarına haiz laminat parke ürünleri geliştirilmiştir. Öyle ki ucuz laminat parke ürünleri PVC ve marleyin pazar payını daraltmıştır. Yine senkronize yüzey, derzli parkeler geliştirilip görüntü ve kalitesiyle lamine parke ürününü aratmayacak laminat parkelerde satışa sunulmuştur.
Değerli site ziyaretçilerimiz; kısaca laminat parke öz geçmişini ve hızla yıldızının parlamasının nedenlerinin analizini yaptım. Peki, laminat parkenin ekonomik boyutu nedir?
Bugün laminat parkenin geldiği yer ve ekonomik boyutları!
Laminat parke karlılık açısından 1980’li yıllardan 1995 yılları arası zirve yaptığı yıllar olmuştur. Bu yıllarda ilk halkayı oluşturanlar iyi kazanmışlardır. O yıllarda laminat parkenin ustalığına soyunanlar mağaza sahibi olmuş. Mağazalarına laminat parkeyi koyarak bayilik alanlar büyük toptancı olmuşlardır. İlk toptancılığına soyunanlar, o derece ilerlediler ki uluslar arası mal getirtip bayilik ağları kurmuşlardır. İmalatını yapanlar da fabrika üretim kapasitelerini devamlı surette arttırmanın hazzını yaşamışlardır. Laminat parke bir furyadır diyerek geleceği göremeyenler. “Her şey aslına rücu eder “ diyerek masif ürünlerin imalat ve satışında ısrar edenler. Sadece 2000’li yıllara kadar dayanabilmişlerdir. Bu firmalar daha sonra yarışa geriden ve tecrübesizce girerek her zaman ilk halkanın kazandıkları kazanımları konuşmakla yetinmişlerdir. Çünkü pazar artık doymuş her geçen zamanda sektöre yeni oyuncular girmiş ve girmektedir.
Peki, madem laminat parke sektöründe devamlı bir büyüme var. İnşaat sektörü, zemin kaplama malzemesi olarak laminat parkeyi tercih etmiş. Halı, halıfleks, kalebodur, PVC vs . Sektörü pazarda laminat parkeye pay kaptırmış durumda ise! Ne oluyor da laminat parke sektörü hızla büyürken, sektörle uğraşanlar kan kaybetmeye devam ediyorlar? Neden laminat parkeciler bir önceki seneyi mumla arar oldular? Sektörde acaba daralmamı var? Bu ve benzeri soruları çoğaltabiliriz.
Laminat parkenin diğer zemin ürünlerine göre ucuz ve maliyetinin düşük olması, insanların alım güçlerinin azalması laminat parkenin satışının ve pazarının büyümesinin en büyük sebebidir. Fakat laminat parkenin depolanması, nâkili, satışı ve montajının kolaylığı sektörün bugün için aleyhine dönmüştür. Birçok kişinin sektöre bilinçsizce girmesine neden olmuştur. Bayiliklerin ve tali alt bayiliklerin sürekli ve rast gele verilmesi. Sektörün dışarıdan çok karlı ve kolay görülmesi. Arz ve talep dengesini bozdu. Alıcı ihtiyacından çok satıcı ve mal stoku oluştu. Ayrıca zayıf sermayeli kişilere 5 ay vade ortalamalı laminat parke verilmesi. Sektörle uğraşmayan diğer meslek erbaplarının da bu sektöre girmesine neden oldu. Zayıf sermayeli bu kişilerin ödeme sıkıntısı yaşadıkları anlarda, laminat parke ürünlerini aldıkları fiyatların altında satmaları. Yükselen rekabet ve hırçın satışlar. Sektörü karsız ve sevimsiz hale dönüştürdü. Piyasada halen 12,00 YTL ye montaj dâhil laminat parke işlenmesi, artık sektörde deprem yaşandığının en büyük göstergesi oldu. Ayrıca 2008 yılında piyasada esen soğuk rüzgârlar. Kriz ve tıkanma yaşandığı halde laminat parke maliyetlerinin yükseldiği böyle bir zamanda. Çoğu firmanın ısrarla zararına satış yapma yanlısı hareket etmeleri piyasa dengelerini altüst etti. Büyük firmalar bu rekabet fırtınasından galip çıkabilmek için fiyat ve kalitelerini düşürme yolunu seçmek zorunda kaldılar. Bilinçsiz müşterilerin ucuz ürüne vermiş oldukları destek, sektörün imalat kalitesinin iyice düşmesine neden olmuştur. Artık şilte kalınlığından, süpürgelik inceliğine kadar hiçbir yardımcı ürün eski standartlarında değildir.
Sonuç; Laminat parke piyasasında zararına iş yapanlar, günü kurtarmak isteyenler, kalite çizgisini bozanlar. Er geç iflas etme ile karşı karşıya kalacaklardır. Bu sektörde en büyük görev oyun kurucularına düşüyor. Fabrikalar ve bölge bayileri ve toptan laminat parke satıcıları her parke isteyene parke vermemeli. Oluşacak arz ve talep dengesini iyi kontrol etmelidirler. Bu gün sektörde yaşanan arz fazlalığı nedeniyle suni bir daralmadır. Sonuç kimse memnun değil!
Yazar:Ahmet Kanburoğlu
