LİBYA’daki olayların büyümesi Türk müteahhitlik sektörüne sıkıntılı günler yaşatmaya başladı. 4 bin Türk işçisinin bulunduğu Libya’nın sorunlu şehirleri Bingazi, Derne ve Tobruk’taki 28 şirketin 14 şantiyesi talan edildi. 3 milyar dolarlık projenin üstlenildiği bölgelerde çalışmalar tamamen durdu.
TÜRK müteahhitlik sektörünün Rusya’dan sonraki en büyük pazarlarından biri olan Libya’da olayların büyümesi sektörü sıkıntıya soktu. Libya’nın sorunlu bölgeleri olan Bingazi, Derne ve Tobruk’ta yaklaşık 3 milyar dolarlık inşaat işi gerçekleştiren 28 Türk şirketinin 14 farklı şantiyesi göstericiler tarafından yağmalandı. 4 bin Türk işçisinin bulunduğu bu bölgelerdeki şantiyelerin tamamı çalışmalarını durdu.
31 proje bulunuyor
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), Türkiye İnşaat İşverenleri Sendikası (İNTES), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu ve Libya’da iş yapan Türk müteahhitlik firmalarının katıldığı “Libya Değerlendirme Toplantısı”nda bölgedeki gelişmeleri değerlendiren Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, şöyle konuştu: “Libya’da toplam 25 bin civarında Türk işçisi çalışıyor. Libya’da şu anda faaliyette bulunan 200’ün üzerinde Türk müteahhitlik firması var. Ülkede bugüne kadar üstlenilmiş olan taahhütlerin toplamı 27 milyar dolar. Libya’da halen 100’ün üzerinde şantiyede, 15 milyar doların üzerinde 214 proje devam ediyor. Bingazi, Derne ve Tobruk kentlerinde yaygınlaştı. Bu şehirlerde 28 Türk firması tarafından, 3 milyar dolar değerinde 31 proje yürütülüyor.”
Geleceği düşünmeli
Şu anda yaşam koşullarında sıkıntı baş gösterdiğini dile getiren Zafer Çağlayan, şu bilgileri verdi: “14 şirketin şantiyesinde, yakma veya talan olayı söz konusu. Libya ile tarihi ve kültürel köklü dostluk ilişkilerimiz var. Bu ülkede ticaret ve müteahhitlik ilişkilerimizin mevcut boyutu ve geleceği de düşünerek olayları soğukkanlılıkla ve sükunetle takip edilmesinin yararlı olduğu görüşü benimsendi. Gerek deniz yolu, gerek hava yolu, gerek kara yolu vasıtasıyla vatandaşların güvenli ortama sevk edilmeleri ve insani ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu konuda her türlü hazırlık yapılmıştır.”
100’den fazla başvuru
Çağlayan, mevcut durumda bütün meselenin süreç yönetimi olduğunu belirterek, şöyle konuştu: “Dış Ticaret Müsteşarlığı bünyesinde durum izleme masası, Dışişleri Bakanlığı bünyesinde ise kriz masası kuruldu. DTM bünyesinde oluşturulan izleme masasına şu ana kadar 100’ün üzerinde başvuru geldi. Şu anda zararla ilgili bir rakam tespiti olmadı ve şirketlerin zararlarının tespiti yerine, can güvenliğinin sağlanmasına birinci önceliği verdik.”
Göstericiler yakıp yıkıyor ve çalıyor
LİBYA pazarının sektör için çok önemli olduğunu belirten Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, şöyle konuştu: “Bazı şantiyelere saldırılar oldu. Şantiye binaları, yemekhaneler yakıldı, depoları talan edildi, bir kısım araçlarımız çalındı. Ama sevindirici olan hiçbir Türk vatandaşının burnunun bile kanamamış olması. Şantiyelere gelen insanlar hırsızlık amacıyla geliyorlar, yakıp yıkıyorlar, çalıyorlar. Bu tip olayların içine biraz anarşi ruhu da hakim oluyor. Ama biz bugün sükunetle konunun devletimiz tarafından takip edildiğini gördük. Bingazi Havaalanında birikmiş olan 1500, 2 bine yakın vatandaşımızın Türkiye’ye getirilmesi için uçakların hazırlandığını hatta belki denizyolu veya Mısır üzerinden karayoluyla bile ulaşımların sağlanmasıyla ilgili çalışmaların yapıldığını dinledik. Libya hem petrol imkanları, hem şimdiye kadar bizlerle kurulmuş ilişkiler itibariyle, hem ihracat açısından, hem de müteahhitlik açısından bizim için önemli bir pazardır. Olayların da bizlere yönelik olaylar olmadığını görüyoruz. Hiçbir vatandaşımızı dövmeye bile kalkmı-yorlar gelen eylemciler. Ben yönetimin kısa zamanda orada sükuneti sağlayacağını ümit ediyorum.”
Bankalar ve şirketler et tırnak gibi olsun, devlet güvencesi var
ÖZELLİKLE şirketlere teminat mektubu vermiş, kredi vermiş bankaların bu süreçte firmaların yanında et ve tırnak gibi beraber davranması gerektiğini belirten Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, “Bu süreci beraber geçirmek durumundayız. Bu konuda herkesin üzerine düşüne yapması gerekiyor. Konuyla ilgili olarak yakın takipteyiz. Libya’daki Türk yatırımları ve can güvenliği Libya devletinin garantisi altında” diye konuştu.
Tekfen: Yapay nehir işi yapıyorduk yağma ile durduk
TAAHHÜT grubunun Libya Kufra’da bulunan ana şantiyesinin dün sabaha karşı yağmalandığını belirten Tekfen Holding’in Taahhüt Grubu’ndan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ümit Özdemir, “Şu anda buradaki çalışmalarımız durdu ve bu ülkedeki 400 Türk çalışanın tahliyesi için temaslarda bulunduk. Yanımızda olan Libyalılar da buna önayak oluyor. Ancak can kaybı yok. Çalışanları tahliye etmek istiyoruz. Tekfen Taahhüt Grubu’nun, Libya’da toplam bedeli 550 milyon dolar olan Yapay Nehir projesinin yüzde 70’inin üstlenicisi konumunda. Bunun büyük kısmı da tamamlandı. Yaklaşık 150 milyon dolarlık kısmı devam ediyor. Toplam portföyümüz yaklaşık 2 milyar dolar olduğuna göre, bunun toplam portföyümüzdeki payı yüzde 7.5 oldu.”
Türkiye ve Libya arasındaki ticari ilişkiler
Türkiye’nin Libya’ya ihracatı 2010 yılında 1 milyar 935 milyon 307 dolar oldu.
Bu ülkeye yapılan bavul ticaretinin 60 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.
Libya’da inşaat, tarım, madencilik ve imalat sektörlerinin 60 milyon dolarlık yatırımı var.
Türkiye’de ise 69 adet Libya kökenli şirket toplam 47.8 milyon lira sermaye ile faaliyet gösteriyor.
Bu firmaların ağırlıklı bölümü toptan ve perakende ticaret ile hizmet sektöründe bulunuyor.
Türk müteahhitlik firmaları 2005-2011 yılları arasında Libya’da 214 iş üstlendi.
Yaklaşık 15.3 milyar dolarlık projeler halen devam ediyor.
Türk müteahhitlik sektörünün bugüne kadarki toplam iş hacmi 27 milyar doları buldu.
Şantiyesi yağmalananlar
Arsel İnşaat
Aska İnşaat
Çukurova İnşaat
Enka
Mas İnşaat
Mesa İnşaat
MNG İnşaat
MRA İnşaat
NA İnşaat
Özaltın
Üstay İnşaat
System İnşaat
STFA
Tekfen
Kaynak: Hürriyet 22.02.2010
