Isıtma ve soğutmadan aydınlatmaya, yangın ve otomasyondan hidrofora mekanik ile elektrik sistemlerini kapsayan ve krizle yüzde 17 küçülen tesisat sektörü, yüzde 4-5 oranında büyümeye geçtiği 2011 yılında, Libya’da işlerin durmasıyla Katar ve Moskova’ya yöneliyor. Libya’dan iş alamayan tesisat firmalarının rotalarını Katar, Abu Dhabi ve Moskova’ya çevireceğini söyleyen Tokar A.Ş. Başkan Vekili Hüseyin Erdem, “2022 Katar Dünya Kupası, yapılacak 12 stadyum ve 20-30’u aşkın otel yatırımı ile Türk tesisat şirketleri için potansiyel bir pazar vaat ediyor. Irak’ta da ortam düzeldiğinde inşaatın her alanında Türkiye’ye iş var” dedi
Isıtma ve soğutmadan aydınlatmaya, yangın ve otomasyondan hidrofor sistemlerine mekanik ile elektrik sistemlerini kapsayan tesisat sektörü, siyasi karışıklığın yaşandığı Libya’da işlerinin durmasıyla yönünü yeni pazarlara çevirdi. Emlak sektörünün patladığı yıllarda yüzde 23 büyümesiyle dikkat çeken ancak global ekonomik krizde yüzde 17 küçülen sektör, açığı kapayarak yüzde 5 büyümeyle girdiği 2011 yılında umudunu başta Katar olmak üzere Abu Dhabi, Moskova ve Bakü’ye bağladı. Türkiye’nin bu alandaki ilk müteahhit şirketlerinden biri olan Tokar’ın Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hüseyin Erdem, “Libya’dan iş alamayan tesisatçılar, rotalarını Katar, Abu Dhabi, Moskova ve Bakü’ye çevirecek. Özellikle 2022 Katar Dünya Kupası, ülkede en az 12 stadyum ve 20-30’u aşkın otelin yapılmasını gerektiriyor. Uzun vadede hayata geçirilecek bu yatırımlara yakında başlanması gerekiyor. Bu nedenle Türk tesisatçıları için çok potansiyel taşıyan bir pazar. Ayrıca Irak’ta da ortam düzeldiğinde inşaatta her alanda Türkiye’ye iş var” dedi.
Tesisat pazarının toplam 7-8 milyar dolarlık büyüklüğüne ulaştığını, bunun 1.5 milyar dolarını ise mekanik tesisatın oluşturduğunu söyleyen Erdem, “Mekanik tesisat yapan 60 firma bulunurken, bu alanda en fazla iş yapan 3 firma arasında yer alan Tokar’ın yıllık aldığı iş hacmi 60 milyon dolar değerinde. Bunun ise yüzde 60’ını yurtdışında, yüzde 40’ını iç piyasada alıyoruz” diye konuştu.
Tokar olarak 2005 yılından sonra yöneldikleri yurtdışı piyasada Moskova, Bakü, Kiev ve Ürdün’de iş üstlendiklerini belirten Erdem, Abu Dhabi’de ofis kurduklarını, Kuzey Irak’ta ise Erbil Havalimanı’nın mekanik tesisatını üstlendiklerini kaydetti.
Tokar’ın 1954 yılından itibaren limited şirket olarak faaliyet göstermeye başladığını ifade eden Hüseyin Erdem, şöyle devam etti: “Isıtma, soğutma, klima, yangın ve sıhhi tesisatı kapsayan mekanik tesisat alanında işler üstlenen Tokar olarak 70’li yıllardan itibaren endüstriyel tesislerin, termik santrallerin mühendislik, malzeme teslimatı ve teknik sistemin montajı gibi işlerini üstlendik. Şu ana kadar Türkiye’de kurulan teknik santrallerin yüzde 40’ının bu tür teknik kurulumlarında görev aldık.”
Avrupa’nın en yüksek binalarının mekanik tesisatını Tokar üstlendi
Tesisat; ısıtma, soğutma, klima, yangın, otomasyon ve sıhhi tesisatı kapsayan ‘mekanik’ ile aydınlatma, trafo ve elektrik panolarının tesisini konu alan ‘elektrik’ olarak iki alandan oluşuyor. Bünyesinde elektrik mühendisleri ekibi bulunduran şirketlerin bazı işlerin hem mekanik, hem elektrik tesisatını üstlenebildiğini söyleyen Hüseyin Erdem, büyük çaplı projelerde ise bu iki alanın farklı firmalarca üstlenildiğini vurguladı. Moskova’nın 307 metre yüksekliği ile tamamlanmış en yüksek binası Moskow Tower’ın yer aldığı ‘City of Capitals’ ile 380 metrelik yüksekliği ile Avrupa’nın yapılmakta olan en yüksek binası ünvanına sahip ‘Mercury City Tower’ projelerinin bu şekilde gerçekleştirildiğini açıklayan Erdem, “Bu iki projede AE Arma-Elektropanç şirketiyle işbirliği yaptık. Projelerin mekanik tesisatını Tokar, elektrik tesisatını da AE Arma-Elektropanç şirketi üstlendi” dedi.
‘Üzeyir Garih ilk mühendislik deneyimini Tokar’da yaşadı’
Tokar şirketinden 600 mühendisin yetiştiğini söyleyen Hüseyin Erdem, merhum işadamı Üzeyir Garih’in de Alarko’yu kurmadan önce ilk mühendislik deneyimini Tokar’da yaşadığını kaydetti. Şirketin santrallerin en az bir bölümünde, malzeme temini ya da teknik sistemin montajını üstlendiği şirketler arasında Petkim, Erdemir ve Botaş yer alıyor. Firma, Sabancı Center, AKM, Ritz Carlton, John Hopkins Anadolu Hastanesi gibi pek çok binanın mekanik tesisatını üstlenmiş.
Tesisat doğru kurulduğunda, doğru malzeme ve iyi yalıtım sayesinde sektörün Türkiye’ye 4-5 milyar dolarlık bir enerji tasarrufu sağlayabileceğini söyleyen Hüseyin Erdem, “Yalıtımla ifade edilen, binanın dışına yapılan müdahaleden ibaret değil. Asıl önemli olan binanın inşaatı ve tesisatı sırasında problemleri çözmek ve doğru malzemeleri kullanmak” dedi.
Nihal YUVACAN / VATAN
