Son 5 yılda artan petrol fiyatlarına bağlı olarak Kuveyt’te büyük projelere daha fazla kaynak ayrılmaya başlanırken, yapılan yatırımlarda şehirleşme, turizm gibi yatırımları ön plana çıkmaya başladı. Kuveyt hükümeti her vatandaşına bir ev verme yatırımını planlıyor
Petrol fiyatlarının rekor düzeyde arttığı dönemlerde sağladığı likiditeyi yatırıma aktaran Kuveyt, özellikle 2007 yılından itibaren yeniden yapılanma dönemine girdi. Bu durum istihdamın son 10 yılın en yüksek rakamlarına ulaşmasına ve zaten yüksek olan tüketim harcamalarının artmasına yol açtı. Özel sektör hem tüketim harcamalanndaki artıştan, hem de kamu alım ve ihalelerindeki artıştan büyük ölçüde fayda gördü.
Kuveyt Devleti, bazı temel girdi fiyatlarına sübvansiyonlar uygularken; su, elektrik, akaryakıt, et, un, ekmek, demir-çelik ve çimento gibi ürünler düşük fiyata satılıyor. Ülke içindeki telefon görüşmeleri ise ücretsiz sağlanıyor. Para biriminin dolara sabitlenmesi uygulamasından 2007 yılından itibaren vazgeçen Kuveyt, belli başlı sermaye ihraç eden ülkeler arasında yer alıyor.
Devlet gelirlerinin yüzde 10’u “Reserve Fund for Future Generations- RFFG’ye aktarılmak zorunda. Bu fondan daha önce kurulan “Genel Re¬zerv Fonu” ile birlikte her iki kaynak 1982 yılında kurulan Kuveyt Yatırım İdaresi (Kuwait Investment Authority-KIA) tarafından yönetilen yatırımlara aktarılıyor. Kuveyt Yatırım İdaresi’nin kurumsal yatırım stratejisi açısından, yönetilen fonlar çeşitli ülkelerde uzun vadeli yatırımlarda değerlendirilirken, bu noktada, riskli yüksek geriliden ziyade, uzun vadeli istikrarlı getirilere önem veriliyor.
OPEC’in dördüncü büyük petrol üreticisi olan Kuveyt’in mevcut üretim miktarlarıyla rezervlerinin 115 yıl daha yeteceği hesaplanıyor. Petrol ve petrokimya sektörünün geliştirilmesi amacıyla 2020 yılına kadar yapılacak toplam yatırım tutarı ise 55 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Kuveyt’te önümüzdeki süreçte petrol gelirlerinin dörtte biri kadar da gaz geliri elde edileceği hesaplanıyor.
Ülkede inşaat sektörünün tamamı kamunun yaptığı ve yapacağı harcamalara dayanıyor. Son beş yıl içinde artan petrol fiyatlarına bağlı olarak Kuveyt’te büyük projelere daha fazla kaynak ayrılmaya başlanırken, bunlar arasında Subiya Bölgesi’nde şehirleşme, Kuveyt Körfezi ile başkent arasını bağlayacak oto yol projesi, Failaka ve Bubiyan Bölgelerinde turizm yatırımları ön plana çıkıyor.
Kuveyt hükümetinin her vatandaşına bir ev verme politikasının sonucu olarak konut sektöründe ciddi yatırımlar planlanıyor. Bu kapsamda kiralama amaçlı inşa edilen villalar ile binalar, ticari binalar, iş merkezleri ve ofis inşaatları bulunuyor. Arifjan yerleşim bölgesi projesi kapsamında 20 yıllık bir süreç içinde 10 milyar dolarlık yatırımla yaklaşık 100 bin kişiye konut ve diğer tesislerin inşaası planlanırken, Kheiran projesinin de 20 milyar dolara mal olması ve 40 milyon metrekarelik konut inşa edilmesi hedefleniyor.
Subiyah bölgesinde 25 kilometre karelik bir alanda “Silk City-Madinat Al Hareer” adıyla yerleşim, ekonomi, eğlence, ticaret, eğitim, sağlık ve kültür merkezi olacak çok maksatlı bir şehir kurulmasının planlandığı ifade ediliyor. Proje kapsamında dünyanın en yüksek kulesi olması planlanan “Mübarek Tower”, 700 bin kişilik nüfus için evler, yollar, havaalanları, hastaneler, stadyumlar, okullar ve muhtelif kamu binaları inşa edilmesi planlanıyor. Şehrin inşası için 25 yıllık bir süre zarfında 80 milyar dolar harcanacağı tahmin ediliyor. 700 bin kişinin yaşayacağı şehirde 430 bin kişiye de istihdam imkanı sağlanması düşünülüyor.
Türk firmalarının Kuveyt pazarından aldıkları payın düşük olmasının en önemli nedeni ise, bu ülkenin hedef pazar olarak değerlendirilmemesi, Kuveyt iş kanunlarındaki sınırlandırmalar, teminat mektuplarında yaşanan sorunlar gösteriliyor.
Kuveyt mevcut şartlar itibariyle turizm açısından cazip bir merkez olmasa da bu alandaki yatırım eksiğini kapatma niyetinde olduğu ifade ediliyor. Önümüzdeki 20 yıl içinde turizm sektöründe planlanan yatırımların gerçekleşmesi halinde, bu durumun ülke istihdamına yüzde 5 katkı sağlayacağı tahmin ediliyor.
Ülkenin iki büyük ticari limanlarından birisi olan Shuwaikh’in yanında bulunan serbest bölgede yüzde 100 yabancı mülkiyete izin verilirken, burada kurulan işletmeler şirket vergilerinden ve kambiyo kısıtlanfalarından muaf tutuluyor.
Ülkede, konut, yerleşim, sağlık, eğitim, enerji, su, ulaşım, çevre alanları ile ülkedeki petrol sektörünün üretim kapasitesinin ve işlenmiş petrol üretiminin artırılmasına yönelik petrokimya ve rafineri projelerini kapsayan alanlarda yatırımlar öngörülüyor. Ticaret kanunu yabancıların Kuveytli firmalardaki hisse oranlarını yüzde 49 ile sınırlarken, 2003 sonunda yürürlüğe giren Yabancı Sermaye Kanunu ile belirli sektörlerde yüzde 100’lük pay imknı tanındı. Ülkede yabancı faaliyetlere getirilen kısıtlamalar, ticaret ve ekonomik faaliyetleri düzenleyen uygulamaların değişkenliği ve açık olmayışı, vergi sistemi, kamu alımlarında yerli firmalara sağlanan avantajlar, acentalık sistemi gibi pek çok husus nedeniyle Kuveyt serbest bir ekonomi olmaktan oldukça uzak olarak değerlendiriliyor. Bu arada ithalatçılar Sanayi ve Ticaret Bakanlığından her yıl ithalat lisansı almak ve Bakanlık ile Kuveyt Sanayi ve Ticaret Odasına kayıt olmak zorunda.
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri birleştirilmiş gümrük kanunu çerçevesinde Kuveyt gümrük vergisi yüzde 5 olarak uygulanıyor; Çoğu gıda maddesi olan yaklaşık 417 üründe gümrük vergisi oranı sıfır olarak uygulanıyor.
Kuveyt’in üye olduğu bir ekonomik Topluluk olan Arap Birliği ülkeleri arasında gümrüksüz ticaret yapılmasına imkan sağlayan GAFTA, 2005 yılı başında uygulamaya konulurken, Suudi Arabistan, Kuveyt, BAE, Bahreyn, Katar, Umman, Yemen, Suriye, Mısır, Libya, Lübnan, Irak, Sudan, Tunus, Fas karşılıklı olarak anlaşma kapsamı ürünlerde gümrük muafiyeti uygulamaya başlandı.
Türkiye’de görülen şap hastalığı vakalarım takiben Kuveyt Tarım İşleri ve Balık Kaynaklan Kamu İdaresi tarafından 5 Mart 2006 tarihli Kuveyt Resmi gazetesinde yayımlanan 758 sayılı kararla, Türkiye’den her çeşit geviş getiren hayvan ithalatının ikinci bir emre kadar durduruldu.
Kuveyt’te resmi ihalelerde yerli ürünlere yüzde 10, KİK ülkeleri ürünlerine yüzde 5 fiyat avantajı sağlıyor. Maliye Bakanlığının Offset programının yeniden uygulamaya konulmasına ilişkin karan çerçevesinde, belirli bedelleri aşan ihalelerde ihaleleri üsdenen yabancı firmalara ihale nakit bedelinin yüzde 35’i oranında offset yükümlülüğü getiriliyor. Kuveyt hükümeti, halk sağlığının korunması, tüketici güvenliği, ulusal güvenlik, dini ve kamu ahlakı ve çevrenin korunması amacıyla Kuwait Conformity Assurance Scheme (KUCAS) isimli bir Standard mekanizma uyguluyor. Ürünlerin teknik düzenlemeler ve standardlara uygunluğunu sağlamayı amaçlayan program kapsamında; çeşitli elektrikli makina ve ekipmanlar, taşıt araçlan ve araç lastikleri, boya ve taşıt araçlannda kullanılan yağlar, temizlik kağıtları, melamin mutfak eşyası, çimento, alçı, briket, plastik elektrik kanalları ve bağlantı elemanları denetleniyor.
Kaynak: İgeme
