Türkiye İstatistik Kurumunun (TUlK) konut saüşlanna ilişkin verilerini görmüşsünüzdür. 2010 yılının 3’üncü çeyreğine ait veriler, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25.21 oranında düşüş anlamına geliyor. İkinci çeyrekle (Nisan, Mayıs, Haziran) karşılaştırdığında ise düşüş yüzde 7.28 düzeyinde kalıyor.
Ortada böyle bir tablo var. Diğer tarafta ise ardı ardına sunulan yeni projeler, Ali Ağaoğlu’nun ‘yok sattı gibi görünen’ siteleri var. Böyle olunca kafalar kanşıyor.
Kafa kanştıran sadece ardı ardına gelen yeni konut projeleri ve ‘yok satıyor’ haberleri değil. Aynı zamanda kullanılan konut kredileri miktarlan ile TUlK’in açıkladığı satışlar da çelişkili gibi görünüyor.
Gerçekte ne oluyor?
Önce konut kredilerinden kaynaklanan gerçek tabloya bakalım. Bankaların kullandırdıklan mortgage kredileri, bu alandaki büyümenin devam ettiğini gösteriyor.
Garanti Mortgage Genel Müdürü Sevgili Cemal Onaran ve Merkez Bankasından aldığım veriler, yıl içinde aylar itibarıyla kredi tutannın artışını koruduğunu destekliyor.
Sektörün 2010 yılı başında toplam konut kredisi stoğu 42.5 milyar TL düzeyindeydi. 19 Kasım itibanyla ,54.7 milyar TL’ye ulaştı. Aralık sonunu ise 13-14 milyar TL net artışla, 56 milyar TL’den kapatması bekleniyor.
Konut satışları cephesi
Cemal Onaran, “İşin doğrusu gazetelerde yazılanlann tam tersi bir durum söz konusu. Şu günlerde işlerden başımızı kaldıramıyoruz” diyerek konut tarafındaki canlılığa dikkat çekiyor… Bunun yanında TUİK ve sektörden gelen haberler ise daha olumsuz… TUlK’in son açıklamalarında Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde Türkiye’de satılan konut sayısı 83 bin 697’de kaldı. Bu, son 2 yılın en düşük çeyreklik satışı anlamına geliyor. Bir yanda bankalar cephesinde ‘konut kredisinde rekor kırma’ hazırlığı, diğer yanda TÜİK’in rakamlan, alıcılann ve sektörün kafasını kanştınyor.
Rakamların arkasındaki gerçek
Konut piyasasında iki farklı trend varmış gibi gösteren birkaç etken olabilir. En önemlisi, bildiğim kadanyla TÜİK’in verileri, tapulardaki işlemlerden derleniyor. Yani tapu işlemi gerçekleşmeyen satışlar, TÜİK verilerine girmiyor. Oysa, özellikle toplu projelerde tapular ilerleyen zamanlarda, projeler tamamlanınca veriliyor. Bu da saüşlann bir süre sonra kayıtlara girmesine neden oluyor. 2009 yılının sıkıntılı dönemlerinde konut sataş rakamlannın 150 bine (1 çeyrekte) yaklaşması da bu durumu açıklıyor olabilir. O dönemde piyasa kötü olmasına rağmen satış rakamlan çok yüksek çıkmıştı.
Amerika’da konut hâlâ sorun
Amerika başta olmak üzere dünya ekonomilerini izleyen Muhtar Kent, Hüsnü Özyeğin ve Ferit Şahenk gibi isimlerle olan konuşmalanmda iki göstergeye dikkat çekmişlerdi; İşsizlik ve konut… Özyeğin’in, ‘Konut piyasası düzelmeden Amerika ekonomisi iyileşti diyemeyiz’ görüşünü burada da paylaşmıştım. Son dönemlerde piyasalar canlanıyor, borsalar coşuyor ya… Sanki her şey bitmiş, ekonomiler düzelmiş gibi bir hava var. Bir iyileşmenin olduğunu kabul etmekle birlikte ‘endişeler’ konusuna ben de katılıyorum.
Önceki gün Federal Reserve (ABD Merkez Bankası) Başkan Yardımcısı Janet Yellenin açıklamalannı okuyunca, ‘daha var’ şeklindeki düşüncemi pekiştirdim. Çünkü, Yellenin şu değerlendirmesi dikkatimi çekti: “Konut sektörü çok güç durumda… Toparlanmayı görmek zor. Konut sektörü sorun olmaya devam edecek.”
Bu değerlendirmeyi aklımızda tutup, ABD’deki istihdam piyasasındaki iyileşmeye, konutun da eşlik edip etmeyeceğini izlemekte yarar var.
Posta/M.Rauf Ateş
