Küresel ekonomik kriz dönemlinde, Edirne’de yapılan bir araştırmada, tüketicilerin, tatil, otomobil konut, beyaz eşya ve kişisel özel bakım gibi lüks harcamalardan vazgeçeceği belirlendi
Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Nevin Altuğ, 2009 yılı küresel krizin tüketiciler üzerinde nasıl bir etkiye yol açtığını, tüketicilerin satın alma kararlarında, satın alma davranışlarında ve satın aldıkları mal ve hizmetlerde nasıl bir değişikliğe neden olduğunu araştırdıklarını söyledi.
Araştırmanın Haziran 2011 tarihinde tamamlandığını ve Edirne’de yaşayan 428 tüketici katıldığını ifade eden Altuğ, araştırmada tüketicilerin, yaş, eğitim, evlilik, meslekleri, yaşadıkları yerler, aldıkları ücretleri, evleri ve otomobillerinin olup olmadığını da incelediklerini bildirdi.
Yaşanan küresel kriz ile birlikte içinde bulundukları ortama güvensizlik, endişe, tedirginlik, kaygı, karamsarlık ve kafa karışıklığı ile yaklaşan tüketicilerin, krizde yaşanan belirsizlik ortamı ile algılamaları, beklentileri, gelirleri, satın alma güçleri ve satın alacakları mal ve hizmetler ile ilgil ekonomik, psikolojik ve kişisel sorunlar yaşadıklarını ifade eden Altuğ, şöyle devam etti:
“Kriz döneminde reel gelirin düşmesi, tüketicileri gelir ve harcamaları konusunda daha dikkatli davranmaya ve tüketim davranışlarında basitlik, daha çok fayda sağlayan, fonksiyonellik ve tutumluluğa dönük bir alışveriş tarzı benimsemelerine neden olmuştur.
Kriz döneminde tüketicilerin en az günlük tüketim mallarına olan talebinde değişiklik yaşanmıştır. Çünkü tüketiciler zorunlu ihtiyaç harcamalarında çok fazla değişikliğe gitmemiştir. Beyaz eşya, bilgisayar, cep telefonu, mobilya, kıyafet gibi beğenmeli mallarda, tüketiciler kendilerine uygun olan ürünleri bulmak amacıyla daha çok zaman harcamışlar daha uzun süre dayanıklılık arz eden mal ve hizmetlere yönelmişlerdir.
Özellikli ürünlerde (ev satın almak, otomobil, mücevher gibi) ise, krizden çok fazla etkilenmeyen genellikle yüksek gelir grubunda olan tüketiciler bu mal ve hizmetlere olan satın alma davranışlarında çok fazla değişikliğe gitmemiş, krizden biraz da olsa etkilenen orta gelir grubundaki tüketiciler ile krizden en çok etkilenen düşük gelir grubuna dahil olan tüketiciler finansal güçlerinde meydana gelen değişiklik ile bu mal ve hizmetlere olan ihtiyaçlarından vazgeçerek, bu ihtiyaçlarını gelecekte karşılamak üzere ertelemişlerdir. Kriz öncesi dönemde satın aldıkları mal ve hizmetlere yaptıkları ödemelerde daha çok nakit ödemeyi tercih eden tüketiciler krizle birlikte ödeme şekillerini de değiştirmişler ve kredi kartlarıyla taksitli alışveriş yapmaya yönelmişlerdir.”
ORTA VE DÜŞÜK GELİR DÜZEYLİ TÜKETİCİLER, HARCAMALARINI AZALTTI
Gelir düzeyi yüksek olan tüketicilerin gerek beğenmeli, lüks mal ve hizmetleri, gerekse kolayda mal ve hizmetleri harcama sıklıklarında, harcamalarına ayırdıkları bütçelerde ve satın alım güçlerinde çok fazla bir değişiklik olmadığını bildiren Altuğ, “Ancak, orta ve düşük gelir düzeyine sahip tüketicilerin özellikle düşük gelir düzeyine sahip tüketiciler olmak üzere harcama sıklıklarında, harcamalarına ayırdıkları bütçelerde ve satın alım güçlerinde belirgin bir azalma gözlenmiştir” dedi.
Tüketicilerin gelecekle ilgili beklentileri ile kriz döneminde sahip oldukları düşünceleri arasında da çok fazla fark olmadığını anlatan Altuğ, şöyle devam etti:
“Yüksek gelire sahip tüketiciler, kriz döneminde olduğu gibi kendilerini güvende hissetmekte, düşük gelirli ve orta gelirli tüketicilere göre gelecekle ilgili planlarına daha iyimser bakmaktadırlar. Tüm tüketici gruplarının gelecekt yapacakları harcamalarına ayıracakları bütçe ve satın alım güçlerindeki farklı düşüncelerinin aksine tüketiciler, gelecekteki mal ve hizmetlerin fiyatlarının nasıl olacağı konusunda aynı düşünceyi savunmaktadırlar.
Kriz döneminde mal ve hizmet fiyatlarına karşı daha duyarlı ve hassas hale gelen, daha uygun fiyatlı mal ve hizmetlere yönelen, parasının değerini anlayan ve en az maliyetli en çok faydayı sağlayan mal ve hizmetleri tercih eden tüketiciler, gelecekte fiyatların artış göstereceğini düşünmektedirler. Ankete katılan tüm tüketicilerin genel olarak aynı düşüncede oldukları konu ise, gelecekte mal ve hizmetlerin fiyatlarının nasıl olacağı konusudur. Tüketiciler, gelecekteki finansal güçleri hakkında daha az kontrol sahibi olmaları nedeniyle satın alacakları mal ve hizmetlerin fiyatlarında artış olacağını beklemekte, kriz döneminde daha çok stoklamaya gitmekte, fiyat duyarlılıkları, karşılaştırmaları ve fiyat bilgisi arayışları artmaktadır.
Araştırmada tüketicilerin küresel kriz döneminde hangi mal ve hizmet satın alımlarından vazgeçecekleri incelendi. Buna göre, 428 tüketicinin yüzde 43’ü birinci olarak tatil, yüzde 35,5’i ikinci olarak otomobil, yüzde 30,6’sı üçüncü olarak konut, yüzde 38,6’sı dördüncü olarak beyaz eşya/mobilya, yüzde 34,6’sı beşinci olarak kişisel bakım harcamalarından vazgeçeceğini belirtti.”
AA
