Başbakan’ın Van depreminin ardından yaptığı “Seçim kaybetmeyi göze aldım. Depreme dayanıksız binalar yıkılacak” açıklamasıyla bütün Türkiye’de kentsel dönüşüm seferberliği başladı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İstanbul’da ve diğer illerde depreme karşı kentsel dönüşümün nasıl yapılacağı ilgili bazı bilgiler verdi. Hazırlanmakta olan yasa taslağına göre, belediyeler, dayanıksız binaların yıkılması ve kentsel dönüşüm konusunda yetkisiz bırakılıyor. Şehirlerle ilgili pek çok yetkiyi Bakanlığa devreden 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile altyapısı hazırlanan kentsel dönüşüm modeli, Başbakan’a sunulan ve çok yakında Meclis’e gelecek olan yasa tasarısıyla son halini alacak.
Her ne kadar Başbakan seçimi kaybetmeyi göze aldığını söylese de siyasetçiler, seçimleri öyle kolay kolay gözden çıkaramazlar. AK Parti çevrelerinde de altyapısı hazırlanan radikal kentsel dönüşüm projesiyle ilgili tartışmalar başlamış durumda. Her ne kadar yetki yerellerden, Bakanlar Kurulu ve ilgili Bakanlığa devredilse de seçim bölgelerinde seçmenle birebir ilişkide olan AK Partili belediye başkanları, yaklaşmakta olan yerel seçimlerde kendilerini zor durumda bırakmayacak projeler üzerinde duruyor. İlleri, ilçeleri başka partilere kaptırmayacakları alternatifler üzerinde çalışıyor.
Aynı zamanda Boğaz Belediyeler Birliği Başkanı da olan Üsküdar Belediye Başkanı Mustafa Kara’ya göre İstanbul’da 2004’den beri uygulanan ‘kentsel dönüşüm’, üzerinde çok fazla spekülasyon yapılan son derece yıpranmış bir uygulama. İstanbullular için kentsel dönüşümün “Vatandaşı sürgün edip, rant dağıtma” sloganıyla özdeşleştirildiğini söyleyen Mustafa Kara, Van depreminin ardından hız kazanan ve merkezîleştirilen kentsel dönüşüme karşı popülist bir muhalefetin yerel seçimleri etkileyebileceği görüşünde.
Kartal ve Maltepe belediyelerinin geçen seçimlerde CHP’ye geçtiğini hatırlatan Mustafa Kara, bu ilçelerin AK Parti açısından kaybedilmesinde kentsel dönüşüm uygulamalarına yönelik muhalefetin etkili olduğunu söyledi.
Kartal’da 2009 yılında ünlü mimar Zaha Hadid’e çizdirilen sahil ve liman projesine karşı ilçede seferberlik başlatan CHP*nin “vatandaşı yerinden edecekler” propagandası etkili olmuş, yerel seçimde Kartal Belediyesi CHP’ye geçmişti. Yine Maltepe ilçesinde de seçmenleri CHP’ye yönelten özellikle sahil şeridindeki kentsel dönüşüm projeleriydi.
Sarıyer Belediyesi’nin son seçimde CHPye geçmesinde de seçmenlerin benzeri kaygıları belirleyici olmuştu.
TOKİ Anadolu’da sosyal amaçlı, ucuz konutlar yaparken, İstanbul’da gelir getirecek lüks projeler üzerinde duruyor. Üzerinde lüks konutların inşa edileceği parsellere biçilen fiyatla inşaatlar bittikten sonra daireler için belirlenen fiyat arasında büyük bir uçurum olduğu için mülk sahipleriyle TOKİ karşı karşıya geliyor, istanbul gibi her parseli son derece değerli olan bir şehirde bu türden değerleme sorunları yaşanması kaçınılmaz. Ancak bir de her beş yılda bir yapılan belediye seçimleri var. Bakanlık kentsel dönüşüm modeliyle ilgili çeşitli açıklamalar yapsa da uygulamada neyle karşılaşılacağı henüz belirsiz. Ancak TOKİ’nin bugüne kadarki uygulamaları, CHP’nin “vatandaşı yerinden edecekler” propagandası ve son derece merkezî hale getirilen dönüşüm modeli birarada düşünüldüğünde istanbul’un yerel seçimlerde sürprizlere açık olduğunu söyleyebiliriz.
Mustafa Kara, çok tartışılan kentsel dönüşüm yerine “deprem odaklı yerinde dönüşüm” modelini öneriyor. Mustafa Kara’nın, 39 ilçe belediyesiyle yapılan büyük toplantıda da dile getirdiği öneriye göre, yıkım ve yenileme çalışmaları merkezî değil mahalle bazında ele alınmalı ve yıkılacak binalarda oturanların yakın parsellere yerleştirilmesi sağlanmalı. Kiracıların da dahil edildiği bu sistemde kimsenin yerinden edilmeyeceğini söyleyen Kara’ya göre, şehri daha yaşanabilir bir hale getirecek mevcut kentsel dönüşüm CHP’nin popülist muhalefetinin kurbanı oldu. Artık bunda ısrar etmenin anlamı yok.
YENİ İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ
CERRAHÎ TEKKESİ
Muhtemelen Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisinde de anlatılan CerrahîTekkesi yeni İstanbul’un da bir parçasıdır. Sultan ili. Ahmed tarafından 1703 yılında Nureddin Cerrahi için açılan tekke Karagümrük’te Canfeda Camii Sokağı’nda halen zikir yapılan, ilahiler söylenen bir mekndır. Halvetî kökenli olan Cerrahîler kol kola girip dönerek zikir yaparlar. Cerrahî Tekkesi ve burada yapılan zikir törenleri yabancı turistlerin de ilgisini çekiyor. İstanbul’daki diğer tekkelerin aksine Cerrahî Tekkesi’nde yabancı turistlerin zikir törenini izleyebileceği bir loca vardır. Harem-selamlık uygulamasının yürürlükte olduğu Tekke’de bu durum yabancı turistler için geçerli değil. Kadın turistler erkeklerin olduğu bölümde törenleri izleyebilirler.
ŞEHİR FISILTILARI
Beyoğlu Belediyesi “Güzel Beyoğlu Projesi” çerçevesinde binaların dış cephelerindeki görüntü kirliliğinin öne geçmek için çalışma başlatmış. Buna göre dış cephelerdeki tabela, reklm ve klima gibi fazlalıklar yeni bir yönetmelikle düzenlenecekmiş.
Ertan Altan / TARAF
