Maliye Bakanlığı’nın “1 Haziran’dan sonra ruhsata bağlanan konutlar için kademeli KDV düzenlemesi çalışması” yılın ilk altı ayında yapı ruhsatı sayısında hızlı artışa neden oldu. Olası bir KDV artışından etkilenmemek isteyen sektör, ruhsata yönelince geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26.4 artış oldu. Ruhsat sayısındaki artışın arz fazlasına neden olması bekleniyor.
TÜRKİYE İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı yılın ilk yarısındaki yapı izin istatistikleri, inşaat sektörünün Maliye Bakanlığı’nın nisan ayında duyurduğu kademeli KDV çalışması nedeniyle harekete geçtiğini ortaya koydu. Maliye Bakanlığı’nın, konut KDV’sinde evin büyüklüğünü değil, değerini esas alacak uygulamasının 1 Haziran’dan sonra ruhsata bağlanan yapılarda geçerli olması sektörü hızla ruhsat almaya sevk etti. Vergi artışından etkilenmemek isteyen inşaatçılar 1 Haziran’dan önce ruhsat almaya koşunca yılın ilk yarısında belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen daire sayısında yüzde 26.4 artış yaşandı. Ancak bu artışın, talep azaldığında arz fazlası yaratacağı da ifade ediliyor.
349 bin daireye ruhsat
TÜİK’in açıkladığı verilere göre, belediyeler yılın ilk altı ayında, 349 bin daire için ruhsat verdi ve ruhsat verilen daire sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26.4 artış gösterdi. Geçen yılın ilk yarısında 276 bin daire ruhsata bağlanmıştı. 2010’un aynı döneminde ise 308 bin daireye ruhsat verilmişti. 2010 yılına göre de yaklaşık yüzde 13 artış yaşandı. TÜİK’in açıkladığı bir diğer istatistik olan kullanma izin belgesi verilen yapılara baktığımızda ise daire sayısında yüzde 4.8’lik düşüş yaşandı. Yapı kullanma izni verilen daire sayısı 239 bin oldu. Geçen yılın aynı döneminde 252 bin daireye yapı kullanım izni verilmişti. 2010 yılında ise 190 bin daireye bu izin verilmişti. Bu veri, kullanılabilir hale gelen, yani stoka eklenen konutları yansıtıyor.
KDV düzenlemesinin etkisi
İnşaat sektörünün temsilcilerine, yapı izin istatistiklerini yorumlattık. İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, KDV düzenlemesi nedeniyle haziran ayının sektörde bir milat olduğunu belirterek, “1 Haziran’a kadar ruhsat alan daireler eski katma değer vergisine tabi olacak. Sektörde 1 Haziran’a kadar çok süratli bir şekilde ruhsat alınmaya çalışıldı. Bu artış tamamen yeni düzenlemeden muaf olmak isteyenlerin sağladığı bir artış. Çünkü 1 Haziran’dan sonra ruhsatı alınacak dairelerin vergisi için belirsizlik ortamı var” diye konuştu.
Arz fazlası olabilir
İlk altı ayda KDV düzenlemesindeki belirsizliğin de etkisiyle ruhsata bağlanan dairelerin, en fazla iki yıl içerisinde inşaatı tamamlanacak. Başka bir deyişle, kullanım izni verilen konut aşamasına geçerek, konut stokuna eklenecek. Ruhsatı alınan bu dairelerin aynı hızda konut piyasasına girmesinin, arz fazlasına neden olabileceği yorumları yapılıyor. Burada konut stokunun erime hızı önem kazanıyor. Mart ayında yüzde 4.20 seviyesindeyken, yüzde 1.01’e gerileyen stok erime hızı, düşmeye devam ederse, sektörde dengelerin bozulmaya başlayacağı ifade ediliyor.
İstihdam artıyor
TÜRKİYE İstatistik Kurumu’nun inşaat sektörüne ilişkin açıkladığı bir diğer veri de istihdam endeksi oldu. Üç aylık inşaat sektörü istihdam endeksinde, yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.9 artış yaşandı. Bina inşaatı sektörü istihdam endeksi yüzde 4.9 arttı. Bina dışı inşaat sektörü istihdam endeksi ise yüzde 2.6 arttı. İnşaat sektörü çalışılan saat endeksi, yılın ikinci döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2.5 arttı.
Sektör rayına oturuyor
BU yılın ikinci yarısında hem KDV hem de Tüketici Yasası taslağı nedeniyle belirsizliğin hakim olacağını ve bu düzenlemeler netleşene kadar bekleme döneminin yaşanacağını anlatan Nazmi Durbakayım, şunları söyledi: “Son çeyrekte hareket başlayacak ama aşırı hareket beklemiyoruz. Afet Yasası’na tabi uygulamalar nasıl bir işlev kazanacak onu göreceğiz. Mütekabiliyet nasıl bir pazar açacak onu göreceğiz. Tüketici Yasası’nın etkilerini göreceğiz. 2004’ten sonra şahlanan konut sektörü bu şekilde ayarlana ayarlana rayına oturuyor.”
Stok erime hızı önemli
SUR Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, ruhsata bağlanan daire sayısındaki artışın dönemsel olabileceğini ifade ederek, şu değerlendirmeyi yaptı: “Yılın ikinci yarısında neler olacağını da bekleyip görmemiz gerekiyor. Genellikle ruhsatlar yılın ilk üç ya da ilk altı ayında alınıyor. Ruhsattaki bu artışın arzı nasıl etkileyeceğine ilişkin ise, inşaat süresi en az 2 yıl olduğu için bu sene başlayan inşaatlara önümüzdeki dönemde de en az bu kadar ilave olursa arz fazlası olabilir. Konut satışlarına bakarsak, ilk yarıda geçen yılki kadar konut satıldı ve bu da sürpriz oldu. Ancak, geçen yıla göre stok erime hızı düşüyor. Satış ofislerindeki harekette de düşüş var. Mevcut stok daha uzun sürede eriyecek. Kampanyalarla sektör bunu aşar diye umut ediyoruz. Bundan sonra daha kurumsal ve daha ayağı yere basarak gitmek zorunda kalacak.”
Meltem KARA
