3.1 – Zemin Cinsleri ve Tarifleri
Kazılacak zeminin cinsleri, teşekkül ve kazı güçlüğü bakımından aşağıda yazılı dört ana sınıfa ayrılır.
3.1.a – Toprak Zeminler :
3.1.a/1 – Yumuşak Toprak : Bel küreği ve kürekle kazılabilen gevşek toprak, bitkisel toprak, gevşek kum ve benzeri zeminler.
3.1.a/2 – Sert Toprak : Kazmanın yassı ve ara sıra sivri ucu ile kazılan toprak kumlu kil, gevşek kil, killi kum, çakıllı kürekle atılabilen taşlı toprak ve benzeri zeminlerdir.
3.1.b – Küskülük Zeminler :
3.1.b/1 – Yumuşak küskülük : Kazmanın sivri ucu ve ara sıra küskü, kama ve tokmak ile kazılan toprak, sert kil, yumuşak marn, sıkışık, gravye, parçalanıp el ile atılabilen 0.100 m³’e kadar büyüklükteki her cins blok taşlar, kazı güçlüğü benzerliğinden dolayı çamur ve benzeri zeminlerdir.
3.1.b/2 – Sert küskülük : Kazmanın sivri ucu, küskü, kama, tokmak ve kırıcı tabanca ile kazılan çürük ve çatlamış kaya, çürük ve yumuşak gravye, şist, taşlanmış marn, taşlanmış kil 0.100-0.400 m³ büyüklükte, parçalanıp el ile atılabilen her cins blok taşlar ve benzeri zeminlerdir.
3.1.c – Kaya Zeminler :
3.1.c/1 – Yumuşak kaya : Küskü, kıncı tabanca veya patlayıcı madde kullanılarak kazılan tabaklaşmış kalker, marnlı kalker, şist, gre, gevşek konglomera, alçı taşı volkanik tüfler (Bazalt tüfleri hariç) 0.400 m³’den büyük aynı cins blok taşlar ve benzeri zeminlerdir.
3.1.c/2 – Sert kaya : Patlayıcı madde kullanılarak atılan, kırıcı tabanca ile parçalanıp sökülen kalın tabaka ve kitle halinde sert gre, kesif kalker, andezit, trakit, tahallül etmemiş serpantin, betonlaşmış konglomera, bazalt tüfleri, mermer, 0.400 m³ den büyük aynı cins blok tatlar ve benzeri zeminlerdir.
3.1.c/3 – Çok Sert kaya: Fazla miktarda patlayıcı madde kullanarak atılan, kırıcı tabanca ile parçalanıp sökülen tahallül etmemiş granit ve benzeri, bazalt, porfir, kuvarst 0.400 m³ den büyük aynı cins blok taşlar ve benzer zeminlerdir.
NOT : Kaya kazılarında teknik zaruret dolayısıyla meskun saha civarında, kaptajlarda ve buna benzer yerlerde idarenin müsaadesi ile patlayıcı madde kullanmadan kaya kazısı yapılır.
3.1.d – Batak ve Balçık Zeminler :
Su muhtevası yüksek olan ve bu suyu kolay bırakmayan, genellikle lucuzi yapışkan nitelikteki zeminlerdir.
3.2 – Zemin Cinslerine Göre Kazı Hacimlerinin Tespiti ve Kullanılması İşlemleri
3.2.1 – Zemin cinslerine göre ödeme yapılması halinde, yapılan kazının sınıfları, nispetleri ve bunların kabartma sıkışma katsayıları, kazı esnasında (Zemin, cinsleri hakkında 1 No.lu maddedeki malumat ve tafsilat gözönünde tutulacak). Her kesim için yerinde idare ile müteahhit arasında yapılacak bir tutanakla tespit edilecek ve o kısımdaki kazı hacmine uygulanacaktır.
3.2.2 – Serbest ve derin her cins zemin kazılarında iş emniyeti ve teknik zaruret olmadıkça şev ile iksa uygulanmaz. Ancak idarenin yazılı emri ve ataşmana geçirilmesi şartıyla şev ve iksa tatbik olunur ve ödenir.
3.2.3 – Kazı içinde kalan imalat ve inşaatın yan ve üstlerinin dolgusunda tercihen kaya ve küskülük kazıları kullanılacaktır.
3.2.4 – Taahhüde dahil kazılardan çıkan malzeme, projesine göre ve idarenin göstereceği yerlerin dolgusunda kullanılacak, bütün ihtiyaç karşılandıktan sonra geriye kalan kazı idarenin göstereceği yere depo edilecektir. Dolgu ve depo için ayrıca bir bedel verilemez. Taşıma bedeli ödenir.
3.3. El İle Yapılan Serbest, Derin (Dar ve Geniş) ve Özel Kazıların Tarifi
3.3.1 – Serbest Kazılar :
1. Bina inşaatında : Kazı veya temel tatbikat projesi çevresinin tabii zeminle kesiştiği en alçak noktadan geçen sıfır düzleminin üstünde kalan:
2. Taban genişliği 1 m. den fazla olan şerit vari kazılarda: Yeteri kadar sık alınan ve kesitlerin tabii zeminle kesiştiği en alçak kotlu noktalarından geçen en kesit içindeki yatay doğrularının teşkil ettiği yüzeylerin üstündeki her cins kazının :
El veya kürekle 4 m. mesafeye kadar atılması ve taşıtlara yükletilmesi suretiyle yapılan her türlü kazılardır.
Batardo, paIplanş, iksa, keson gibi su perdeleri ile yapılan kazılarda bunların proje üst kotlarından geçen yatay düzlem sıfır düzlemidir.
3.3.2 – Derin Kazılar :
Madde 3.3.1 ve 3.3.3 de tarif edilen kazılar haricinde kalan ve kürek çıkrık ve benzeri el araçlarla (el arabası ve taşımaya mahsus vasıtalar hariç) aşağıdan yukarı atılarak veya çıkarılarak yapılan kazılardır.
3.3.2/a) Geniş derin kazılar :
Taban genişliği 1.00 m. ve daha fazla olan kazılardır.
3.3.2/b) Dar derin kazılar :
Taban genişliği 1.00 m. ve daha az olan kazılardır.
3.3.3 – Özel Kazılar :
Tünel galeri su altında hava basınçlı keson, 8.00 m. den derin kuyu ve benzeri kazılardır.
