Jeneratörlerin çalışma prensibi aslında sanıldığı kadar karmaşık değildir. Bir manyetik alan ve bu manyetik alanlar arasında hareket eden bobin telleri basit bir jeneratör yapmak için yeterlidir.
Basit olarak yanda gösterildiği gibi kurulan devre elektrik enerjisi üretmeyi sağlayabilir. Aslında bu bir elektrik motorundan başka birşey değildir. Bu motorlar tersine çalışma özelliği göstermektedirler. Yani eğer motoru biz hareket ettirirsek mekanizma elektrik üretecektir. Burada önemli olan üretilen elektrik enerjisinin miktarını ayarlamaktır. Kuşkusuz ki jeneratörler elektrik motorlarından farkı olarak verimi arttıracak ek özelliklerle donatılırlar. Manyetik alanın büyüklüğü, bobin tellerinin sarım sayısı, mantetik alan ve teller arasındaki acının dik olması ve eksenin dönme hızı akımın büyüklüğünü etkiler.
sistemde dönme hareketi dönme hızına bağlı olarak akım yönünün sürekli değişmesine sebep olur. Bu alternatif akımı oluşturur. Evlerde kullandığımız elektrik akımı saniyede 50 defa yön değiştirmektedir. Bu sebeple frekans olarak 50 Hertz değeri çogu elektrikli cihaz etiketinde yazmaktadır.
Dönme hareketi çeşitli etkenler tarafından sağlanarak elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirilmektedir. Gerçekten de günümüzde elektrik enerjisi üretmenin en etkili yöntemi bu sistemlerdir. Fotovoltaik sistemler(güneş pilleri), yakıt pili hücreleri ve aküler haricinde çoğu elektrik gücü üretimi bu yönteme dayanmaktadır. Nükleer santrallerde bile nükleer enerjiyle kaynatılan suyun buharının itme gücünden yararlanılarak türbinler dönmekte, bu dönme hareketi de bir jeneratöre ulaştırılmaktadır.
Jeneratörler bu özelliklerinden dolayı şehir şebekerini besleyecek elektrik enerjisini üretebilecekleri gibi, lokal amaçlı kullanımları da mümkündür.
– Elektriğin sıkça kesildiği yerlerede
– elektrik enerjisi bulunmayan şantiye vb. alanarda
– Güç kesintisinin yaşanmaması gereken hastane, banka gibi kurumlarda
– Baz istasyonu, Tv vericisi gibi yapılarda
– Şehir şebekesini kullanamayan inşaat alanlarında jeneratörler kullanılabilmektedir.
Bir binada jeneratör kullanılmak isteniyorsa yangın tedbileri olarak şunlara dikkat etmek gerekir:
1) Jeneratörün kurulacağı odanın duvarları, tabanı ve tavanı en az 90 dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde yapılacaktır.
2) Jeneratörün içinde bulunacağı odanın bina içinde konuşlandırılması, bir yangın durumunda çıkan dumanların ve sıcaklığın binadaki kaçış yollarına sirayet etmeyeceği ve serbest hareketi engellemeyeceği şekilde yapılacaktır.
3) Jeneratörün yakıt deposunun bulunacağı yer için gerekli tedbirler alınacaktır.
Binalarda kullanılan jeneratörlere dönme hareketi genellikle benzin, mazot gibi fosil yakıtlarla çalışan motorlar yardımıyla kazandırılır. Bu yakıtlardan mazot maliyeti ucuz olduğu için günümüzde üretilen ev tipi jeneratörlerin çoğu mazotlu ya da dizel olarak tabir edilen cinstendir.
Dizel motorun çalışması rotoru harekete geçirmekte, bu hareket rotora iletilmekte, rotor bulunduğu manyetik alan içerisinde hareket ederek elektrik enerjisi oluşmaktadır.
