Perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan ve 2010 Ağustos ayında yüzde 0,75 oranında artış gösteren 1995 bazlı İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, Eylül ayında yüzde 1,37 oranında arttı ve bu oran Eylül ayları itibariyle son 3 yılın en yüksek enflasyon oranı oldu
Eylül ayında iklim koşulları ve Ramazan Bayramı nedeniyle gıda maddeleri grubunda arz eksikliğine bağlı yaşanan fiyat artışlarının yanı sıra yeni öğretim yılında çocuk giyimi ve kültür-eğitim harcamalarında yer alan ürünlerdeki maliyet kaynaklı fiyat artışları ile akaryakıt ürünlerine yapılan fiyat ayarlamaları, bu ayki genel enflasyonun belirlenmesinde etken oldu.
Kültür, eğitim ve eğlence harcamaları grubunda yüzde 6,25, giyim harcamalarında yüzde 2,80, gıdada yüzde 2,25, konutta yüzde 0,33, ulaştırma ve haberleşme harcamalarında yüzde 0,19 oranında artış kaydedilirken, sağlık ve kişisel bakım ile diğer harcamalar gruplarında fiyat hareketi yaşanmadı, ev eşyası harcamalarında yüzde 3,45 oranında azalış izlendi.
2009 yılı Eylül ayında yüzde 8,01 olan yıllık perakende fiyat artış oranı, 2010 yılının aynı ayında hem bir önceki aya hem de bir önceki yıla göre artarak yüzde 9,31 oldu. Yıllık ortalama artış oranı ise 2009 Kasım ayından itibaren sürdürdüğü artış eğilimini devam ettirerek Eylül ayında yüzde 10 olarak gerçekleşti.
-TOPTAN EŞYA FİYATLARI-
Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ve Ağustos ayında yüzde 0,26 oranında artan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi, Eylül ayında yüzde 1,09 oranında artış gösterdi.
Gıda maddeleri grubunda yer alan bazı ürünlerde arz eksikliğinin yaşanması, madenler ve inşaat malzemeleri gruplarında yer alan ürünlerin dünya borsalarından kaynaklanan yukarı yönlü fiyat hareketlerinin yanı sıra avronun TL karşısında değer kazanması sonucu dövize endeksli mallardaki fiyat artışları ile akaryakıt ürünlerindeki fiyat ayarlamaları bu ayki toptan fiyatlardaki artışın ana nedenlerini oluşturdu.
Eylül ayında, madenlerde yüzde 3,15, gıda maddelerinde yüzde 1,71, inşaat malzemelerinde yüzde 0,84, yakacak ve enerji maddelerinde yüzde 0,31 oranında kaydedilen artışlar, bu ayki genel fiyat artışında etken olurken, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 1,67 oranında azalış izlendi.
2009 yılı Eylül ayında yüzde 0,79 olan yıllık toptan fiyatlar, bu yılın aynı ayında bir önceki yıla göre önemli oranda artarak yüzde 9,13, yıllık ortalama değişim oranı 2010 yılında başladığı yükselme eğilimine devam ederek yüzde 7,20 oldu.
-DEĞERLENDİRME-
İTO’nun değerlendirmesine göre, küresel ekonomide 2009 yılının üçüncü çeyreğinde belirginleşen toparlanma eğilimi, 2010 yılının ilk yarısında da devam ederken, üçüncü çeyrekte güney ve doğu Avrupa ülkelerinde kamu borçlarının sürdürülebilirliğine dair endişelerin artması ve iktisadi faaliyetlerin yeniden yavaşlaması, finans piyasalarında küresel riskin halen tam olarak ortadan kalkmadığını gösterdi.
Yurt içinde ise büyüme, üretim, istihdam ile özel ve kamu kesimi yatırım harcamalarındaki nispi artış eğilimi ekonomide kriz öncesi döneme yaklaşılmaya başlandığını ortaya koydu.
Yılın ikinci yarısından itibaren özellikle iklim koşullarına bağlı olarak tarımsal ürün piyasalarında oluşan fiyat hareketlerinin yanı sıra emtia fiyatlarındaki artış ve iç talepte yaşanan canlanma ile yükselme trendine giren enflasyon, nispi artışını Eylül ayında da sürdürdü.
Değerlendirmede, “Küresel ekonominin toparlanma sürecine ilişkin belirsizliklerin kısmen de olsa devam etmesi, enerji ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler, girdi maliyetlerindeki fiyat artışlarının tüketici fiyatlarına yansımasının sınırlı kalması, dış talepteki belirsizliklerin giderilememesi enflasyonun kısa vade yerine orta ve uzun vadede hedeflenen seviyelerde gerçekleşebilme ihtimalini ortaya koydu” ifadelerine yer verildi.
AA
