1990’larda özellikle ‘Büyükdere Caddesi’ üzerinde hızla gelişmeye başlayan gökdelenler Türk şirketlerinin tüm birimlerini tek binada toplamaya başladı. ‘Plaza ve gökdelen’ tarzı ülkemize akıllı bina kavramını da getirdi
Türkiye’de gökdelen kavramı 1990’larda özellikle ‘Büyükdere Caddesi’ üzerinde hızla gelişmeye başladı. Türk şirketlerinin hızla büyümesi ve tüm birimlerini tek binada toplamaya başlamasıyla öne çıkan ‘plaza ve gökdelen’ tarzı ülkemize akıllı bina kavramını da getirdi. Halen büyük bölümü yine ‘Büyükdere Maslak’ ekseninde bulunan akıllı binalar arasında akla gelen ilk 10 isim şöyle: Tekfen Tower, İş Kuleler, Polat Tower, Sabancı Center, Astoria, Sapphire, Kanyon, Metrocity Millenium, Trump Towers, Garanti, Yapı Kredi ve diğer bankaların binaları. Bu binaların en önemli özellikleri “akıllı” teknoloji ve sistemlerle donatılmış olması.
Sayıları hızla artıyor
Önceleri parmakla gösterilecek kadar az olan bu binaların sayısı son yıllarda İstanbul genelinde, Ankara, İzmir, Bursa, Adana ve diğer illerde de hızla artmaya başladı. Çok sayıda ilde benzeri binalar yükselmeye başladı. Bu nedenle de Türkiye’de akıllı bina sayısı hızla artıyor. Yeni büyük konut projelerinde de akıllı sistemler büyük ölçüde kullanılıyor. Binayı akıllı yapan temel özellikler; güvenlik, iklimlendirme, yangın algılama, alarm, aydınlatma ve asansörlerinin akıllı ve entegre oluşuyla ilgili. Bu sistemler tek merkezden kontrol ediliebiliyor ve bir tehlike anında kademeli olarak diğer sistemler harekete geçiyor.
A sınıfı malzeme önemli
Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, akıllı binalarda ‘A sınıfı’ malzeme kullanılmasının önemli olduğunu belirterek şöyle konuştu: “Olası bir yangın ya da depremde; gaz kaçağı, elektrik kontağı olduğunda akıllı sistem diğer bölümlere sirayeti önler. Denizaltılardaki su alan yerin kapısının kapanması gibi. En önemlisi yanmaz malzemelerin kullanılmasıdır. Bu malzemelere ‘A sınıfı’ diyoruz. Hem içerdeki hem dışardaki izolasyon da önemlidir. Mesela bazı izolasyon malzemeleri yanmaz ama gaz çıkarır ki bu da tehlikelidir. Bir de ‘yangın asansörü’ yanlış anlaşılıyor. Hatta çöp asansörü deniliyor. Yangın asansörü asla tahliye için kullanılmaz. Sadece itfaiyecinin mamzemesiyle en üst kada ulaşması için kullanılır. Akılıl binalarda da tahliye yine merpenlerden yapılır. Merpenlere basınç uyulanır ve alevlerin oraya etkisi önlenir. Ne yazık ki bizde yüksek bina denince akla sadece deprem geliyor ama doğalgazın kesilmesi, tesisat içinde kalan gazın miktarı bile çok kritik bir konudur.”
240 dakika yanmayan kapı
Bugüne kadar, yurt içinde ve yurt dışında çok sayıda havalimanı, finans merkezi, hastane ve rezidans inşa eden YDA İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aslan, akıllı binaların yurt dışıda Smart Building olarak anıldığını belirterek, “Bu binalarda tam otomasyon uygulanır. Tüm elektronik ve mekanik sistemler entegre çalışır. Bütün tesisatlar (elektrik, ısıtma soğutma, doğalgaz v.s.) yangın sistemiyle entegredir. Yangına karşı dayanıklı malzeme kullanılması ve alarm sistemi en kritik konular. Bir kapı vardır yangına 120 dakika dayanır, bir başka kapı 240 dakika dayanır. Uçak hangarındaki bir kapı milyon dolarlık olabilir” dedi.
Maliyeti yüzde 20 artırıyor
Türkiye’deki mevcut konutların yüzde 2’sinde akıllı ev sistemi bulunuyor.
Akıllı sistemler projenin maliyetini yüzde 20 artırıyor. Rezidans kavramıyla konutlarda hızla yaygınlaşıyor.
Akıllı bina sistemlerinin fiyatları istenilen özelliğe göre değişiyor.
Yüksek binaların tamamında özellikle yangın ve deprem riskine karşı ‘akıllı sistemlerin’ uygulanması gerekiyor.
Bina ‘akıllı’ olmasaydı sonuçları vahim olurdu
Maslak’ta Spine Tower’ı inşa eden Soma İnşaat’ın CEO’su Mehmet Özdemir, “Bu talihsiz olay bir kez daha göstermiştir ki özellikle yüksek yapılarda yangın algılama ve alarm, elektrik tesisatı, acil durum aydınlatma ve yönlendirme sistemlerinin full otomasyonu büyük önem arz ediyor. Şayet akıllı yapı olarak adlandırdığımız bu otomasyona sahip bir bina olmasaydı sonuçları vahim olabilirdi” dedi. Özdemir yüksek yapılarla ilgili olarak şunları söyledi: “Yüksek yapılara ait yangın algılama sistemi enteraktif adreslenmeli, binanın uygun bölümlerine optik duman, sabit sıcaklık ve sıcaklık artış hızı detektörleri yerleştirilerek yangın algılama ve uyarı sistemi NFPA 72, EN 54-14 uluslararası standartlar ve ’Binanın yangından korunması hakkında yönetmelik’ kriterlerinde dizayn edilmelidir. Binanın her bir kati mimari olarak incelenerek kaçış yolları, kaçış merpenleri ve yangın alanları oluşturulmalıdır. Trafolar ve jeneratör mahalleri, ana elektrik odaları ayrı yangın zonu olarak tasarlanmalı ve binanın diğer bölümlerinden yangına dayanıklı yapı elemanları ile ayrılmalıdır.”
EN AKILLI BİNALAR
