Şükrü Kızılot, Hürriyet Gazetesi’ndeki bugünkü köşesinde “İşletmeye kayıtlı gayrimenkullerin kiralanması halinde KDV” başlıklı yazıyı kaleme aldı…
KDV Kanunu’nun 1/1. maddesine göre, ticari bir işletme aktifine kayıtlı bulunan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV Kanunu’nun 1/1. maddesine göre KDV’ye tabi.
VERGİYİ DOĞURAN OLAY
Kiralama işlemlerinde vergiyi doğuran olayın kiraya verilen malın kiracıya terk edilmesi ile meydana geldiğini hükme bağlayan KDV Kanunu’nun 10. maddesinin (h) bendi 3316 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırıldı.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 25 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde (24.02.1987 tarih ve 19382 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır), kiraya verme işlemlerinde katma değer vergisinin, hizmet ifalarına ait esaslar çerçevesinde hesaplanarak beyan edileceği belirtilmiştir.
Ticari işletme aktifin kayıtlı mal ve hakların kiralanması işlemleri gelir vergisi yönünden ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirildiğinden ve bu kazançlar açısından ‘tahakkuk esası’ geçerli olduğundan, ticari işletmeye dahil mal ve hakların kiralanmasında KDV yönünden vergiyi doğuran olay ilke olarak, kısım kısım hizmet ifası kapsamında takvim yılının aylık dönemleri itibariyle meydana gelmektedir.
Maliye Bakanlığının, konuya ilişkin bir özelgesi aşağıdaki gibidir;
“Bilindiği gibi, adı geçen şirkete ait gayrimenkulün kiralanması işlemi Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. maddesine göre vergiye tabi bulunmaktadır.
Öte yandan aynı Kanunun 10/a maddesinde, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması anında katma değer vergisinde vergiyi doğuran olayın meydana geldiği, 20. maddesinde ise hizmet işleminde vergi matrahının, bu hizmetin karşılığını teşkil eden bedel olduğu hükme bağlanmıştır.
Buna göre, (A) A.Ş. tarafından kiralama işlemi nedeniyle aylar itibariyle fatura düzenlenmesi, katma değer vergisinin (B) Ltd. Şti. ile yapılan kira kontratının 8. maddesinde belirlenen aylık kira bedelleri üzerinden hesaplanması ve vergilendirme dönemleri itibariyle beyan edilmesi suretiyle yapılan işlemler Bakanlığımızca uygun görülmüştür.” (MB’nin, 11.09.1991 tarih ve 62996 sayılı Özelgesi)
Ancak, kişisel görüşümüze göre, ticari işletme aktifine kayıtlı mal ve hakların kiralanmasında KDV yönünden vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihin tespitinde kiracı ile kiraya veren arasında yapıları sözleşmede göz önünde tutulmalıdır. Çünkü, sözleşme ile belirlenen kira dönemleri konusunda kiracı ile kiraya veren mutabık kalmıştır.
KİRA SÖZLEŞMESİ
Kira sözleşmesinde kira ödeme dönemleri aylık, 3 aylık, 6 aylık, 1 yıllık belirlenmişse, KDVK’nın 10/a-c maddelerine göre, KDV yönünden vergiyi doğuran olay bu sürelerde meydana gelecek ve kira bedeli üzerinden fatura düzenlenerek KDV hesaplanıp beyan edilecektir. Diğer bir ifade ile, kira dönemi 3 aylık belirlenmişse, 3 aylık kira hizmetine ait kısım, bu sürenin geçmesi ile ifa edilmiş sayılacaktır.
Kira sözleşmesinde, kira süresi birden fazla yıl için yapılmış (Örneğin 5 yıl) ve kira bedelinin son yılda ödenmesi kararlaştırılmışsa, KDV’nin beyanı için kira bedelinin tahsili beklenilmemelidir. Süresi 1 yılı aşan kiralamalarda, GVK ve KVK açısından geçerli olan ‘Takvim Yılı İlkesi’ ve “tahakkuk esası” birlikte göz önüne alınmalıdır.
Bu tür kiralamalarda, yılsonu itibariyle, ilgili yıla isabet eden kira bedeli tespit edilerek fatura düzenlenmeli ve fatura bedeli üzerinden KDV hesaplanmalıdır.
Hürriyet/Şükrü Kızılot
