Dünya Bankası, her yıl firmalar açısından iş yapma kolaylığını gösteren “Doing Business 2016” Raporu’nu geçtiğimiz günlerde açıkladı.
189 ülkenin yer aldığı İş Yapma Kolaylığı sıralamasının ilk beşinde Singapur, Yeni Zelanda, Danimarka, Güney Kore ve Hong Kong var. Dünyada iş yapmanın en zor olduğu ülkeler ise Eritre ve Libya. Türkiye, listenin 55. sırasında yer alıyor.
Rapora göre, gelişmekte olan 85 ülke geçen yıl 169 iş reformu uygulamış. Yüksek gelir düzeyine sahip ülkeler tarafından uygulamaya konulan 62 iş reformu daha ilave edildiğinde, geçtiğimiz yıl dünya genelinde 122 ülke itibarıyla uygulanan toplam reform sayısının 231’e ulaştığı görülüyor.
20 günde işini kur
İşgücü piyasasına yönelik düzenlemeler alanında iş kalitesini içeren 12 gösterge, İş Yapma Kolaylığı Raporu’nda ilk kez ele alınmış. Söz konusu göstergelerden bazıları, eşit işe eşit ücret yasasının zorunlu olup olmadığı, işe alımlarda cinsiyete dayalı ayrımcılık uygulanıp uygulanmadığı, ücretli ve/veya ücretsiz analık izinlerinin yasada yer alıp yer almadığı, işçiye maliyet yüklemeyen işbaşında eğitimin varlığı, bir yıllık kıdemi olan işçi için işsizlik korumasının bulunup bulunmadığı, çalışanların haklarının ihlali durumunda idari veya adli yardımın bulunup bulunmadığı, denetim sisteminin varlığı ile sendikal özgürlük şeklinde.
Raporda, son 12 yılın iş yapma kolaylığı verileri de karşılaştırılmış. Söz konusu veriler itibarıyla, 2003 yılında dünya genelinde yeni bir iş kurmanın ortalama 51 gün sürdüğü görülüyor. Bu süre, günümüzde 20 güne inmiş durumda. Bu anlamda, örneğin 2003 yılında Mozambikli bir girişimcinin yeni bir iş kurması yaklaşık 168 gün sürerken; bugün sadece 18 güne ihtiyacı var.
Değişen Türkiye profili
Raporda her ülkeye ilişkin profil çalışması da yer alıyor. Bu bağlamda, Türkiye Avrupa ve Orta Asya ülkeleri içinde, orta gelir düzeyine sahip ülkeler kategorisinde yer alıyor. 75.8 milyonu aşan nüfusuyla Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir 10 bin 850 dolar olarak verilmiş. Hesaplama yöntemindeki değişiklik sebebiyle bir önceki yıl ile karşılaştırmak doğru olmamakla birlikte, Türkiye’nin 2015 yılı sıralamasında 51., 2016 yılı sıralamasında ise 55. sırada yer aldığı görülüyor.
Raporda değinilen Türkiye ile ilgili diğer tespitler ise şu şekilde:
Türkiye, iş yapma kolaylığının ölçüldüğü 11 alan içinde sadece inşaat ruhsat alma kategorisinde ilerleme göstermiş. Söz konusu kategoride, bir önceki yıla (108.sıra) göre 10 basamak yükselerek 98. sıraya yerleşmiş. İnşaat alanındaki yükselmenin arka planında, yangın yönetmeliğine uyum sağlanması ve itfaiyeden alınan izinleri içeren sürecin hızlanması var. Geri kalan 10 kategoride en ciddi gerilemenin görüldüğü alanlar; iflas prosedürleri, sözleşme uygulama ve kredi alma.
11 alana bakılıyor
Dünya Bankası iş yapma kolaylığını, 11 alanda uygulanan düzenlemelerdeki değişiklikleri izleyerek ölçüyor. Bu alanlar, iki açıdan ele alınıyor. Birincisi, iş yapmayı düzenleyici süreçlerin karmaşıklık düzeyi ve maliyeti; ikincisi, yasal kurumların güçlülüğü. Söz konusu alanlar; ise kurma, inşaat ruhsatı alma, elektrik bağlantısı, gayrimenkul tescili, kredi alma, azınlık yatırımcılarının korunması, vergi ödeme, sınır ötesi ticaret, sözleşme uygulama ve iflas prosedu¨rleri ile işgücü piyasasına yönelik düzenlemeler şeklinde.
Cem Kılıç
cem.kilic@milliyet.com.tr
