Daire ya da dükkan alacak olan çok kişi, istediği katta ve büyüklükte daireyi veya düşündüğü konumda dükkanı, proje üzerinden ya da kaba inşaat halinde iken alabiliyorlar. Bu alım, fiyat yönünden de ciddi bir avantaj sağlayabiliyor
İnşaat firması açısından da ciddi bir finansman kaynağı olabiliyor. Bu aşama, inşaat firmasının yaptığı satışlar açısından “vergiyi doğuran olay” ve “fatura” durumu gündeme geliyor.
KURUMLAR VE GELİR VERGİSİ
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 16. maddesinde, kurumlar vergisinin,mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinde hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 38. maddesinde ise “Bilanço esasma göre ticari kazanç, teşebbüsteki özsermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerler arasındaki müspet farktır.” denilmiş ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 192. maddesmin 3. bendinde aktif toplamı ile borçlar arasındaki farkın, müteşebbisin işletmeye mevzuu varlığını (özsermayeyi) teşkil edeceği belirtilmiş ve bilanço esasma göre kazancın tespitinde tahsil değil, tahakkukun esas alınacağı açıklanmıştır.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanunu’nun 39. maddesinde, işletme hesabı esasında ticari kazancın, elde edilen hâsılatlar ile giderler arasındaki müspet fark olduğu belirtildikten sonra elde edilen hasılattan tahsil olunan paralarla tahakkuk eden alacakları giderlerden ise, tediye olunan ve borçlanılan tutarlann anlaşılması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Müteahhitlerin kendi namlarına yapıp sattıkları daire ve işyerleri, imal edilen emtia niteliğindedir.Bu nedenle, müteahhitlerin inşa etmekte oldukları daire ve işyerlerini inşaat devam etmekte iken gerek özel sözleşme ve satış vaadi ile gerekse arsa payı üzerinden satışında; satışı yapılan daire veya dükkanın satış bedeli belli olmakla birlikte, inşaatın devamı sırasında satışı yapılan daire ve işyerleri karşılığında müşterilerden alınan para avans niteliğinde bulunmaktadır.
Bu durumda, inşaat devam etmekte iken veya arsa payı üzerinden satışı yapılan daire ve işyerlerine ilişkin satış bedelinin tamamının, inşaatın tamamlanıp anahtar teslimi yapılan yılın satış hasüatı olarak kayıtlarda gösterilmesi gerekmektedir. Nitekim özel inşaat işlerinde ticari kazanç ve kurum kazancı, idarenin uygulamaları ve müstakar yargı kararlan doğrultusunda bu şeküde tespit edilmektedir.
FATURA
Öte yandan, Vergi Usul Kanunu’nun 231. maddesinin beşinci bendinde, “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten iti¬baren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayüır.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, fatura düzenlenmesi ödemeye bağlı olmayıp teslime bağlı olduğundan mal teslimi veya hizmet ifası hallerinde, malın teslim veya hizmetin yapıldığı andan, itibaren yedi günlük süre içerisinde faturanın düzenlenmesi gerekmektedir.
KDV DURUMU
Müteahhitlerin kendi namlarına yaptıkları inşaatlarda, inşaatın bitiminden önce özel sözleşme veya satış vaadi ile veya arsa payı üzerinden yapılan satışlarla, bir teslim veya hizmet mevcut olmadığından, alınan bedeller ise avans niteliği taşıdığından fatura düzenlenmesi ve katma değer vergisi uygulaması söz konusu olmayacak (Maliye Bakanlığı’nın, 15.10.1991 Tarih ve 2601017-913 Sayılı Özelgesi).
Daha açık bir anlatımla, daire veya dükkan alıcılarına, bunlar teslim edildiği tarihte, KDV yönünden vergiyi doğuran olay meydana gelecek. KDV’de bu tarihte ödenecek.
Hürriyet Emlak/Şükrü Kızılot
