Bir kişiye kredi çıkıp çıkmaması birçok faktöre bağlı olmakla birlikte temel olarak iki ana unsura bağlıdır.
Bu unsurlar, bankalar ile çalışmanızın düzenli olması ve SGK kaydınızın mevcut olmasıdır. Bu iki temel unsurdan birine sahip olmayan bir kişinin bankalarda kredi işlemi yapması çok zor ve istisna bir durumdur.
Bu iki temel unsura sahip olan kişinin ne kadar kredi çekebileceği ise beyan edebildiği gelirine göre değişlik göstermektedir.
Bu iki temel unsuru taşıyan kişilerin hangi şartlar altında ne kadar kredi kullanabileceğine bir bakalım:
1- SGK Kaydının Mevcut Olması
Bankalarda kredi işlemi yapabilmeniz için birkaç istisna durum hariç SGK kaydınızın olması gereklidir. Bankaların SGK kaydı istemesi nedeni, düzenli ve güvenilir bir gelire sahip olup olmadığınızı görmek istemelerinden kaynaklanmaktadır. Öte yandan sahip olduğunuz ancak resmi olarak kanıtlayamadığınız gelirler, günümüzde hiçbir resmi kurum tarafından kabul edilmiyor. Hatta kanıtlanamayan gelir, vergilendirilemediği içinde yasal olarak cezai yaptırımları mevcut olan bir durum ortaya çıkmış oluyor.
Bankaların gelir durumunu gösteren temel gösterge olarak SGK kaydını baz alması, çeşitli soruları da akla getiriyor. Şimdi bu soruların ne olduğuna ve cevaplarına bir bakalım:
SGK kaydım yok ama belgelediğim gelirim var, kredi kullanabilir miyim?
SGK kaydı olmayan kişinin resmi olarak elde edebileceği neredeyse tek gelir türü, kira geliridir. Sadece kira gelirine istinaden kredi verilmesi, çok istisna bir durum olsa da bazı bankaların yaptığı bir işlemdir. Bu durumda kredi talep eden kişinin bankalar ile çalışması düzgün ve kira gelirleri de yüksek ise bazı bankalar kredi işleminde değerlendirme yapabilir.
SGK kaydım yeni başladı, bankalar kredi verir mi?
Vergi levhasına sahip olan bireysel müşteriler için kuruluş tarihi üzerinden en az bir yıl geçmesi ve ufakta olsa bir kar gözükmesi isteniyor. Çalışanlar için ise, bankaların çoğunluğu son işyerinde en az 3 ay sigortanın yatmasını istiyor. Bunun nedeni, ilk iki ay çoğu işyerinde deneme süresi olarak görülmesinden kaynaklanıyor. Ancak, bankalar ile çalışmanız iyi ve geliriniz de yüksek ise SGK süresi bankalar tarafından esnetilebiliyor.
Asgari ücret üzerinden maaşım gösteriliyor, bankalar gerçek maaşımı kabul eder mi?
Ülkemizdeki genel sorunlardan biri de yeterince kurumsal yapıya sahip olmayan firmaların verdikleri maaşlar daha yüksek dahi olsa SGK’da asgari ücret üzerinden gösterilmesidir. Bankalar kredi hesaplamasını gelir üzerinden yaptığı için düşük gösterilen maaşlar yüzünden alınabilecek kredi tutarları da düşmektedir.
Geçtiğimiz yıllarda bankalar, işyerinden resmi olarak alınan maaş yazılarını gelir kabul etmekteydi. Ancak, çeşitli problem ve istismarlardan dolayı bankaların nedeyse tamamı artık maaş yazısını gelir olarak kabul etmiyor. Yani, maaşınız SGK’da asgari ücret üzerinden yatırılıyor ve belgeli olarak ek geliriniz de yoksa bankalar değerlendirmeyi asgari ücret üzerinden yapacaktır.
2- Bankalar ile Çalışmanın Düzgün Olması
Kredi kullanmak isteyen bir kişinin bankalar ile çalışmasının düzgün olması gereklidir. Düzgün olup olmadığını anlamak için geçmiş banka çalışmalarının ortak bir havuzda toplanarak analizi edilmesi sonucu ortaya çıkan “kredi notu” bankalar tarafından temel olarak baz alınmaktadır. Kredi notunun son dönemlerde bireysel müşterilere yönelik olarak Kredi Kayıt Bürosu (KKB) tarafından paylaşılmasından sonra, önemi daha fazla anlaşılan ve merak edilen bir konu oldu.
Kredi notu bireysel kullanıcıların hayatına yeni girmeye başlayan bir kavram olmasından dolayı birçok konu merak edilmekte ve sorulmakta. Diğer sorulara da temel olan soru ve cevaplarına bir bakalım:
Kredimi ödemediğim için yasal takibe düştüm, bankalar kredi verir mi?
Kredi notunun değerlendirmesi her banka tarafından farklı olarak yapıldığı için bu soruya net bir cevap vermek yanlış olacaktır. Ama bankaların geneli baz alındığında, yasal takibe düşmüş ve daha sonra bankalar ile aktif olarak çalışması olmayan (kredi, kredi kartı, hesap işlemleri vb.) bir kişinin kredi kullanması, geliri yüksek olmadığı sürece çok zordur. Bundan dolayı bankalarda yasal takibe düşmüş bir kişi bankalar ile tekrar çalışmaya başlayarak kredi notunu yükseltmesi gereklidir.
Bankalar ile hiç çalışmam olmadı, bana kredi çıkar mı?
Sanılanın aksine bankalar ile çalışması olmayan bir kişinin kredi kullanması daha zordur. Nedeni, finansal ürünlerini kullandıkça düzenli olarak ödenip ödeyemeyeceğinin anlaşılacağı bir verinin (kredi notunun) oluşmasıdır. Tabii bu veri tek başına yeterli olmasa da en azından bankalara bir fikir vermekte ve buna göre değerlendirme yapılmakta. Bankalar ile çalışması olmayan bir kişinin verisi olmadığı için bankalar değerlendirme yapamıyor.
Bankaları temel olarak kurumsal bir esnaf olarak düşünürseniz, değerlendirme ölçütlerini daha iyi anlayabilirsiniz. Yani, nasıl daha önce bir alışverişiniz olmadığı bir esnaf size borç/veresiye vermekte tereddüt yaşarsa, bankalarda da yaklaşık olarak aynı durum geçerlidir. Eğer bankalar ile bir çalışmanız yok ve ilerde kredi kullanmak gibi bir niyetiniz varsa, ufak limitli dahi olsa kredi kartı alıp kullanmanız ilerde kredi işlemlerinde size kolaylık sağlayacaktır.
Bankalar ile çalışmam düzgün değil, ipotek vermem durumunda bankalar kredi verir mi?
Eğer bankalar ile çalışması düzgün değil sözü ile kastedilen yasal bir takip durumu ise, ipotek verilse dahi bankalar ile çalışma düzeltilmediği sürece kredi kullanması çok zordur. Kastedilen kredi ödemelerinde gecikmeler ise, kredi için bir teminat gösterilmesi kredinin ödenmeme riskini azaltacağından dolayı, kredinin onaylanma ihtimalini arttıran bir faktör olacaktır.
Kaynak: Hesapkurdu.com
