Başbakan Erdoğan’ın ‘kaçak ve çürük yapılara yıkım’ planının detayları netleşti. Üç aşamalı olarak uygulanacak plan kapsamında tüm konutlar deprem testinden geçirilerek, yaklaşık 9 milyon konut yenilenecek.
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan’ın yasal düzenlemeyle kaçak ve çürük binaların yıkılacağını açıklaması büyük yankı uyandırdı. İnşaat sektöründe bunun nasıl yapılacağı tartışılmaya başlanırken, Star, planın ayrıntılarına ulaştı. Alınan bilgiye göre hükümet, Van’da yaşanan acıları bir kez daha yaşamamak için, Türkiye genelindeki tüm konutları elden geçirerek 9 şiddetine dayanıklı yapılar inşa etmek için üç aşamalı bir plan hazırladı. Plan, gecekonduların yıkılarak kentsel dönüşüm alanlarının oluşturulması, şehir merkezlerinde bulunan tüm konutların depreme dayanıklılık testinden geçirilmesi ve eski kamu binalarının yenilenmesinden oluşuyor. İnşaatçılar bu kapsamda yaklaşık 9 milyon çürük ve kaçak konutun yenileme kapsamına gireceğini belirtiyor. Yetkililere göre depreme dayanıklı konut seferberliği için üç ayrı düzenlemeye ihtiyaç var. Bugüne kadar kentsel dönüşümle ilgili yasal düzenleme yapıldı. Kamu binalarının yenilenmesi için yasal düzenlemeye ihtiyaç yok. Şehirlerde bulunan konutlar için ise yasa hazırlanacak. Düzenleme kapsamında, deprem testinden geçemeyen binaları devlet yıkacak.
20 yıl vadeli konut imkanı sunulacak
Ayrıca güçlendirme sisteminin etkili olmayacağı binalar için de yıkım kararı alınacak. Bölgelere ve illere göre, deprem kriterleri belirlenecek. Örneğin, birinci derece deprem riskinde bulunan konutların kriterleri daha ağır olacak. Devlet, binaları ve gecekonduları sadece yıkmakla kalmayacak. Yerlerine 9 şiddetindeki depreme dayanıklı konutlar yapılacak. Örneğin yıkılan gecekondu arazilerinin sahiplerine, kentsel dönüşüm alanlarındaki konutlardan verilecek. Şehir merkezlerinde de çürük binaların yerine yeni binalar yapılacak. Sahiplerine ise yıkım bedeli ödenecek. Konut bedeli yeni konutların bedelini karşılamayan vatandaşlara ise 20 yıl vadeli konut alma imkanı sunulacak. İsteyen borcunu bu sürenin altında da ödeyebilecek.
Bina sahibine enkaz bedeli+TOKİ’den ev
TeleviZyonlarda önceki gece yayınlanan ortak yardım kampanyasına telefonla bağlanan Başbakan Erdoğan “Oy kaybetsem de kaçak yapıları yıkacağız” açıklamasıyla ilgili detayları anlattı. Deprem ile ilgili yeni bir kanun çıkarılacağını duyuran Erdoğan “Öncelikle binaların yapılandırılması için yeni bir kanun çıkaracağız, bu kanuna göre, yapılar tek tek kontrol edilecek. Dayanıksız ve çürük yapıların sahiplerine bir teklifte bulunacağız. ‘Biz bu binayı yıkıyoruz, yıkım bedeli şu kadar, geri kalanı için TOKİ’den sana 1-2 tane daire vereceğiz’ diyeceğiz. Sonrasında bu kişiye 20 yıl vadeli ödeme kolaylığı sunacağız. Vatandaş 20 yıl değil de daha kısa vadeli ödeme planı isterse, çok büyük indirimler yapacağız. Bu organizasyon için gereken hazırlıkları hemen başlatıyoruz” diye konuştu.
Topbaş: Radikal adımlar atacağız
Başbakan Erdoğan’ın açıklamalarının ardından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş da çürük binaları yıkacaklarını söyledi. Radikal adımlar atıp İstanbul’daki çürük ve kaçak yapıları kamulaştıracaklarını, sağduyulu vatandaşların kamulaştırma bedeline razı olacağını söyleyen Topbaş “Devlet kimseyi mağdur etmez* dedi.
Bayraktar’a süper yetki
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘seçim kaybederim insanımı kaybetmem’ şeklindeki açıklaması ile gündeme gelen ‘kentsel dönüşüm’ün hukuki altyapısının hazır olduğu ortaya çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na, depreme dayanıklı olmayan sağlıksız yapılar üzerinde, ‘el koyma’ da dahil her türlü tasarrufta bulunma yetkisi verildi. Bir anlamda TOKİ’de yaptığı başarılı çalışmalar ile bilinen Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’a, deprem seferberliği için süper yetkiler verilmiş oldu. Resmi Gazete’nin 17 Ağustos tarihli sayısında yayınlanan kararname ile verilen yetkiler şöyle:
Kararnameye göre, bakanlık deprem testlerinin yaptırılmasını da isteyebilecek. Bu çerçevede yapılan testlerden geçemeyen ve çürük binaların yıkılması da talep edilebilecek.
Bakanlık depreme karşı dayanıksız yapıların yıkılması ve bu alanlarda yeniden sağlam binalar kurulması için adımlar atacak.
Her tür ve ölçekte çevre düzeni, nazım ve uygulama planlarını re’sen yapacak.
Bakanlık kentsel dönüşüm alanlarındaki mülkiyetleri ayırmak, birleştirmek, arazi düzenlemeleri yapmak, gerektiğinde ise acele kamulaştırma yoluna gitmek gibi yetkilere sahip olacak.
Devletten tek kuruş çıkmaz
*Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu: Başbakan’ın söyledikleri kesin doğru. Sadece kaçakları değil eski binalar da yıkılıp yeniden yapılmalı. Bina stokumuzun asgari yüzde 50’sini yıkıp yeniden yapmalıyız. Bu da yaklaşık 9 milyon konuta tekabül eder. Bu iş için devletin kaynak ayırmasına gerek yok, doğru planlama ile proje kendi kaynağını yaratır.
GYODER Başkanı Işık Gökkaya: İstanbul’da 3.5 milyon konutun yüzde 50’si kaçak. Türkiye genelinde de konutların yüzde 45’i yenilenmeli.
KONUTDER Başkanı Ömer Faruk Çelik: Kaçak sorunu ‘geçmiş olsun’ dilekleriyle halledilemez.
MTKA İnşaat Yıkım ve Enkaz Kaldırma Hizmetleri Genel Koordinatörü Mehmet Ali Bulut: Türkiye’deki kaçak ve sağlıksız yapıların yıkım işine talibiz. Bunu da yıkımdan çıkacak hurdaların geliriyle, bedelsiz olarak yapabiliriz.
Hüseyin Özay /STAR
