FOB – GEMİ BORDASINDA TESLİM ( FREE ON BOARD )
(…olarak belirtilen yükleme limanında)
“Gemi Bordasında Teslim” terimi, belirtilen yükleme limanında malların küpeşteyi (ship’s rail) aşmasıyla satıcının malları teslim ettiği anlamına gelir. Bu durum, bu noktadan itibaren alıcının mallara ilişkin bütün masrafları, ziya ve hasarları üstlendiğini ifade eder. FOB terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklemesini gerektirir. Bu terim, sadece deniz veya içsu taşımacılığında kullanılabilir. Eğer taraflar, malların gemi küpeştesini aşarak teslim edilmeleri niyetinde değillerse, FCA terimi kullanılmalıdır.
A- SATICININ YAPMASI GEREKENLER
Satıcı, satış sözleşmesi koşullarına uygun malları hazırlayarak, belirtilen yükleme limanında belirlenen tarihte veya sürede alıcı tarafından tayin edilen gemide ve liman teamüllerine uygun olarak teslim etmelidir. Diğer taraftan satıcı, ticari faturayı (veya ona eşdeğer bir elektronik mesajı) ve sözleşmenin gerektirebileceği diğer uygunluk kanıtlarını satış sözleşmesi uyarınca sağlamalıdır.
Satıcı, hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için gerekli her türlü ihraç iznini veya diğer resmi izinleri almalı ve malların ihracı için gerekli gümrük işlemlerini tamamlamalıdır.
Satıcının, FOB teriminde, taşıma ve sigorta sözleşmesi yapma yükümlülüğü yoktur. Ancak, satıcı, talep üzerine alıcıya bir sigorta sağlanması amacıyla gerekli bilgiyi sağlamalıdır.
Satıcı, mallar belirlenen yükleme limanında gemi küpeştesini aşıncaya kadar o mallara ilişkin bütün ziya ve hasarı, ayrıca mallar gemi küpeştesini aştıkları ana kadar mallara ilişkin bütün masrafları üstlenir. Gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları da satıcı ödemekle yükümlüdür.
Satıcı, malların belirtilen gemiye teslim edildiğini alıcıya yeteri kadar önceden ihbar etmeli ve malların gemiye teslim edildiğine ilişkin olağan teslim kanıtını alıcıya vermelidir. Bu kanıt, taşıma belgesi değilse, satıcı, alıcının talebi üzerine ve hasar ve masrafları alıcıya ait olmak üzere, taşıma sözleşmesi için bir taşıma belgesi sağlanmasında alıcıya her türlü yardımda bulunmalıdır (örneğin: devredilebilir bir konşimento, devredilemez bir deniz taşıma senedi veya içsu taşıma belgesi temini gibi). Şayet, satıcı ve alıcı elektronik olarak haberleşmek konusunda anlaşmışlarsa, taşıma belgesinin yerini, eşdeğer bir elektronik bilgi değişim mesajı (EDI) alabilir.
Satıcı, malların belirtilen gemiye teslimi için gerekli olan kontrol işlemleriyle (kalite kontrolu, ölçüm, tartım, sayım, vb.) ilgili masrafları öder ve malların taşıma için uygun biçimde ambalajlanmasını kendi adına karşılar (şayet, sözleşmede tanımlanan malların ambalajsız sunulması durumu sözkonusu değilse) ve ambalajları gerekli biçimde işaretler.
Satıcı, alıcının talebi üzerine, hasarı ve masrafları alıcıya ait olmak koşuluyla, malların ithal veya ihraç işlemleri ve gerektiğinde diğer bir ülkeden transit geçişleri için alıcı tarafından istenebilecek yükleme veya menşe ülkesinde verilen her türlü belgenin veya eşdeğer elektronik mesajın edinilmesinde alıcıya her türlü yardımda bulunmalıdır.
B- ALICININ YAPMASI GEREKENLER
Alıcı, satış sözleşmesinde belirtildiği şekilde mal bedelini ödemeli ve her türlü ithal iznini veya diğer resmi izni almalı, malların ithali ve başka ülkeden transit geçişi için (gerekliyse) tüm gümrük işlemlerini tamamlamalıdır.
Alıcı, mallar gemide teslim edildiğinde, onları teslim almalıdır. Alıcı, yeteri kadar önceden belirlenen geminin adını, yükleme noktasını, talep edilen teslim tarihini satıcıya bildirmelidir. Alıcı, malların belirlenen yükleme limanında gemi küpeştesini aştıkları andan itibaren ve taraflarca üzerinde anlaşılan tarihten veya yeteri kadar önceden belirlenen geminin adını, yükleme noktasını, talep edilen teslim tarihini bildirmemesi veya kendisi tarafından tayin edilen geminin zamanında gelmemesi veya malları teslim alacak durumda olmaması veya bildirilen tarihten önce yük almayı durdurması nedeniyle teslim için kararlaştırılan zamanın sona erme tarihinden itibaren, mallara ilişkin bütün ziya ve hasarları üstlenmelidir.
Alıcı, belirlenen yükleme limanında gemi küpeştesini aştıkları andan itibaren mallara ilişkin bütün masrafları ve kendisi tarafından tayin edilen geminin zamanında gelmemesi veya malları teslim alacak durumda olmaması veya geminin bildirilen tarihten önce yük almayı durdurması veya alıcının yeteri kadar önceden belirlenen geminin adını, yükleme noktasını, talep edilen teslim tarihini satıcıya bildirmemesi nedeniyle oluşan her türlü ek masrafları, ayrıca malların ithali ve diğer bir ülkeden transit geçişi için ödenmesi gereken bütün resimleri,vergileri, diğer harçları ve gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ödemelidir. Diğer taraftan, alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinin emrettiği muayene masrafları hariç, yükleme öncesi muayene masraflarını da üstlenmelidir.
Alıcı, malların balirtilen yükleme limanından taşınması için masrafları kendine ait olmak üzere bir “taşıma sözleşmesi” yapmalıdır.
Alıcı, malların ithal veya ihraç işlemleri, gerektiğinde diğer bir ülkeden transit geçişleri için, talebi üzerine satıcının temin ettiği belgelerin (ve bunlarla eşdeğer elektronik mesajların) masraf ve harçlarını ödemenin yanısıra bu konularda kendisine yardımcı olduğu sırada satıcının yaptığı bütün masraflar ve harçları da tazmin etmelidir.
