Ünlü İngiliz bankası Barclays Capital, gelişmişlik simgesi olan yüksek gökdelenler ile ağır mali krizler arasında ilişki olabileceğini ileri sürdü. Bankanın yayımladığı Gökdelen Endeksi’nde Empire State binasının 1930’lardaki bunalım sırasında inşa edildiği belirtildi. Ayrıca dünyanın en yüksek binası Burj Khalifa’nın tamamlanmasının hemen ardından Dubai’de finansal kriz çıktığına dikkat çekildi.
Gösterişli gökdelen inşaatlarındaki artışla finansal krizler arasında “sağlıksız bir ilişki” olduğu ileri sürüldü. İngiliz bankacılık devi Barclays Capital’in yayımladığı Gökdelen Endeksi araştırmasına göre gökdelen inşaatlarındaki artışı finansal sistemde ağır krizler izliyor.
Bu konuda araştırmanın verdiği örnekler arasında 1929’da yapımına başlanan ve 1931’de tamamlanan ABD’nin New York kentindeki 381 metre yüksekliğindeki Empire State gökdeleni ile yapımına 2004’te başlanıp 2010’da tamamlanan Dubai’deki 829 metrelik Burj Khalifa gökdeleni yer alıyor.
Empire State’in tamamlandığı dönemde çöken New York borsası dünya ekonomisine depresyon yaşatmıştı. Burj Khalifa’nın tamamlandığı dönem de Dubai’de finansal çöküşe denk gelmişti. Barclays Capital uzmanları, “Dünyanın en gösterişli yapıları basitçe yaygın gökdelen inşaatı patlamasının devasa sembolü olarak sermayenin sorunlu tahsisi ile bir ekonomik düzeltmenin yaklaşmakta olduğunu yansıtıyor” yorumunu yaptı.
İlk gökdelen de kriz yaşadı
Dünyanın ilk gökdeleninin New York’ta 1873’te tamamlanan the Equitable Life adlı bina olduğuna yer verilen araştırmada bu inşaatında 5 yıl süren resesyona denk geldiğine dikkat çekiliyor. The Equitable Life gökdeleni 1912’de yıkılmıştı. Diğer örnekler arasında Amerika’nın Şikago kentinde 1974’te tamamlanan 442 metrelik Willis Kulesi gökdeleni ile Malezya’da 1997’de tamamlanan 378 metrelik Petronas Kuleleri yer aldı. Willis Kulesi’nin inşaatı petrol fiyatlarının şiddetli artışı ile altın-dolar standartının terk edilmesine denk gelmişti. Petronas Kuleleri ise Asya’yı vuran finansal krizden hemen önce tamamlanmıştı. Barclays Capital’in araştırmasına göre şu anda dünyada en fazla gökdelen inşa edilen ülkenin Çin olduğuna dikkat çekilirken, Hindistan’da da 14 gökdelenin inşa halinde olduğu belirtildi.
Çin’de “köpük” uyarısı
Araştırmada yatırımcılara dünyada inşa halindeki gökdelenlerin yüzde 53’nün bulunduğu Çin’den endişe duymaları çağrısı yapıldı. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’de 2008 yılındaki küresel krizin takip eden kredi patlaması enflasyonu tetiklemişti. Finans devi JPMorgan Chase’in hazırladığı ayrı bir raporda Çin’in büyük kentlerinde emlâk piyasasının önümüzdeki 12 ila 18 ay içinde yüzde 20 değer kaybedebileceği ileri sürülmüştü.
Hindistan’da milyarder Mukesh Ambani’nin Mumbai kentinde inşa ettiği 27 katlı rezidansın dünyanın en pahalı evi olduğu tahminleri yapılırken, yerel gazetelere göre binanın bakımı için 600 personel gerekiyor. Barclays Capital’in raporuna göre rezidansın değeri 1 milyar dolardan fazla. Hindistan’ın dünyada yer alan 240 metreden yüksek 276 gökdelenden sadece ikisine ev sahipliği yaptığı belirtilen raporda, ülkede önümüzdeki 5 yıl içinde 14 yeni gökdelenin tamamlanmış olacağı kaydedildi. Ayrıca raporda tamamlandığında Batı Avrupa’nın en yüksek gökdeleni olacak The Shard binasına da yer verildi. The Shard tamamlandığında 310 metre yüksekliğinde olacak. Barclays Capital Gökdelen Endeksi 1999 yılından beri her yıl yayımlanıyor.
Dünya
