Konut piyasası enkaz halinde. Yavan kira uygulamaları sayesinde, daha önce güvenilir yatırımlar olarak görülen ya da en azından en hızlı sürede kâr edilebilir konut ipotekleri zirveye tırmandı ve birden bire borca dönüştü.
Eriyen bu konutların küllerinden de durumu dengelemek için teknolojik yeniliklerle birlikte kendi yakıtını üreten, gezegendeki karbon ayak izini küçültmeye eğilimli, bir evin nasıl olabileceği ve olması gerektiği imajı tamamen yeniden şekillendiren yeni bina ve konut tasarımı modelleri ortaya çıktı.
1998 yılında New York, Irvington’da yapılmış bir McMansion Evi
Fotoğraf: Joyce Dopkeen, The New York Times
Emek yoğun konut tasarımı yaklaşımı, basmakalıp McMansionlar, daha yaygın ve düşük maliyetliyken, bu yeni modelde, konut tasarımı, fabrikasyon ve teknoloji bir arada kullanılarak, yüksek performanslı, düşük enerjili, masrafsız, esnek ve aynı anda birden fazla yerde uygulanabilecek konutlar inşa edilecek.
“Bunun konut tasarımına bir nevi iPhone yaklaşımı olduğunu düşünün” diyen önde gelen yeşil mimarlardan ve Michelle Kaufmann Designs’ın kurucusu Michelle Kaufmann, “iPhone, tek bir şey değil. Telefon, e-mail aracı, müzik oynatıcısı bir arada. Hatta daha da önemlisi herkese göre uyarlanabiliyor.”
Bir başka deyişle, tüm parlak teknolojiler bir mekanda depolamak yerine, gelecekteki eviniz kendi başına, bir sonraki mükemmel araç olabilir.
DIY Tasarım
Her dönemin kendine ait “gelecek evleri” vardır. Richard Buckminster Fuller’ın Dymaxion Konut Makineleri veya Geleceğin Monsanto Evi gibi düş gücünden doğan mimari hareketler, tasarımcıların kavramsal meşguliyetleri için herhangi bir gerçekçi gelecek yaşam vizyonundan daha fazla şey söylüyor.
Dymaxion Konut Makineleri
Fotoğraf: Librado Romero, The New York Times
Yeni nesil mimarlar, müteahhitler ve girişimciler şimdiye kadar bu klişeleşmiş görüşün, pratik ve (daha da önemlisi) ölçeklenebilir bina çözümleri ve tasarlanmış konutlar ile değişeceğini umuyordu.
Herhangi bir öncelikli tekil tasarım veya vizyondan ziyade, bu yeni model, temelde esnek, müşteriye göre üretilen konut tasarım sistemlerini benimsemeyi amaçlıyor -konut sahiplerine kendi yaşam ortamlarını tasarlamaları için bir araç sunuyor. Toll Brothers yerine Apple ve Dell’i düşünün.
House_n Araştırma Konsorsiyumu ve MIT Açık Kaynaklı Binalar Birliği (OSBA)’nın direktörü, mimar Kent Larson, “Konutların geleceği bir araçtan çok bir endüstriyel tasarım süreci” diyor: “Eninde sonunda, çok yaygın olan açık kaynaklı (konut tasarımı) sisteme yöneleceğiz. Son kullanıcı, internet tabanlı araçlar ve yapılandırıcılar ile, eşsiz ve tekil bir şey inşa etmek için yetkilendirilecek.”
Gerçekte Larson, Apple ve Dell online mağazalarındakine benzer bir şeyden bahsediyor, fakat anlaşılması biraz daha karmaşık.
Larson, bu yeni DIY tasarım modeline göre, mimarların gerçek anlamda daha fazla konut tasarlamadığını söylüyor, bunun yerine, insanlara kendi kendilerine bina inşa edebilmeleri için basit bir şekilde araçlar üretiyorlar. Benzer şekilde, üreticiler de birleştirici görevini üstlenecek ana tedarikçi ve müteahhitlere dönüşecek. Bugünün ticari elektronik endüstrisi gibi, sistem bir bütün olarak kaliteyi garanti eden ve fiyatları düşüren standartlar ile ilişkili olacak.
Büyümeye Açık Ev
Bu esnek, DIY tasarım fikri konut endüstrisinin yeniden şekillendirilmesi için bir anahtar olabilecek ve gerçek malzemeler bu evlerin yapımında çok daha fazla kullanılacak. Michelle Kaufmann Designs’ın başkanı Paul Warner’a göre, yaşam alanlarımızı inşa etmek için kullandığımız malzemelerde köklü değişiklikler görmeye devam edeceğiz.
Dymaxion Konut Makinesi
Fotoğraf: wichitaphotos.org
Daha iyi yalıtım, yüksek kalitede lamine ahşap, hatta farklı bir kullanım için yeniden tasarlanmış veya geri dönüştürülmüş malzemelerin tümü konut üretiminde giderek yükselen bir öneme sahip olacak.
Bu yeni malzemelerin (bambu döşeme kullanarak veya LED aydınlatmalar yerleştirerek evinizi daha yeşil hale getiren) kullanılmasında kademeli bir yaklaşımdan ziyade tüm malzemelerin bir arada nasıl çalışacağına öncelik verilecek.
Warner, araç tasarımında yapabileceklerimizden birinin de tüm ürün taleplerini dengelemek olduğunu söylüyor, “Sistemin bütün olarak iyi performans göstermesi için tüm bölümlerin çözülmüş olması gerekiyor.”
Herhangi bir alet gibi, geleceğin evleri de ancak en zayıf bağlantıları kadar iyi. Konut endüstrisi, bu yeni müşteriye göre üretim modeline doğru giderken, sonucu hesaba katılan tüm parçaların bir toplamı (deneyim) olacak.
Elektronik endüstrisinden ilham alan bu projede, en önemlisi geleceğin konutlarını inşa etmede temel bir farklılık olacağını görebilmek: Sermaye devri. CE endüstrisine hakim olan planlı eskimeden ziyade insanlar evlerini kullanmaya devam etmek için inşa etmek ya da yenilemek isteyecek. Bu nedenle de geliştirilebilirlik, geleceğin evlerini inşa etmekten daha önemli hale gelecek. Kaçınılmaz bir şekilde, daha yeni, iyileştirilmiş malzemeler ortaya çıkacak. Diz üstü bilgisayarınızın hard diskini değiştirdiğiniz veya hafızasını güçlendirdiğiniz gibi geleceğin evleri de, kullanım süresi boyunca de yeni malzemeler ile birleştirilme taahhüdü ile inşa edilecek.
Warner’a göre, “Evlerin ve binaların geliştirilebilirliği geleceğin tasarımlarında, tüm konut sistemi içinde yenisi ile kolaylıkla değiştirilebilir parçalar halinde, bir çeşit becerikli iskelet ya da kabuk yaratmak çok büyük rol oynayacak.”
Monsanto Evi
Fotoğraf: peterhduffy.com
Süreç, Beceri Değil
Aracınızın, sadece parçaları üretmemiş aynı zamanda da tasarımın bütününde parmağı olmayan bir kişi tarafından birleştirildiğini hayal edin. Garip bir biçimde, yüzyılın bu en iyi bölümünde, Birleşik Devletler’de konutlar hala bu şekilde yapılıyor. Standartların neredeyse tümünün, yalnızca rastgele şekilde birbirine tutturulan “aptal kutular”ın çoğalmasını teşvik ediyor olması acınası bir başarısızlık. Prefabrikasyon ise bunu değiştirmeyi taahhüt ediyor. Prefabrik konut fikri yeni olmasa da, Birleşik Devletler’deki çoğu mimar güncel konut sorununu, gelişen prefabrik endüstriyi ateşleyebilecek bir hızlandırıcı olarak görüyor.
Konut tasarlamak, alet veya araba tasarlamak gibi giderek daha bütünleşen kitlesel bir üretim olacak. Bu sistem yalnızca kalite ve ölçeklenebilir altyapı için güvenilir bir engel kurmayacak, aynı zamanda toplam maliyeti de düşürecek.
Avrupa’da, konutlar şimdiden bu yeni modern, otomatikleştirilmiş fabrikalarda üretilmeye başlandı bile. Bu tür fabrikalar tamamlanmış duvarlar, zemin ve çatı panellerinin (dış cephe kaplaması, pencereler ve yalıtımı tamamlanmış) seri üretimini yapıyor ve bilgisayar destekli otomatik ekipmanlar ile birleştiriliyor.
Tamamlanmadan önce, parçalar basit bir şekilde kamyonlara yükleniyor, alana taşınıyor ve işyerinde eğitilmiş görevliler tarafından ayağa kaldırılıyor.
Gerekli Bir Kötülük
Başka hiçbir şey değilse bile konut piyasasında yaşanan bu çöküş, herkesi aslında bir evin ne olduğu ve ne olabileceği üzerine yeniden düşünmeye itecek.
“Bazı zihinlerde, konut piyasasının çökmesi olabilecek en iyi şey. Çünkü endüstri şişmişti, mutluydu, çok sayıda anlamsız şey üretirken ve tonlarca para kazanırken özensiz işler yapıyordu. Bu, endüstrinin içindeki çok sayıda insan için eski modelin işlemediğinin bir kanıtı oldu. Büyük olasılıkla bir daha asla işlemeyeceğinin de…”
Gerekli olan başkalaşımı yaşayabilmek için gelecekteki yatırımlar ve konut endüstrisindeki denetim kurallarında yeni değişikler yapmak çok uzun zaman alacaksa da, doğru yolda olduğumuz görülecek.
Berkeley, California’da, Birleşik Devletler’in ilk pasif evlerinden birini yapan mimar Nabih Tahan, “Gelecek konusunda iyimserim” diyor: “İnsanlar evleri konusunda giderek daha fazla bilinçleniyor ve bence şimdi farklı yöntemler ile bir şeyler yapma fırsatını değerlendirecekler -sağlıklı ve sürdürülebilir binalar ve konutlar üretmek. Bu akım başlıyor.”
Bu dönem içerisinde, insanların organizasyonlar ve şirketlerden aldıkları ücretsiz bilgiler sayesinde, yeni ilkelerin ve konseptlerin bazılarını kendi kendilerine tamamlamaya devam ediyor olmaları da iyi bir haber.
Tam potansiyeline gerçekten ulaşmayan bir cihaz gibi, sağduyulu ev sahipleri de evlerini kendi bireysel ihtiyaçlarına uygun bir şekilde giderek daha çok biçimlendiriyor. Bu, yeni konut piyasası oluşana kadar geçici bir yara bandı da olabilir ama Warner’a göre, “Kanayan yere yara bandı yapıştırmak iyidir.”
Kaynak: Wired.com Yazan: Bryan Gardiner Çeviren: Gül Keskin
