Yüksek kiralarla baş edemeyen gazete bayileri birer birer kapanıyor, yerleri değiştiriliyor. Yıllardır Beyoğlu’nda hizmet veren üç bayii böyle yok oldu. Soruyorum: Kent kültürü bu mudur? Gazeteciler neden bayilere sahip çıkmaz?
İstanbul’un yöneticileri, ‘megakent’ olmakla pek bir övünür. 15 milyondan fazla insanın yaşadığı şehre, her gün birkaç milyon kişi de ziyaret veya iş amaçlı olarak geliyor. Etti mi 17-18 milyon?
Gökdelenler, siteler, iş ve alışveriş merkezleri, restoran ve büfelerle devamlı büyüyen İstanbul’da en fazla eksikliği çekilen şey, kent kültürü.
Ne yazık ki ‘kent kültürü’ deyince bizimkilerin aklına daha fazla inşaat ve yol yapmak geliyor. Oysa bir kent, hele bir megakent olma iddiasındaysanız, daha fazlasını planlamak daha fazla hizmet vermek zorundasınız.
Misal. İstanbul’da nüfus bu kadar hızla artarken gazete bayii sayısı azalıyor. Metro durakları kahveciler ve bankamatiklerle dolu. Ama gazete bayii yok!
“İnternet geldi, bayiiye ihtiyaç kalmadı” tezi de yanlış.
Kiralar yükseliyor
Birincisi; hep örnek gösterilen Avrupa kentlerinde adım başı gazete bayii vardır. İnternetten gazete-dergi okumanın en yüksek olduğu ülkelerde bile bayiler yerli yerinde duruyor.
İkincisi, mesele sadece ‘satış’tan ve ticaretten ibaret değil. Gazete bayiileri, kent kültürünün vazgeçilmez bir parçası!
Geçen gün Taksim’de yıllardır hizmet veren gazete bayilerinin bile adeta buharlaşıp yok olduğunu yazdım. İstanbul Tekel ve Gazete Bayiileri Odası Başkanı Ferihan Karasu’dan gelen mail, nedeni ve nasılını ortaya koydu.
Bu mektup, kapatılan üç bayiinin dramını da anlatıyor. Zira bayiiler, İBB’ye bağlı Kültür A.Ş.’yle her yıl sözleşmelerini yeniliyor. Ancak kiralar aşırı yüksek olunca bayiilerin yerinde kalma güvenceleri olmuyor.
Gazeteler de sahip çıkmıyor
Karasu, şöyle devam ediyor: “İBB, bayiilerin mevcut yerlerinde kalabalık ettiğini düşünüyordu. İBB müdürlüklerine yaptığımız tüm müracaatlar sonuçsuz kaldı. ‘Gazeteniz ayağınıza geliyor’ diyen bir mantığa göre, diğer dergi ve gazetelere ihtiyacı olmadığı gibi, satış yerlerine de ihtiyacı yok.”
Bayiiler Odası Başkanı, sadece belediyeye değil, bayiilere sahip çıkmayan gazetecilere de sitem ediyor. Gazete ve dergi yöneticileri, tiraj düşüyor diye saçma sapan analizlerle vakit kaybetmek yerine bir de bu gözle bakmalı meseleye.
Nüfusu günde 1-2 milyona ulaşan, ‘İstanbul’un kalbi’ denen bir ilçede dahi bayii kalmazsa kim gazete ve dergi okur?
Milliyet/Mehveş Evin
