Türkiye’de yeni yeni tanınan, dünya’da ise geniş bir çalışan kitlesine hitap eden bir iş koludur. Free-lance’in ingilizce karşılığına bakarsak ‘özgür mızrak’ şeklinde çevrilebilir. Özgür mızrak şeklinde bir karşılığının olmasının nedeni belki de freelance çalışmanın bir nevi savaşçı olmayı gerektirmesi olabilir; Çünkü yönetici de, art director de, grafiker de, müşteri temsilcisi de, sekreter de, officeboy da, tahsilatci da sizsinizdir artik. 3 şey öğreniyorsunuz; Açgözlülük egosunu dizginlemek, disiplinli çalışma alışkanlıkları ve en önemlisi de insan ilişkileri…
Bir işin freelance olabilmesi için yapılacak işin ücret karşılığı ve genellikle “dışarıdan” diye tanımlanan şekilde, bünyesinde çalışıyor görünmediğiniz bir firmadan geliyor olması gerekmekte… Kısaca emek ve işçilik isteyen işlerin, parça başı yada saat üzerinden ücretlendirelerek yapılması freelance çalışmaktır diyebiliriz.
Freelance çalışmanın avantajları :
Bir ajansı’nın herhangi bir web sitesi projesi için verdiği fiyat 3000-10000$ civarındadır ve projeden projeye değişmektedir. Freelance çalışan ise bu fiyatların dörtte bir, hatta bazen beşte biri karşılığında aynı hizmeti sunabilir. Yani freelance çalışmak firmalar için kar, çalışan için ise yeni bir referans ve ‘kendi işim’ heyecanıyla sevdiği işi yapabilmektir.
Freelance çalışmanın dezavantajları :
Çalışan için öncelikli dezavantaj, freelance çalışırken sosyal güvenlik haklarının olmamasıdır. İkinci bir dezavantajı da sürekli iş garantisinin olmamasıdır ki bu çoğu freelance çalışanın fulltime işlere yönelmesinin başlıca nedeni.
Firmalar için dezavantaj sözkonusu değildir. Ama sürekli çalışabileceği ve güvenebileceği bir freelance çalışan bulmak firmalar için bir sorundur diyebiliriz.
Freelance iş kolları :
Freelance kelimesi genel olarak tasarım projelerini gerçekleştirebilecek çalışanlar ve bazı ülkelerdeki özel istihdam bürolarında sözleşmeli inşaat işçileri için kullanılıyor. Ancak ülkemizde web tasarımı, interaktif tasarım, masaüstü yayıncılık, çizerlik, illustratörlük, heykel, resim, 3d modelleme, yazarlık, tez-ödev yazımı, el işçilikleri ve hatta boya-badana yapmak bile freelance grubuna giriyor.
Freelance iş portalları :
Dünya’da geniş bir çalışan kitlesine hitap ettiği ve bilinen bir çalışma şekli olduğundan bahsetmiştik. Bununla ilgili örnek verebileceğimiz bilinen bir çok organizatör firma var. Scriptlance.com, guru.com ve elanceonline.com bu firmalardan en çok bilinenler. Belli bedeller karşılığı üye olunur, gelen işler firma üzerinden gelir ve üyelik ücreti yada hizmet bedeli üzerinden komisyon şeklinde çalışırlar. Türkiye’de bu tarz bir firma henüz kurulamadı (birkaç girişim haricinde).
Türkiye’de Freelance ve Güven :
Çalışanlarda tembellik ve erteleme hastalığı, iş verenlerde ise güvensizlik ve hayal kırıklıkları dikkat çekiyor. Bu yüzden Türkiye’de freelance pazarı güven üzerine kuruludur; Yüzyüze görüşmek, sözleşme yapabilmek, fatura kesebilmek, belli aralıklarla proje üzerine toplantılar yapmak, iş takibi ve en önemlisi bu işi daha önce yapmış olmak freelance çalışmak için olmazsa olmazlar arasındadır.
Kimlerle freelance çalışmalı :
Yüzyüze görüştüğünüzde güven duyduğunuz, daha önce iş yaptığınız, referans gösterebilen, sözleşme-fatura konularında tereddüt etmeyen, işinde tecrübe ve başarısını ispatlamış herkez bu iş için uygundur.
Yazar: Levent AYSAN
