Vatandaş borsadan metrekare metrekare toplayıp ev sahibi olabilecek
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile inşaat şirketleri kısa süre önce görüşme yaparak en son 1995 yılında uygulanmış bir düzenlemeyi yeniden hayata geçirmek için anlaştı. Düzenlemenin adı gayrimenkul sertifikası. SPK’nın 1995 yılında çıkardığı bir tebliğ ile 1996’da Emlak Bankası tarafından Ataşehir’de 382 konut için ihraç ettiği ancak beklenen ilgiyi görmemesi nedeniyle unutulan düzenleme şimdi güncellenecek ve vatandaşın hayatına girecek. Konut üretiminin hız kazandığı ve kentsel dönüşüm projeleriyle daha da hızlanmasının beklendiği günümüzde gayrimenkul sertifikası hem vatandaşlara hem de inşaat şirketlerine büyük kolaylıklar sağlayacak.Gayrimenkul sertifikalarının vatandaşa sağlayacağı en büyük avantaj konutun artık tamamını aynı anda satın almak zorunda kalmaması olacak. Sertifikalar borsada satılacağı için vatandaş metrekare metrekare toplayıp evin sahibi olacak veya projenin bitimine kadar topladığı sertifikayı inşaatı yapan firmaya satıp çıkabilecek.
HER DAİRENİN SERTİFİKA DEĞERİ OLACAK
Vatandaşın gerektiğinde konutun 1 metrekaresini bile satın alacağı gayrimenkul sertifikasını şirketler projelerine başlarken çıkaracak ve borsada ihraç edecek. Örneğin bin konutluk projenin 500 adedini direkt olarak satışa çıkaracak olan şirket geri kalan 500 konut için 500 bin metrekarelik sertifika çıkaracak. Ancak her dairenin sertifika değeri aynı olmayacak. Alt katta ve kuzeye bakan dairenin değeri 80 sertifika ederken aynı büyüklükte ve güneye bakan ve orta katta bulunan dairenin değeri 120 sertifika olabilecek. Sertifikalar borsada işlem göreceği için 120 sertifikayı toplayan vatandaş proje bitiminde gidip güney cepheli dairenin sahibi olacak.
MÜTEAHHİTE GERİ SATABİLECEK
Eğer proje sonuna kadar yeterli sertifikayı toplayamamışsa elinde bulunan sertifikayı o günkü değerinden inşaatı yapan firmaya geri satabilecek. Böylece aradaki fiyat farkından yararlanacak. Tabii eğer proje tamamlanana kadar değer kazanmışsa. Diğer yandan inşaat şirketleri de tek finansman kaynağı olan bankalardan kurtulacak. Borsada satacağı sertifikalar ile projeye başlayabilecek ve belirli bölümünün inşaasını bitirebilecek. Gayrimenkul sertifikaları özellikle faizin tek haneye inmesiyle mevduattan çıkıp gayrimenkul projelerinden başlarken ev alarak proje bittikten sonra satarak aradaki fiyat farkından yararlanmak isteyen yatırımcılar için uygun olacak. Yerlilerin yanı sıra bu yöntemi benimseyen bir çok yabancı yatırımcı ve şirketin de yeni mütekabiliyet yasası ile aynı yolu seçtiği biliniyor.
ARACI KURULUŞLAR İŞE BAŞLADI
SPK yetkilileri bazı aracı kurumların hem inşaat şirketleri hem de yabancı gayrimenkul şirketleri ile gayrimenkul sertifikası çıkarmak için şimdiden çalışmaya başladığını belirttiler. Yetkililer özellikle bazı projeler için yabancı yatırımcıların istekli olduğuna dikkat çekiyor.
Yetkililer ayrıca kentsel dönüşüm projelerinin de konut kredileri ve inşaatçıların özkaynakları ile finanse edilmesinin mümkün görünmediğini bu nedenle oluşacak finansman ihtiyacının gayrimenkul sertifikası ile çözülebileceğini ifade ediyor.
GAYRİMENKUL SERTİFİKASI NEDİR?
– Belirli bir gayrimenkul projesini gerçekleştirmeyi üstlenenler tarafından, inşa edilecek veya edilmekte olan gayrimenkul projelerinin finansmanında kullanılmak üzere ihraç edilen menkul kıymetlerdir. Nominal değerleri eşit ve hamiline yazılı olarak ihraç edilirler.
– Gayrimenkul sertifikası ihraç edenlerin edimlerinin ve bu edimlerin yerine getirilmemesi halinde ortaya çıkacak cezai şartların bir banka tarafından garanti edilmesi zorunludur.
– Sertifika ihracı karşılığında elde edilen para banka tarafından açılan özel bir hesapta toplanır ve bu para vekilin özen borcu çerçevesinde bankaca gelir elde edilecek şekilde ihraççı adına değerlendirilir.
– Gayrimenkul sertifikasına sahip olanlar, ellerinde eğer yeterli sayıda sertifika varsa sertifikada belirlenen tarihte inşa edilen gayrimenkulün bağımsız bir bölümünü alabilirler.
– Bu hakkını kullanmak istemeyenler yada yeterli sayıda sertifikaya sahip olmayanlar izahname ile ilan edilen oranda faiz veya gayrimenkulün sertifika sahiplerince talep edilmeyen bölümünün banka tarafından açık artırma ile satılması sonucu elde edilen gelirden payları oranında hesaplanan tutarı da talep edebilirler.
RAHİM AK/HABERTÜRK
