Kamuoyunda “Kentsel Dönüşüm” diye biliyoruz, konuşuyoruz.. Asıl adı ” Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi”. Asıl adının içinde geçen afet riski altındaki alanlar yavaş yavaş resmi gazetede ilan edilmeye başladı.
Riskli alanların nereler olduğunu Valilik ve Belediyeler belirliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının isteği üzerine Belediye ve Valilikçe yapılan çalışmalar sonucu belirlenen “riskli alan” Bakanlığa bildirilir ve onaylanırsa resmi gazetede ilan edilir.
Süreki mail alıyorum “bizim mahallede kentsel dönüşüm alanı olacakmı” diye. Adı geçen yerler var ama resmi gazetede ilan edilmeden bilemeyiz diye cevap veriyorum. Riskli alan ilan edilen mahallede sınırlar, kapı numaraları, sokak ve cadde isimleri de belirtilir. Bu önemli bir ayrıntı çünkü bir üst sokağınıza kadar yada yanınızdaki komşunuza kadar ismi geçen mahallede sizin eviniz riskli alan olarak işlem görmüş yada görmemiş olabilir. Yinede çok merak ediyorsanız resmi gazetede yayınlanmadan bilgi almak istiyorsanız kulaktan dolma bilgi yerine bağlı olduğunuz belediye size en doğru bilgiyi verir. Bu arada oturduğunuz ev yeni yapılmış olsa dahi riskli alan edilen mahalle sınırları içinde kalıyorsa kesinlikle yıkılacak..
İstanbul da Esenler, Beyoğlu bölgesinde Sütlüce, Örnektepe, İstiklal mahallelerinin bir kısmı, Diyarbakır Sur ilçesi, Muş’ta bazı alanlar, Bitlis riskli alan ilan edilen yerlerden bazıları.
Kentsel Dönüşüm kapsamında riskli alan belirlemesinde 2 önemli kriter var. Birincisi zemin yapısı bakımından doğal afetlere açık olan yerler. Deprem fayları üzerinde yada yakın yerlerdeki bölgeler, toprak kayması, yangın çıkma ve sel felaketine maruz kalan dere ve göl yatakları riskli alan olarak kabul ediliyor. İkinci önemli kriter ise, üzerindeki evlerin artık ekonomik ömrünü tamamlamış ayakta duramayacak kadar eskimiş, köhnemiş ve çirkin yapıların bulunduğu mahaller riskli alan ilan edilebiliyor.
Riskli alan ilan edilmiş mahalle olduğu yerde yıkılıp yapılabiliyorsa yerinde dönüşüm yapılacak. Ancak taşıdığı şartlardan ötürü yerinde dönüşümü mümkün değilse o zaman da belirlenecek rezerv alanlarına taşınacak. Bu arada henüz rezerv alanı ilanı edilen yer yok.
Eviniz riskli alan ilan edilen mahallede yer alıyorsa biliniz ki tapunuza şerh kondu bu saatten sonra alım satım yapamayacaksınız. Önleminizi ona göre alın derim. Yeni bir ev almaya karar verdiniz, uygun fiyatlı yeni yapılmış tam bütçenize göre bir ev buldunuz. Belediyeden bilgi alın çünkü yenide olsa riskli alan edilecek mahalle sınırları içinde kalıyorsa kendi paranızla başınıza iş almışsınız demektir.
Riskli alan ilan edilen mahallelerde kiracılara bir defaya mahsus taşınma bedeli olarak bin lira nakliye bedeli, ev sahiplerine de 12 ay boyunca aylık 500 lira kira yardımı yapılabilecek. Ancak sınırlama var uygulamada. Bunun için başvuru yapacaksınız inceleneceksiniz. Gerek görülürse bu yardımlardan faydalanabileceksiniz.
Riskli alan ilan edilen yerler 60 gün içinde yıkılacak peki ya sonra? Bu alanlar yerinde dönüşmeye uygun ise Belediye, Toki yada inşaat firmaları tarafından hazırlanış yeni konut projeleri de önünüze gelecektir.Hangi şehirde, hangi mahallede ne kadar önemli bir bölgede oturduğunuza göre değişebilir teklifler ile karşılaşacaksınız. Aynı metrekarede bir ev alıyor yada daha küçük bir metrekareye razı olabilirsiniz. Yada üstünü borçlanarak ödeyeceğiniz yeni bir eviniz olucak. Kimbilir beklide SPK değerleme uzmanlarının vereceği rapor sonucu şimdiki evinizin fiyatına size Tok inin yaptığı başka bir projeden ev önerilecek. Bu alternatifler uzar gider. Yeri gelmişken söyleyeyim. Evi yıkılacak olanlar yeni alacakları yada yaptıracakları evleri için kredi kullanmasına imkan tanıyan bir çalışma yapıldı. Bu yasa kapsamında anlaşma yapılan bankalardan düşük faizle 100 bin liraya kadar 10 yıl vadeli kredi kullanabilir faizin yarısını da devlete ödetebilirsiniz.
Hatice Kolçak
Mali Müşavir – Gayrimenkul Uzmanı
(EmlakOfis)
