TÜİK verilerine göre, geçen yıl Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı, yüzde 26 ile konut ve kira harcamaları aldı.
Türkiye genelinde geçen yıl hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı, yüzde 26 ile konut ve kira harcamaları aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2015 yılına ilişkin “Hanehalkı Tüketim Harcaması” istatistiklerini yayımladı.
Buna göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 26 ile konut ve kira harcamaları aldı, harcamaların yüzde 20,2’sini gıda ve alkolsüz içeceklere yapılanlar oluşturdu.
Hanehalkları, toplam harcamalarının yüzde 2’sini sağlık, yüzde 2,2’sini ise eğitim hizmetlerine yaptı.
Aylık ortalama tüketim harcaması 3 bin 43 lira
Hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2014’te 2 bin 848 lira iken, 2015 yılında 3 bin 43 lira olarak tahmin edildi. Harcama türlerinin payında ise 2014 yılına göre önemli ölçüde değişiklik olmadı.
Konut ve kira harcamalarının payı bir önceki yıla göre 1,2 puanlık artışla yüzde 24,8’den yüzde 26’ya yükseldi. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunun payı yüzde 19,7’den yüzde 20,2’ye, giyim ve ayakkabı harcamalarının payı yüzde 5,1’den yüzde 5,2’ye, otel, lokanta, pastane harcamalarının payı ise yüzde 6’dan yüzde 6,4’e yükseldi.
Diğer taraftan, ulaştırma harcamasının toplam harcamalardaki payı bir önceki yıla göre 0,8 puanlık düşüşle yüzde 17,8’den yüzde 17’ye geriledi. Ayrıca, mobilya ve ev eşyalarının payı yüzde 6,8’den yüzde 6,1’e, eğitim harcamalarının payı ise yüzde 2,4’ten yüzde 2,2’ye düştü.
Alkollü içecek, sigara ve tütün (yüzde 4,2), haberleşme (yüzde 3,7) ile çeşitli mal ve hizmet (yüzde 4,3) harcamalarının payı ise 2015 yılında da değişmedi.
Yüksek gelirli haneler ulaştırmaya 11 kat fazla harcadı
Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2015 yılındaki dağılımına bakıldığında, birinci yüzde 20’lik grupta (en düşük gelir grubu) yer alan hanehalklarının gıda ve alkolsüz içecekler harcamasına ayırdığı pay yüzde 30,2 iken, beşinci yüzde 20’lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hanehalklarının ayırdığı payın yüzde 14,6 olduğu görüldü. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise en düşük gelir grubu için yüzde 0,4 seviyesindeyken, en yüksek gelir grubu için yüzde 3,9’u buldu.
Toplam tüketim harcamasının yüzde 8,7’sini birinci yüzde 20’lik gelir grubundaki hanehalkları, yüzde 38,5’ini ise beşinci yüzde 20’lik gelir grubundaki hanehalkları gerçekleştirdi. Harcama grupları itibarıyla, toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının yüzde 13’ü birinci yüzde 20’lik gelir grubundaki hanelere, yüzde 27,8’i beşinci yüzde 20’lik gelir grubundaki hanelere ait oldu. Konut ve kiraya yapılan harcamaların yüzde 10,7’sini birinci yüzde 20’lik gelir grubundaki hanehalkları, yüzde 34,4’ünü ise beşinci yüzde 20’lik gelir grubundaki hanehalkları gerçekleştirdi.
Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise en düşük gelir grubunun payı yüzde 1,6 iken, en yüksek gelir grubunun payı ise yüzde 68,9 oldu. Ulaştırma için yapılan harcamaların yüzde 4,2’si birinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken, yüzde 47,5’i beşinci yüzde 20’lik grup tarafından yapıldı.
Harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları gıda ve alkolsüz içecekler harcamasına yüzde 18,5 pay ayırırken, emeklilik geliri olan hanehalklarının ayırdığı pay yüzde 24,5 oldu. Konut ve kira harcamalarına ayrılan payın en yüksek olduğu grup yüzde 38,3 ile temel gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer geliri (dul, yetim, yaşlılık maaşı, yardım gibi) olan hanehalkları iken, en düşük olduğu grup ise yüzde 22,3 ile temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalkları oldu.
Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalklarının toplam harcamasının yüzde 19,3’ünü ulaştırma harcaması oluşturdu. Temel gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer gelirleri olan hanehalklarında bu oran yüzde 6,3’ü buldu.
