Afet Sigortaları Kanunu ile birlikte zorunlu Deprem Sigortası’nı yaptırmayanlar elektrik ve su aboneliği başlatamayacak…
Deprem Türkiye’de yaşayanlar için çok uzak bir kavram değil. Deprem denince ilk önce aklımıza 17 Ağustos 1999 tarihi geliyor. Aradan 13 yıl geçse dahi birçok ailenin yarası kapanmadı, acıları dinmedi, birçoğumuzun da medyada gördüğü sahneler hafızasından silinmedi. Sonrasında ülke olarak yaşadığımız Van Depremi, çok uzak değil, daha birinci senesini bile doldurmadı. Artık herkes deprem kavramının yoğun bir şekilde hayatımızda olduğunu biliyor ve her an deprem olabilme ihtimalini düşünerek yaşıyor. Yıllardır beklenen Marmara Depremi için ise can kayıplarını ve maddi zararları azaltmak için bir dizi önlem alınıyor. Konutları, depremin vereceği maddi zararlara karşı güvence altına almayı hedefleyerek geliştirilen Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) ile bu sistemi yürütme amacıyla kurulan Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), 2000 yılından bu yana depremin vereceği hasarları azaltmak için çalışıyor.
13 yıldır çalışmalarını sürdüren DASK ile birlikte ise Afet Sigortaları Kanunu ile ZDS’nin kapsamı yeniden belirlendi. 18 Mayıs 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yasalaştığı duyurulan Afet Sigortaları Kanunu Tasarısı, 18 Ağustos 2012 tarihinde yürürlüğe giriyor. Buna göre, binalarda depremin ne¬den olduğu maddi zararlar ile deprem nedeniyle ortaya çıkan yangın, infilak, dev dalga (tsunami) ve yer kayması sonucu oluşan zararlar da teminat altına almıyor. Kanun’da sigortanın yaygınlaştırılmasına yönelik ek hükümler bulunuyor. Kanun’a göre; ZDS’nin kapsamına giren binalar ve bağımsız bölümlerle ilgili olarak yaptırılan su ve elektrik abonelik işlemlerinde, ZDS’nin varlığı ilgili kuruluşça kontrol edilecek. 18 Ağustos’tan itibaren ZDS yaptırmayanlar elektrik ve su aboneliklerini yaptıramayacak. Abonelik almaya gittiklerinde, evraklar arasında ZDS poliçesi olma şartı da arana-cak. Bu kontrol, gerektiği hâlde, Kurum tarafından elektronik ortamda sağlanan bilgi ve olanaklar ile de yapılabilecek.
Tsunami, infilak, yangın ve yer kayması teminat altında
ZDS, genel anlamda belediye sınırları içerisinde kalan meskenlere yönelik oluşturulan ve DASK tarafından teminat altına alınan bir sigorta sistemi. ZDS ile depremin, deprem sonucu tsunaminin, infilak, yangın ve yer kaymasının sigortalı binalarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar, DASK tarafından si¬gorta bedeline kadar teminat altına alınıyor. Teminatlar, Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek.
Kanun’a göre, ZDS teminatı DASK tarafından verilecek. Bu teminat, risk yönetimi açısından şartların gerekli kılınması durumunda ve bakan tarafından uygun görülmesi halinde sigorta şirketleriyle müşterek olarak verilebilecek. Sigorta şirketleri tarafından teminat verilmemesi durumunda dahi, deprem, sel, yer kayması, dolu, fırtına, don, çığ düşmesi gibi doğal afetler için kamu yararı açısından gerekli görülmesi halinde sigortacılık ilkeleri gözetilerek, Kurum tarafından sigorta teminatı verilebilecek.
Kurum tarafından verilecek bu teminatların hangilerinin verilip, verilmeyeceği de, bakanın teklifiyle Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. ZDS’ye ilişkin tarife ve talimatlar ile azami teminat tutarı, her yıl Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu bakan tarafından belirlenecek.
Sigorta primlerinin hesaplanmasında binanın yüzölçümü, inşaat türü ve kalitesi, binanın üzerinde bulunduğu arazinin özellikleri, deprem riski ve benzeri hususlar değerlendirilecek. Tazminat ödemesi ise, gerekli bilgi ve belgeler toplanıp, hasar tespiti tamamlandıktan sonra, en geç 30 gün içinde ödenecek. ZDS kapsamındaki binalar için, kanun ve ilgili diğer mevzuattan doğan devlet konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülükler, ZDS yaptırılmamış olmasının tespit edilmesiyle birlikte ortadan kalkacak.
Hangi durumlarda ZDS kapsam dışında kalıyor?
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar, köy yerleşim alanlarında yapılan binalar, tamamı ticari ve sinai amaçlar için kullanılan binalar, inşaatı henüz tamamlanmamış binalar, mesken olarak kullanıma uygun olmayan, bakımsız, harap veya metruk binalar, tapuya kayıtlı bulunmayan ve özel mülkiyete tabi olmayan arazi ve arsaların üzerine inşa edilmiş binalar ve 27 Aralık 1999 tarihinden sonra mesken olarak inşa edilmiş ancak ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı bulunmayan bağımsız bölümler ve binalar ZDS kapsamı dışında kalıyor. Enkaz kaldırma masrafları, iş durması, kâr kaybı, kira mahrumiyeti, alternatif ikametgah ve işyeri masrafları, her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri, ölüm dahil olmak üzere tüm bedeni masraflar, manevi tazminat talepleri, mali sorumluluklar ve benzeri başkaca ileri sürülebilecek diğer bütün dolaylı zararlar, deprem ve deprem sonucu oluşan yangın, tsunami, infilak veya yer kayması dışında kalan hasarlar, belirli bir deprem hadisesine bağlı olmaksızın binanın kendi kusur ve özellikleri nedeniyle zamanla oluşan zararlar da teminat kapsamı dışında kalıyor.
Azami teminat tutarı 150 bin TL
ZDS’nin DASK tarafından verilen azami teminat tutarı, 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren bütün yapı tiplerinde 150 bin TL olarak belirleniyor. Azami tutar her yıl yapı maliyetlerindeki artışa paralel olarak belirleniyor. Sigorta yaptıranların teminat tutarları, bu azami teminat tutarını geçmemek üzere, meskenlerin büyüklüğüne ve yapı tarzına göre belirleniyor. Eğer meskenin değeri DASK tarafından verilen teminat tutarını aşıyorsa sigortalı, aşan kısım için sigorta şirketlerinden isteğe bağlı ek teminat alınabiliyor.
10 Maddede zorunlu deprem sigortası
1- Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS] ile depremin, deprem sonucu tsunaminin, infilak, yangın ve yer kaymasının sigortalı binalarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar, DASK tarafından sigorta bedeline kadar teminat altında.
2- Kat mülkiyeti kapsamında bağımsız bölümler, tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilen binalar, bu binalar içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler iie doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya sağlanan kredi ile yapılan meskenler, ZDS yaptırmak zorunda.
3- 18 Ağustos’tan itibaren ZDS yaptırmayanlar elektrik ve su aboneliklerini yaptıramayacak. Abonelik almaya gittiklerinde, evraklar arasında ZDS poliçesi olma şartı da aranacak.
4- ZDS teminatı, DASK tarafından sunuluyor, poliçeler ise sigorta şirketleri tarafından DASK’ın ad ve hesabına düzenleniyor. Yani DASK’ın poliçe üretimi sigorta şirketleri ve acenteler tarafından yerine getiriliyor.
5- ZDS’nin DASK tarafından verilen azami teminat tutarı 150 bin TL. Azami tutar her yıl yapı maliyetlerindeki artışa paralel olarak belirleniyor.
6- ALO DASK, 125 Zorunlu Deprem Sigortası Hattı yenilenmesi gereken ZDS poliçeleri için sigortalılara hatırlatma araması yapmak ve deprem sonrasında daha hızlı hasar ihbarı alabilmek için 7 gün 24 saat hizmet veriyor.
7- ZDS, primleri son derece düşük, erişilmesi kolay bir sigorta türü. Birinci derecede deprem bölgesindeki 100 metrekare betonarme bir konut ayda sadece 12 TL’ye yani günde 40 kuruşa ZDS ile güvenceye alınabiliyor.
8- ZDS poliçesi yenilemelerinde prim tutarı üzerinden yüzde 20 indirim yapılıyor.
9- En az 8 dairenin bir arada yaptığı toplu başvurularda da yüzde 20 indirim uygulanıyor.
10- Toplumda “DASK’ımı yaptırdım” ifadesine çok sık rastlayabiliyoruz. Ancak DASK, Zorunlu Deprem Sigortası’nı sunan kuruluşun adı.
Şemsiye
