TÜİK’in yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de hanehalkı ortalama tüketim harcaması 1688 lira oldu. Bu paranın yüzde 28.2’si (476 TL) konut ve kiraya giderken, yüzde 23’ü de (388.2 TL) gıdaya gitti
TÜRKİYE İstatistik Kurulu’nun (TÜİK) açıkladığı “2009 Hanehalkı Tüketim Harcaması Sonuçları”, harcamada önceliği zorunlu ihtiyaçlara ayırdığımızı gösterdi. Ortalama 1688 liralık hanehalkı tüketim harcaması yapıp, bunun da 864 lirasını iki kalemde harcarken, öncelik verdiğimiz ihtiyaçlar “konut ve kira” ile “gıda ve alkolsüz içecekler” oldu. Araştırmanın ortaya koyduğu, diğer bazı dikkat çekici
Sonuçlar da şöyle:
Her 100 TL’nin 28.2 TL’si
Ülke genelinde toplam harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 28.2 ile konut ve kira harcamaları aldı. Bunu yüzde 23 ile gıda ve alkolsüz içecekler izledi. Buna göre, ortalama tüketim harcaması olarak belirlenen 1688 liranın 476 lirası konut ve kiraya, 388.2 lirası da yeme-içmeye gitti. Toplam harcamaların yüzde 13.6’sını ulaştırma, yüzde 6.2’sini ev eşyası oluşturdu. Lokanta ve otel harcamalarının aldığı pay yüzde 5.2 olurken, eğlence kültür harcadığımız 100 liradan ancak 2.6 lira pay aldı.
Alkol ve sigarada artış
Mobilya ve ev aletleri Türk halkının harcamaları içinde yüzde 6.2’lik pay alırken, giyim ve ayakkabı harcamaları daha düşük bir payla yüzde 5.1 oldu. Haberleşmeye ayrılan pay ise yüzde 4.2’ye geriledi. Eğitim hizmetleri ve sağlık ise yüzde 1.9’arlık pay ile listenin sonunda yer aldı. Harcama türlerine göre yapılan dağılımda, alkollü içecekler, sigara ve tütün harcamaları dikkat çekti. Toplam harcamalar içinde ancak yüzde 4.1’lik payı olan bu kalemde, bir önceki yıla göre küçük de olsa bir artış görüldü. Bu veriye bakarak 19 Temmuz 2009’da sigara yasağı başlamasaydı, bu oranın daha da yüksek olabileceğini söylemek mümkün.
Yüksek gelirli ayda 2499 lira harcadı
TÜİK’in ortalama harcama tutarının kentsel yerlerde 1.891 lira, kırsal yerlerde ise ortalama 1.181 lira olarak hesaplandığı araştırmasında, gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar da oluşturuldu. Buna göre, “1’inci grup” denilen en düşük gelirlilerin aylık ortalama harcaması 815 lira. “5’inci grup” olarak tanımlanan, yüksek gelirlilerin ise ortalama harcaması
ise 2 bin 449 lira.
Toplam tüketimin 4’te 1’i İstanbul’da
TÜİK araştır-masının bölgesel sonuçlarına göre, toplam tüketim harcamasının yüzde 24.6’sı İstanbul’da yaşayanlar tarafından yapıldı. Ege yüzde 13.9’luk orarnla ikinci sırada yer alırken, bunu yüzde 12.1’le Akdeniz izledi. Diğer harcama gruplarında da İstanbul ön plana çıkıyor. Türkiye’de eğitime giden her 100 liranın 33 lirası, eğlence ve kültür giderlerinin 25.4 lirası, lokanta ve otele verilen her 100 liranın da 32.6 lirası İstanbul’da harcanıyor.
Düşük gelirli 815 lirasının 277 lirasıyla gıda alıyor
Tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında, “gelirden en az pay alan” 1’inci yüzde 20’lik grubun gıda harcamasına ayırdığı pay yüzde 34.
Buna göre ortalama geliri 815 lira olan en düşük gelir grubu, bu paranın 277.1 lirasını gıdaya ayırıyor.
“Gelirden en fazla pay alan” 5’inci yüzde 20’lik grubun harcamaları içinde gıdanın aldığı pay yüzde 17.4’te kalıyor.
Bu orana göre yapılan hesapla, ortalama geliri 2 bin 499 lira olan üst gelir grubu, gıdaya 434.8 lira harcıyor.
Başka bir ifadeyle de üst gelir grubu, oransal olarak daha az olsa da gıda için düşük gelirlinin 2 katı para harcayabiliyor.
İstanbullu’nun parası konut ve kiraya, Güneydoğulu’nun parası gıda harcamasına yetti
BÖLGESEL bazda harcamalara bakılınca, İstanbullular’ın harcamaları içinde konut ve kiraya, Güneydoğulular’ın ise gıda ön plana çıkıyor. İstanbul’da, her 100 liralık harcamanın 33.8 lirası konut ve gıdaya ayrılıyor. Güneydoğu’da ise 100 liralık harcamanın yüzde 33.1 lirasını gıda ve alkolsüz içeceğe gidiyor. Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt’te bu oran yüzde 39’a kadar çıkıyor. TÜİK sonuçları, diğer tüm bölgelerde de en çok harcamanın konut ve kira ile gıda ve içecek için yapıldığını gösteriyor. İstanbul gibi, Marmara’nın tamamında, Ege’de Batı Anadolu’da konut ve kira harcamalar içindeki en önemli kalemi oluşturuyor. Akdeniz ve Orta Anadolu’da konut ve kira ile gıda ve alkolsüz içecekler için yapılan harcamalar arasındaki fark azalıyor.
En düşük gelirli, 100 TL’sinin ancak 7 kuruşunu eğitime ayırdı
EN düşük gelirli ile en yüksek gelirlinin harcamaları arasında dikkat çeken bir fark da eğitimde ortaya çıkıyor. Düşük gelirli harcamalarının ancak yüzde 0.7’sini eğitim hizmetlerine ayırabilirken, yüksek gelirli de bu oran yüzde 3.1 oluyor. Bu oranlar ortalama gelir tutarları dikkate alındığında, üst gelir grubunun eğitime 77.4 lira, düşük gelir grubunun ise sadece 5.7 lira harcayabildiğini gösteriyor.
Hürriyet/Nilgün Karataş
