Hayalinizdeki evi satın aldınız ve taşınma planları yapıyorsunuz. Yerleşmeden önce dikkat etmeniz gereken pek çok nokta var. En önemlisi eviniz sizin ve yakın çevrenizin beklentilerini karşılıyor mu?
İnsanın hayatta aldığı kararların en önemlilerinden biri hiç kuşkusuz konut sahibi olma karan. Böyle önemli bir karar verdiniz. Peki ama nelere dikkat edeceksiniz? İsterseniz maket üzerinden, isterseniz ikinci el bir konut. Mutlaka üzerinde durulması gereken bir takım noktalar bulunuyor. Örneğin “Almaya karar verdiğiniz konutun tapusu var mı? Aidatı ne kadar? Biriken emlak vergisi borcu var mı? İmar durumu nedir?” gibi ince ama hayati detaylar… Ciddi problemlerle karşılaşmamak için, bu püf noktalan bilmekte fayda var. Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz Yapı Konut Genel Müdürü Dr. Turgut Enginoğlu daire alırken de, aldığınız daireye taşınırken de dikkat edilmesi gereken hususlarn altım çizdi.
Somadan baş ağntmaması için mutlaka konut alınırken dikkat edilmesi gereken noktalar olduğunun söyleyen Enginoğlu, öncelikle satın alınacak konutun ya da konut projesinin bağü bulunduğu Tapu Sicil Müdürlüğü’ne gidilerek, gayrimenkule ait tapu kütüğündeki mevcut kayıtların incelenmesi gerektiğine dikkat çekti.
Yapımcı firmaya dikkat!
– Şirketin daha önce yaptığı ve bitirdiği konut projelerinin olup olmadığı-
– Taahhüt ettiği süre sonunda alıcılara konutları teslim edip etmediği,
– Firmanın güvenilir olup olmadığı,
– Projenin arkasındaki güvencenin ne olduğu,
– Şirketin müşteri memnuniyetine verdiği önem iyice öğrenilmeli.
Tapuda kaydına bakın!
– Gayrimenkulun kime ya da kimlere ait olduğu, M Gayrimenkule ilişkin hisse oranları,
– Üzerinde irtifak (kullanım) hakkı olup olmadığı,
– İpotekli olup olmadığı,
– Satışa engel bir tedbir kararı bulunup bulunmadığı,
– Kat irtifakının kurulup kurulmadığı, Kurulmasına herhangi bir engel olup olmadığı,
– Almak istenen bağımsız bölümün tapuda kayıtlı ölüp olmadığı,
– Yüzölçümü,
– Gayrimenkulun yönetim plam ve arsa sahibinin müteahhide uyguladığı tapu şerhleri
İmar durumunu araştırın!
– Gayrimenkulun son imar durumu, 1/1.000,1/5.000 ölçekli imar planları ile daha üst ölçekli imar planlarının bulunup bulunmadığı, 1 inşaat ruhsatı,
– Ana gayrimenkulun ve satın alınmak istenen bağımsız bölümün mevcut imar durumu ve projeye uygunluğu,
– Gayrimenkulun birikmiş vergi borcu olup olmadığı, Gayrimenkulun son emlak beyanname değeri (Emlak beyanname değeri, tapu alım satımı sırasında ödenecek en az harç miktarının belirlenmesinde önemli olacaktır.),
– Gayrimenkulun Anıtlar Kurulu Kararı’nı ilgilendirecek bir hususun olup
olmadığı,
– Gayrimenkul üzerinde doğrudan ya da dolaylı olarak İSKİ, Çevre ve Orman Bakanlığı gibi herhangi bir resmi merciin tasarrufunun bulunup bulunmadığı,
– Konutun iskânının bulunup bulunmadığı ya da iskân alımım engelleyen bir hususun olup olmadığı,
– Bölgenin depremsellik durumu mutlaka öğrenilmeli.
Konutun değerini belirleyin!
– Gayrimenkulun çevresine kazandırdığı ya da kazandıracağı artı değeri,
– Kiracıları ya da olası kiracılarının niteliği,
– Mevcut ya da olası kira değeri, Kira süreleri, kira sözleşme koşulları,
– Yönetim şirketinin etkinliği,
– Çevredeki gayrimenkuUerin satış ya da kira değerleri,
– Bölgenin gelişim yapısı,
– Alışveriş merkezlerine, sağlık kuruluşlarına, okullara yakınlığı,
– Ana ulaşım hatlarına yakınlığı ve ulaşım kolaylığı gibi gayrimenkulun ekonomik değerini etkileyen hususlar incelenmeli.
Yaşam tarzınıza uygun mu? Alışveriş merkezlerine ve sağlık kurumlarına yakmhğı nedir? gibi sorular bunlardan birkaçı…”Konut ya da konut projesi, alıcının gereksinimlerini ve yaşam standartlarını karşüamahdır” diyen Dr. Turgut Enginoğlu, konut projesinden ev sahibi olan insanların, taşınmadan önce dikkat edilmesi gerektiğini düşündüğü hususları da şu şekilde sıraladı.
Konut ya da konut projesinin bulunduğu yer, niteliği, çevresindeki diğer projeler, arazinin durumu, konutun tipi ve büyüklüğü, aidatları, şehir içinde ya da dışında oluşu, çok kath, sıra ev ya da bağımsız konut oluşu, yönetim şekli, binanın ya da sitenin doluluk oranı, oturanlar içinde kiracı ya da mal sahiplerinin sayısı, site içindeki yaşam tarzı, oturan ya da oturacak olanlarının eğitim durumları, gelir durumları, yaşları, sitenin okullara, alışveriş merkezlerine ve sağlık kurumlarma yakınlığı gibi hususlar açısmdan, konut alıcısının gereksinimleri, beklentileri ve yaşam standartları mümkün olduğunca karşılanmalı.
■ Seçilen dairenin yönü, ışık ve güneş alma durumu, katı, manzarası, otopark olanakları, gürültü kaynaklarının yeri ve gürültünün etkisi gibi konulara dikkat edilmeli.
■ Alıcı kendini, ailesini ve yakın çevresini düşünerek; ‘Ben buraya taşınıyorum ama, bu taşınacağım yer benim ve yakın çevremin beklentilerini karşılıyor mu? Yaşam tarzımın belirleyici özellikleri nedir? Bununla uyumlu mu?” sorularının yanıtım net olarak vermeli. Örneğin, alıcı evhayvanları ile olan ilişkisini, aracını park edeceği yeri, çocuğunun oyun alamnı ve benzeri vazgeçilmez ölçütlerini dikkate almalı.
■ Satm ahnacak konutun alıcının yaşam tarzınıza uygun olup olmadığını belirlemek için alıcı, bina yönetim ve işletim planları ile diğer ilgiü kural ve yönetmelikleri dikkatlice.
■ Konutun ya da konut projesinin yapıldığı bölgede elektrik, su, doğalgaz, atık su gibi hususların çözülüp çözülmediği ya da ne zaman çözüleceği belirlenmeli.
■ Konut ya da konut projesinin yönetim, işletim planları ile sistemde kullanılan donanımlar ve yaratacakları maliyetler titizlikle * incelenmeli.
■ Ortak bina yönetiminin
nasıl ve kimler tarafından yürütüldüğü ve maliyetinin ne olduğu iyi bir şekilde incelenmeli.
■ Sitede yaşam tam olarak başladığında oturanların hangi oranda daire sahibi, hangi oranda kiracı olduğu dikkate alınmalı.
■ Binada kimlerin yaşadığı, bina sakinlerinin kendi sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerini ve yönetimin binanın geleceği için sağlam bir rnali temel oluşturup oluşturmadığı öğrenilmeli.
■ Kullanılmış bir evle yeni bir bina arasında seçim yapmak zorunda kalındığında, inşaat kalitesi, depreme karşı güvence, bakım, onarım, güvenlik, dekorasyon, bahçe yapısı ve sosyal hayat gibi çeşitli hususlar açısından değerlendirmeler yapılmalı.
■ Yeni bir evde uzun bir süre, geniş çaplı tamirat gerektiren önemli sorunlar çıkmayacaktır. Öte yandan, kullanılmış bir evde her an bir problem çıkabilir.
■ Daha önce kullanılmış bir ev satın alındığında, elektrik ve mekanik tesisatlarında, doğramalarında ciddi bir tamirat sorunları olabilir. Böyle tamirat ya da değişiklikler pahalı olabilir. Henüz kredi taksitleri tamamlanmadan yeni bir masraf ciddi bir külfet getirebilir. Benzer şekilde kullanılmış konutlarda kanalizasyon sistemi, binanın temel yapısı, kolon kiriş durumu, depremselliği, böceklenmesi, nem alması, gürültü gibi hususlar iyice gözden geçirilmeli.
■ Nitelikli firmalarca yapılan bu binalarda kullanılan yeni donanımlar sayesinde alıcı kendini daha güvende hisseder, daha az bakım ve onarım gideri olur ve daha az konut sigortası primi ödenir.
■ Henüz inşaat halindeki bir ev satın alındığında, yerleşim planı, banyodaki fayansların rengi, mutfak dolapları, badanası, halıları önceden seçilebilir. Bu durum, halen kullanılmakta olan eşyalarm tümüyle değiştirilmesine ya da yenilenmesine neden olmaz, ek masraflar çıkartmaz. Benzer şekilde, yeni ev bahçe içindeyse, bahçesinin alıcının zevkine göre düzenleme olanağı var.
■ Projeyi yapan ve teslim eden şirketin, teslim süreci ve teslimi takip eden aylarda teknik destek sağladığının ve işinin arkasında durduğunun bilinmesi önemli.
Resmi evrak inceleyin!
– Alıcı, satış sözleşmesini dikkatlice okumalı, mümkünse sözleşmeyi konunun uzmanlarına inceletmeli.
– İnşaat şirketinin abaya ne tür evraklar verdiği, kat irtifaklarım tesis ettirip ettirmediği, kat irtifakı tesis edilmemişse, tesis edilmesinde
herhangi bir engelin bulunup bulunmadığı saptanmalı.
– Konutun ya da konut projesinin tapusu, imar durumu, projesi, ruhsatı, varsa iskan belgesi gibi resmi belgeleri incelenmeli.
– Müteahhidin alıcıya teslim edeceği konuta ait, yapacaklarım tanımladığı ve kullanacağı malzeme¬lerin niteliklerini açıkça belirttiği, teslim süresinin ve şeklinin açıkça ifade edildiği ve taraflarca bir¬likte imzalanan “Teknik Şartname” iyi okunup incelenmeli.
– Teknik Şartname’de kullanılacak malzemelere ilişkin “marka ve kalite” net olarak tanımlanmalı.
– Müteahhidin söz verdiği süre sonunda inşaatı bitirememesi ve konutu teslim edememesi durumunda günlük ya da aylık baz da alıcıya ne kadar cezai tazminat ödeyeceği kayıt altına alınmalı.
– Satışa sunulan konutun; peşinat miktarı, aylık ödeme plam, kredi durumu, faiz oram, ara ya da balon ödemelerin yapılıp yapılamayacağı, hesabın istenilen zamanda kapatılıp kapatılamayacağı, faiz oranlanndaki artış ve azalışların ödemeleri nasıl etkileyeceği, banka ile yapılan sözleşmelerin niteliği kesin olarak öğrenilmeli.
Hürriyet/Seda TABAK
