Ekonomi yönetimi işsizliği azaltmak için çalışırken, başta inşaat olmak üzere finans, bilişim sektörleri iki milyon kişiyi istihdam etmek için hazırlanıyor. İnşaat sektöründe bir, sağlık alanına 693 bin, finans kuruluşlarına 195 bin personel alınacak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanan 2012-2023 Ulusal İstihdam Stratejisi ile ilk kez kapsamlı bir sektör stratejisi hazırlandı. Türkiye’nin büyüme ve gelişme eğilimleri dikkate alınarak, inşaat, turizm, finans, bilişim ve sağlık sektörleriyle istihdam kapasitesi yüksek, emek yoğun tarım ve tekstil sektörlerine yönelik istihdam politikaları oluşturdu. Sektörlerin seçiminde gelişmiş tüm ekonomilerde hizmetler sektörünün istihdam payının büyüme eğilimi de dikkate alındı.
Ulusal İstihdam Stratejisi’ne göre sektörel istihdam haritasındaki tespitler ve hedefler şöyle: Her yıl 10 bin bilişim uzmanı Bilişim sektörüne yönelik işgücünün niteliğini geliştirecek adımlar atılacak. İşgücünün niteliği sektörün güncel ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilecek. Yeni ürün ve istihdamı artırmaya yönelik araştırmalar desteklenecek. Bu alanda girişimcilik teşvik edilecek, yeni ürün ve teknoloji geliştirmeye yönelik araştırmalar desteklenerek sektördeki istihdam artırılacak. Her yıl 10 bin bilişim uzmanı yetiştirilecek, 2023 yılına kadar 100 bine ulaşmış olacak. Bilgi ve iletişim sektöründe, istihdam edilen kişi sayısı 2017 yılına kadar yüzde 63, 2023 yılına kadar da yüzde 100’ün üzerinde artırılacak. Bankacılık sektörü ikiye katlanacak Finans sektöründeki büyüme gerek sektörel gerekse toplam istihdam düzeyinde çok önemli katkı sağlayacak. Sektörde mevcut istihdam olanakları geliştirilecek, bu alandaki işgücü talepleri karşılanacak.
Sektörde en fazla istihdam bankacılık sektörü tarafından yaratılıyor. Sigortacılık ve menkul kıymet aracı kuruluşları da yüksek istihdam yaratan diğer faaliyetler alanları. Türk bankacılık sektöründe katılım bankaları dâhil yaklaşık 195 bin kişi istihdam ediliyor. Sigorta alanında istihdam edilenlerin sayısı da 17 bin kişi civarında. Sektördeki nitelikli işgücü talebi karşılanacak, sektörde mevcut istihdam olanakları geliştirilecek. Bankacılık sektöründeki istihdam 2023 yılında iki katına çıkarılacak. On yıllık süreçte 195 bin kişiye daha finans sektöründe iş olanağı yaratılacak. Sektörde engelli istihdamı 2015 yılına kadar yüzde 10 oranında artırılacak. İnşaatta istihdam yüzde 50 artacak Kentsel dönüşüm sürecinde yıkılması planlanan yaklaşık 7 milyon konutun tekrar yapımı, projelendirmesi, onarımı, taşınması gibi süreçler istihdamı artıracak. İnşaat sektörünün 2010 yılında yüzde 6.3 olan toplam istihdam içindeki payı geçen yıl yüzde 7 düzeyine çıktı. Sektörün ihtiyaç doğduğu mühendislik, mimarlık, teknik işgücü arzındaki talep artışı sektörün gelişimini olumlu etkiledi.
İstihdam stratejisine göre, sektörün mevcut istihdam 2023 yılına kadar yüzde 50 oranında artırılacak. Günümüzde yaklaşık iki milyon kişiyi istihdam eden sektörün istihdam kapasitesi üç milyona çıkmış olacak. Sektörde çalışanların yüzde 30’u 2023 yılına kadar mesleki yeterlilik sertifikası almış olacak. Sektörde istihdamın geliştirilmesi amacıyla kurumsallaşma ve toplu konut yapımı desteklenecek. İş sağlığı ve güvenliği bilinci yerleştirilecek. Doktor, hemşire sayısı artıyor Dünyadaki gelişmelere paralel olarak sağlık sektörünün Türkiye ekonomisi ve istihdamındaki önemi de hızla artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre geçen yıl sektöre yönelik faaliyetlerde 672 bini ücretli veya maaşlı olmak üzere istihdam edilen kişi sayısı 693 bine ulaştı. Türkiye’de 2009 yılında bin kişiye düşen hekim sayısı 1.6. Bu sayı OECD ortalamasının (3.1) yaklaşık yarısı kadar. Hemşire yoğunluğu açısından da veriler daha yetersiz bir duruma işaret ediyor.
Sağlık sektöründe çalışan sayısı gelecek 10 yıllık dönemde yüzde 100 artırılacak. Sektördeki meslek standartları 2014’te tamamlanarak, bin kişiye düşen doktor sayısı OECD ortalamasına çıkarılacak. Hemşire sayısı 2015 yılına kadar yüzde 50, 2023 yılına kadar da yüzde 150 artırılacak. Tekstile sertifika zorunluluğu geliyor Geçen yıl tekstil ve hazır giyim sektöründe 1-9 kişi çalıştıran işletmelerde yaklaşık 112 bin, 10-49 kişi çalıştıran işletmelerde 222 bin, 50-49 kişi çalıştıran işletmelerde yaklaşık 259 bin ve 250 ve üzeri işçi çalıştıran işletmelerde yaklaşık 213 bin kişi olmak üzere toplam 806 bin kayıtlı olarak istihdam ediliyor. Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu’na göre ise sektörde yaklaşık 450 bin kişi tekstilde, 1.5 milyon kişi de hazır giyimde olmak üzere iki milyon kişinin çalıştığı tahmin ediliyor. Sektör istihdam endeksi çok fazla değişmediğinden kayıt dışı istihdamın da yaklaşık yüzde 59 olduğu tahmin ediliyor.
Strateji belgesine göre, tekstil ve hazır giyim sektörünün mevcut istihdam olanaklarının geliştirilmesi, nitelikli işgücü talebinin karşılanması ve sektörde kayıt dışının önlenmesi hedefleniyor. Sektörde çalışan işçilerin yüzde 50’sinin 2023 yılına kadar sertifika sahibi olması planlanıyor. 500 bin kişiye turizm eğitimi Turizm sektöründe esnek çalışma koşulları artırılacak. Nitelikli işgücü talebinin karşılanması amacıyla mevcut istihdam olanakları geliştirilecek. 2023 yılına kadar 400 bin turizm çalışanı mesleki eğitimden geçirilecek. 500 bin kişiye sektöre yönelik işgücü yetiştirme eğitimi verilecek. Esnek çalışana istihdam güvencesi Ulusal İstihdam Stratejisi’nin en önemli ayağını “işgücü piyasasında güvence ve esnekliğin sağlanması” oluşturdu. Güvenceli esneklikte “Danimarka ve Hollanda” model alındı. İş Yasası’nda yapılacak değişiklikle esnek çalışma biçimleri sosyal güvenlik mevzuatına eklenecek. Esnek çalışanlara da işsizlik ödeneği verilecek, yıllık ücretli izin, günlük dinlenme süresi, kreş gibi hakları güvence altına alınacak.
İşgücü piyasalarına esneklik sağlayan bir sözleşme türü olan belirli süreli iş sözleşmelerinin kullanımının kolaylaştırılması amacıyla İş Yasası’nda düzenleme yapılacak. Bu sözleşmelerin belirlenen süre içinde tekrarlanması sağlanacak. Sosyal haklar iyileştiriliyor Esnek çalışanların eşit muamele ilkesine uygun olarak yıllık ücretli izin, hafta tatili, günlük dinlenme süresi, kreş, mesleki eğitim gibi hakları güvence altına alınacak. Kısmi süreli çalışanların çalıştığı süre ile orantılı olarak fazla çalışma yapmasını yasaklayan hüküm kaldırılacak. Ayrıca alt işveren uygulamasına ilişkin kısıtlamalar hafifletilecek. Esnek çalışanların işsizlik ödeneği hakkına erişebilme imkânları geliştirilerek sosyal güvenlik koşulları iyileştirilecek. Esnek çalışanların işsiz kaldığı dönemlerde İŞKUR’un mesleki eğitimlerden yararlanmalarına imkân verilecek. Açık işler düzenlenecek Esnek çalışanların işyerindeki belirsiz süreli açık işler hakkında bilgilendirilmesine yönelik düzenlemeler yapılacak. Belirli, kısmi süreli çalışanların belirsiz ve tam süreli işlere geçişi kolaylaştırılacak. Yasal hatalık azami çalışma sürelerinin üzerindeki aşırı çalışmaların engellenmesine dönük olarak denetim etkinliği artırılacak. Çalışanların haklarının korunması sağlanacak.
Hazal ATEŞ
hazal.ates@sabah.com.tr
