Ateş yakmaya çalışırken ateşin üzerine su döker miydiniz? Eğer ne yaptığınızı biliyorsanız, hayır.
Pek çoğumuz ilham, motivasyon ve tutku elde etmek için çalışırız ve ardından farkında olmadan üzerine su dökerek bunlarla beslediğimiz ateşi söndürürüz. Ya da zorlayıcı bir amaç belirler, mütemadiyen cam duvara çarpar dururuz. Çoğu zaman bu engellere neden olan şey, başarma korkusudur ve bu korku başarınızın önündeki en büyük engeldir.
İşte başarı korkusunun dört örneği:
1. Otuzlu yaşlarında bir girişimci olan Sara “Zengin olursam, ailemin beni kabul edeceğini sanmıyorum.”
2. On beş yaşındaki yüzücü Zoey, ulusal yarışmaya katılmamak istememe nedenini şöyle açıklıyor: “İnsanların beklentileri çok daha yüksek olacak. Bu kadar strese girmek istemiyorum.”
3. Elektronik alet satışı işinde olan Tom, harika bir satış yılı geçirmekten korkuyordu çünkü “Hedeflerimi yükseltecekler ve ben bir daha bu kadar yüksek satış rakamlarına ulaşabileceğimden emin değilim” diye düşünüyordu.
4. Konuştuğum pek çok yönetici, iş ve aile hayatlarında başarılı olmaktan korkuyorlar. Çünkü bunu siyah ya da beyaz olarak görüyorlar: “Ya işte başarılı olursun ya da aile hayatında.” Bu daha önce kadınlara özgü bir korku olarak bilinirdi ancak son zamanlarda hem erkekler hem de kadınlar bundan korkuyor.
Başarı korkusunun ardında şu var: Önemli hedeflerinizden birine (birincil hedefiniz) ulaşmamızın, diğer önemli hedeflerimizden birine (ikincil hedefiniz) ulaşmamızı önleyeceğine inanırız. Böylece ikincil hedefinizde başarısız olmayı önlemek için bilinçli ya da bilinçsiz olarak birincil hedefimizdeki başarımızı sabote ederiz. Bu özellikle ikincil hedefiniz bilinçaltının derinliklerinde gizli olduğunda geçerlidir.
Bu bilgiler ışığında örneklerimize bakalım.
1. Girişimci Sara, eğer zengin olursa ailesinin onu kabul etmeyeceğini düşünür: Bir hedefi zengin olmak diğeri ise ailesi tarafından sevilmek ve kabul edilmektir. Sara ikisinden birini tercih etmesi gerektiğini düşünür. O bu problemi kusursuz olmayan ama etkili bir şekilde çözmüştür. Para kazanır ancak bundan ailesini haberdar etmez. Böylece hem parası olur hem de ailesinin sevgisini kazanır.
2. Yüzücü Zoey, ulusal yarışmada için seçilmekten korkuyordu. Çünkü beklentileri yükseltip stres olmak istemiyordu. Zoey’nin hedeflerinden biri ulusal seçmelere katılmaktı ki bu 15 yaşındaki birisi için büyük bir başarıdır. Zoey’nin bir diğer hedefi ise çocukluğunu yaşamak ve arkadaşlarıyla birlikte takılmak, eğlenmekti. Zoey eğer çok iyi yüzerse, olimpik eğitim merkezinde sıkı bir eğitimden geçeceğinden, dolayısıyla çocukluğunu gönlünce yaşayamayacağından korkuyordu. Zoey içinde olduğu bu durumu şöyle çözdü: Ulusal seçmelere katılmak ancak olimpik takıma seçilirse bile istemediği takdirde buna gitmemek. Böylece Zoey hem ulusal seçmelere katıldı hem de liseli bir genç kız olmanın keyfini çıkardı.
3. Elektronik aletler satan Tom, iyi geçen bir satış yılının ona daha büyük hedefler getirmesinden korkuyordu. Tom performans değerlendirmesi sırasında bunun gelecekte başarısızlığa uğrama korkusu olduğunu fark etti. Tom’un bir hedefi çok fazla para kazanmak bir diğeri de kotasını doldurmaktı. Tom bu durumu, başarısızlık korkusuyla yüzleşerek aştı. Böylece yapabileceği en iyi satışı gerçekleştirdi.
4. Sürekli olarak iş ve aile hayatında başarılı olmak konusunda korkan yöneticilerin bir hedefleri kariyer diğeri ise ailelerine ilişkindi. Bu konu onların gördüğü gibi siyah ya da beyaz olmak zorunda değildi. Hedef ve çözüm, her ikisinde dengeli bir şekilde nasıl başarılı olunabileceğinden geçiyordu. Bu sorunu aşan pek çok yönetici gördüm. Burada başarı her zaman anda olmaktan geçiyordu. Hem işte, hem de sevdiklerinizin yanındayken yüzde yüz o andaysanız, her ikisinde de başarıyı yakalıyorsunuz.
Başarı korkunuzun üzerine gidin. Başarı korkusu, kaygıya kapılmanıza ve tüm potansiyelinizi kullanmamanıza neden olur. Başarı korkusunu geride bırakmak istiyorsanız, bu adımları takip edebilirsiniz.
1. Yavaşlayın ve her iki hedefi de başarmaya odaklanın.
2. Yenilikçi düşüncenizi tetiklemek için saygı duyduğunuz iş arkadaşlarınızın görüşlerini alın.
3. Hedeflerinizden sadece birini başarabileceğinizi düşünmeyin, ikisini de aynı anda başarmanızın mümkün olduğunu unutmayın.
Çözüm her zaman ortada değildir ve bulmak için yaratıcılık ve farkındalık gerekir. Vazgeçmeyin. Her iki hedefinize de sıkı sıkıya sarılın, çözüm kendini gösterecektir. Liderler hayatın her boyutunda etkili olabilirler: İş, kişisel veya manevi, fark etmez.
