Alt işveren (taşeron) ülkemizde her zaman gündem. Sendikasız ve düşük ücretle işçi çalıştırılmasının bir aracı haline gelen taşeronluk uygulaması haklı olarak eleştirilmektedir.
En son, kamuda çalışan taşeron işçilerinin devlet tarafından direkt olarak istihdam edilmesi ile ilgili tasarı tüm basında ele alındı. Biz de taşeronluk uygulamasının Avrupa Birliği ülkelerinde nasıl olduğunu, ülkemizle benzer sorunların olup olmadığını incelemek üzere, örnek olarak turizm ve inşaat sektörlerinde taşeron çalışmasıyla ilgili olarak Fransız basınını taradık. Sizlerle paylaşmaya değer bulduğumuz bazı haber-araştırma yazılarını bilginize sunuyoruz.
– Turizm sektöründe taşeronluk otelciler arasında tartışma konusu
Tartışma; Paris’te bir otelin oda temizlik işlerinin taşerona verilmesi ve bu taşeronun işçi haklarını ihlal eden eylemleri dolayısıyla 400.000 Euro tazminat, ceza ve faiz ödemeye mahkum edilmesi üzerine başlamış. Taşeronun ceza görmesine sebep olan yasal olmayan uygulamalarının ilki işçiyi çalıştırma süresi ve ücret tespit tarzıyla ilgili. Otel odalarının temizliğinde çalışan temizlik işçilerine verilen ücretin, işçinin çalışma saatlerine göre değil, işçilerin bir saatte temizlemek zorunda tutuldukları oda sayına endekslenmesi. Bu yöntemle işçilerin, saatte 4 veya 5 oda temizlemek zorunda kalmış olmaları. Taşeronun, işçi hakları aleyhine olan diğer bir uygulaması da; otelin asli işçilerine tanınmış prim ve benzeri avantajlardan, oda temizliğinde görevlendirilen taşeron işçilerinin yoksun bırakılmış olmalarıyla ilgili. Ekonomik otellerde başlayan taşeronluk uygulamasının zamanla yaygın hale dönüştüğünün taşeronların işçi haklarını ihlal eden eylemleri dolayısıyla, işçi şikayetlerinin sendika tarafından yargıya taşınacağının belirtildiği haberde, bazı büyük otel gruplarının, otellerinde taşeronla çalışmayı sınırlayacakları veya önemli ölçüde azaltacaklarının da altı çiziliyor. (Le Figaro.fr /economi/emploi par Jean-Bernad Litzer Publier le 27.5.2014)
Bu haber-araştırmada bahsedilen yasa dışı uygulamalar dolayısıyla mağdur olan işçilerin şikayetlerini çözümleyen yargı organın ‘Conseil Des Prud’Hommes’ yani işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan özel yargı organı olduğunu not edelim.
– İnşaat sektöründe taşeronluk yasa dışı çalışmanın barınağı
Le Point Dergisinin, inşaat sektöründe yabancı işçilerin yasa dışı çalıştırılmalarının taşeron vasıtasıyla yapıldığının anlatıldığı yazısında özetle; inşaat sektörünün tehlikeli özelliği dolayısıyla, bu sektörde çalışmayı arzu etmeyen yerli iş gücünün yarattığı iş gücü kıtlığının, inşaatçıları yabancı işçileri işe almaya yönelttiği, bunun da taşeron aracılığıyla yapıldığı, taşeronların geçici çalıştırmak üzere aldıkları işçilerle ilgili sosyal güvenlik ve vergi yükümlülüklerini yerine getirdiklerini gösterir belgeleri, asıl işverenin 6 ayda bir talep etmesi gerektiği, ancak bu denetimin yapılmasının asıl işverenlerce çoğunlukla unutulduğu, bu nedenle de taşeronlarca yabancı işçilerin yasa dışı işçi çalıştırılmış olmalarından doğan cezalardan, yerine getirilmemiş sosyal güvenlik yükümlülüklerinden ve ödenmemiş ücretlerden asıl işverenlerin de sorumluluğunun söz konusu olduğu, bunun yanı sıra şantiye güvenliğinin sağlanması, yabancı işçilerin, ücret, izin, çalışma saatleri ve sağlık konularındaki yasal düzenlemelerden faydalandırılmaları ile ilgili denetiminin de asıl işverence yapılmasının zorunlu olduğu, belirtilmektedir.(Lepoint.fr Publie Le 13.1.2014 Par Laurence Neuer)
Sonuç:
Taşeronla çalışmada işçi haklarının yaygın olarak ihlal edildiği ve buna çözüm arayışının sürdüğü Avrupa Birliği’nin kurucu üyelerinden Fransa örneği, ülkemizde kamuda istihdam edilen taşeron işçilerinin şikayetlerini dindirmek ve yasal haklarını güvence altına almak için, Hükümetimizin bu konudaki son çalışmalarının haklı olduğunu ortaya koymaktadır.
Ahmet Metin Aysoy
aaysoy@stargazete.com
