ASANSÖR YÖNETMELİĞİ
R. G. Sayısı : 22499
R. G. Tarihi : 20.12.1995
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmelik, asansörlerin standartlarına uygun olarak yapılması ve işletilmesinin düzenlenmesini amaçlar.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, ilgili İmar Kanunu usul ve mevzuatlarına göre yapılacak yapılara tesis edilecek her türlü asansörlerin projelendirilmesi, aksamın imali, asansör yerinin hazırlanması, montajı, kontrol ve deneylerinin yapılması, bakımı, işletilmesi ve yıllık kontrollerinde uyulması gereken standartları ve uygulama esaslarının yapılış şeklini kapsar.
Tanımlar
Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen terimler aşağıda tanımlanmıştır.
a) İlgili Merciler:
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (S.T.B)
İçişleri Bakanlığı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (B.İ.B)
Türk Standartları Enstitüsü (T.S.E)
Elektrik Mühendisleri Odası (E.M.O)
Makine Mühendisleri Odası (M.M.O)
Valilikler
Belediyeler
b) İmalat Belgesi: İmalat Sanayi Yönetmeliği çerçevesinde yer alan bir mamulün veya bu mamuller
ile ilgili ana parçaların imalatı için S.T.B\’ dan alınan belgedir.
c) Garanti Belgesi: S.T.B\’ nın belirlediği esaslar dahilinde asansörde kullanılan aksam ve parçaların
yapım ve montaj hatalarının belli bir süre için ücretsiz düzeltileceğini veya değiştirileceğini
taahhüt eden belgedir.
d) T.S.E Belgesi: T.S.E\’ ce verilen Türk Standartlarına uygunluk belgesi.
e) T.S.E.K Belgesi: Türk Standardı olmayan aksam ve parçalar için T.S.E\’ ce verilen kalite uygunluk
belgesi.
f) Asansör Bakım Firması Belgesi: S.T.B veya bu Bakanlığın yetkili kıldığı merciden alınan belge.
g) Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi: İlgili meslek odasınca verilen belge.
ğ) Büro Tescil Belgesi: İlgili meslek odasınca verilen belge.
h) Asansör: Boyutları ve yapımı itibariyle insan veya yükleri de içine alacak bir kabini olan, tam
düşey veya tam düşey doğrultuya 15 dereceden daha az eğimli olabilen, kılavuz raylar
arasında yapının belli duraklarına insan ve yükleri taşıyan elektrikli araçtır.
ı) Asansör Firması: Herhangi bir asansörü komple taahhüt edip, projelendiren, malzemesini temin
edip montajını yapan, işletme ruhsatını alan ve bakımını üstlenen kuruluştur.
İ) Asansör Aksamını İmal Eden Firma: Münhasıran asansörde kullanılan aksamdan bir veya
birkaçını imal eden kuruluşlardır.
j) Asansör Aksamı: Bir asansörü meydana getiren ve özellikle asansörde kullanılan ve kendi başına
bir ünite olan parça ve/veya parçalar topluluğudur.
Bu aksamdan bazıları:
1- Tahrik Sistemi (Motor-makine, vb.)
2- Kabin (Komple-askı düzeni, iskelet, izolasyon, tampon, halat bağlantıları, vb.)
3- Kapı (komple, kilit, fiş, kontak, kasa, vb.)
4- Ray
5- Kumanda Panosu (kontaktör, röle, kablo, vb.)
6- Sinyalizasyon Parçaları (butonlar, sesli ve ışıklı göstergeler vb.)
k) Bakımcı Firma: Asansörün, emniyetli ve kullanım amacına uygun tarzda çalışmasını temin için
hizmet veren ve sözleşme süresince bakımını ve işletme sorumluluğunu üstlenen kişi veya
kuruluşlardır. Her asansör firması aynı zamanda bakımcı firma vasfına haizdir.
l) Montaj Firması: Sadece asansör firmasına; bu firmanın mesuliyet ve kontrolü altında montaj
hizmeti veren, bakım teşkilatı bulunmayan kişi veya kuruluşlardır.
m) Montaj: Asansörü meydana getiren aksam ve parçaları birleştirip çalışır bir asansör haline
getirme işlemidir.
n) Parça: Asansörde kullanılan aksam dışındaki veya aksamı teşkil eden birimlerdir.
o) Asansör Kullanıcısı: Asansörden düşey hareket esnasında istifade eden veya asansörü buton
vasıtasıyla harekete geçiren kişilerdir.
ö) Asansör Yaptırıcısı: Asansör tesisi için asansör firmasıyla sözleşme yapan kişi veya kuruluştur.
p) Elektrik Projesi: Tesis edilecek asansörün tipine göre elektrikli kumanda, kontrol, emniyet
sistemleri, sinyal sistemleri ve genel tahrik güç vb. sistemlerini ihtiva eden elektrik akım yollarını
gösteren projelerdir. Bunlar birbirinden ayrılmaz bir bütündür.
r) Proje: Yapılacak tesisin hesaplarını, elektrik projelerini, ölçülerini ve binaya yerleşik şeklini
kapsayan komple tasarımdır.
s) İnşaat Mahalli: Yapılarda asansör kabininin çalışacağı kuyu ile tahrik ve kumanda elemanlarının
bulunduğu mahaldir.
ş) İşletme Ruhsatı: Asansörün standartlara ve yönetmeliğe uygun yapıldığını tevsik eden belgedir.
t) Trafik Hesabı: Bina şekil ve ihtiyaçlarına göre asansörün adet, hız, kapasite, kumanda ve
kullanma şekillerini en ekonomik biçimde tespit eden hesap tarzıdır.
u) Yıllık Kontrol: Asansörün emniyet ve işletme yönünden standartlara uygun şekilde çalıştığının
yılda en az bir defa yetkili bir mühendis tarafından kontrol edilmesidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Asansör Tesisinin Yapımı ve İşletilmesi
Proje
Madde 4- Asansörün AVAN ve TATBİKAT Projeleri, Elektrik-Elektronik ve Makine Mühendisleri tarafından tespit edilen esaslara uygun olarak müştereken hazırlanacaktır.
Projelerin hazırlanmasında Türk Standartları esas alınacaktır. Türk Standartları kapsamı dışındaki işler için menşei memleket standartları esas alınacaktır.
Asansör AVAN projeleri mimari proje ile birlikte yapılacak ve mimari projeye esas teşkil edecektir.
Asansörün tesisi ile ilgili TATBİKAT projeleri ise asansör montajı yapılmadan önce ilgili makama onaylattırılacaktır.
İşletme Ruhsatı alınması aşamasında ilgili merciye ve asansör yaptırıcısına ruhsatla birlikte verilecektir.
Trafik Hesabı
Madde 5- Mimari tatbikat projelerinin yapımından evvel, yapının özellik ve kullanım şartlarına uygun trafik hesabı yapılacaktır.
a) Trafik hesabı, standart kapsamındaki işler için TS 1812\’ye, standart kapsamı dışındaki işler ve
komple ithal işler için ise menşei ülkenin hesap usullerine göre asansör projelerini hazırlayan
mühendis tarafından yapılacaktır.
b) Trafik hesabında kabul edilen ana kriterlerin sorumluluğundan bu kriterleri veren mimar, hesap
sonucu bulunan asansör sayısı ve karakteristiğinin sorumluluğundan projeyi hazırlayan
mühendis sorumlu olacaktır.
Mukavemet Hesabı ve Mekanik Proje
Madde 6-
a) Asansörün yapısını ilgilendiren mukavemet hesapları: İnşaatın statik hesabına uygun olmak üzere
asansörün makine dairesine, kuyu dibine ve ray tespit yerlerine gelecek yüklerin miktar ve cinsini gösteren hesaplardır ve bu hesaplar makine mühendisleri tarafından tanzim edilip imzalanır.
c) Asansörün İmalatını İlgilendiren Mukavemet Hesapları: Asansörün projesine uygun, ilgili
standartlara göre makine mühendisleri tarafından yapılacak
mukavemet hesaplarıdır.
d) Asansöre ait mekanik projeler makine mühendisi tarafından tanzim ve imza edilecektir.
Asansörün mekanik kısımlarının makine mühendisi teknik uygulama sorumlusunun nezaretinde
projeye uygun olarak yapılmasından Asansör Firması sorumlu olacaktır.
Elektrik Projeleri
Madde 7- Asansöre ait Elektrik-Elektronik projeleri Elektrik-Elektronik mühendisi tarafından tanzim ve imza edilecektir. Asansörün Elektrik-Elektronik ile ilgili kısımlarının elektrik-elektronik mühendisi teknik uygulama sorumlusunun nezaretinde projeye uygun olarak yapılmasından Asansör Firması sorumlu olacaktır. Elektrik projeleri işletme ruhsatı müracaatı esnasında verilecektir.
Asansörün Kurulacağı İnşaat Mahalli
Madde 8- Yapılarda asansör tesisinin kurulacağı inşaat mahalleri, mutlaka; bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki trafik hesabı sonucunda bulunan sayı ve karakteristiğe uygun asansörler için standartların öngördüğü boyutlarda olacaktır.
İnşaat Mahallinin Özellikleri
Madde 9- Asansör tesisinin kurulacağı inşaat mahallinin;
a) Kat kapıları önündeki sahanlık, varsa Türk Standartlarına, yoksa yabancı standartlara uygun
büyüklükte olacaktır.
b) Asansör makine dairesine çıkış merdiveni, binanın ana merdiveni özelliğinde olacaktır.
c) Asansör kuyusunun iç yüzü beton perde değilse toz tutmayacak şekilde perdahlı sıva
yapılacaktır.
İş Kazaları ve Diğer Sorunlar
Madde 10-
a) Asansör montajına başlandıktan sonra, asansör kuyusunda olabilecek iş kazaları ve diğer
sorunlardan, asansör firmasının elemanlarının çalıştığı anlarda asansör firması diğer
zamanlarda ise inşaat firması sorumlu olacaktır. Bu durum montaja başlandığı anda asansör
firması ve inşaat firması arasında hazırlanacak bir tutanakla belirlenecektir.
b) Asansör kuyularının bakımı esnasında yeterli derecede aydınlık olabilmesi için, asansör kuyusuna makine dairesinden kumandalı sabit aydınlatma tesisatı yapılmalıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Asansör Aksamının İmalatını ve Asansör Tesisini Yapan Firmaların
Uyacakları Usul ve İşlemler
Asansör Aksamının İmali
Madde 11- Asansör aksamı imalatı yapan firmalar kendi bünyelerinde daimi çalışan elektrik ve/veya Makine Mühendisi bulunduracaklardır.
Asansör Aksamı İmal Eden Firmaların Alacağı Belgeler
Madde 12- Asansör aksamı imalatı yapan firmalar, imal ettiği her aksam için aşağıdaki belgeleri almış olmalıdır.
a) S.T.B.\’ dan İmalat Sanayi Yönetmeliği dahilinde “İmalat Belgesi”
b) S.T.B\’ dan “Garanti Belgesi”
c) T.S.E\’ den “TSE Belgesi” veya “TSEK Belgesi”
Garanti Belgesi, Servis ve İmalat Kalitesi
Madde 13- Asansör aksamı imalatını yapan firmalar imal ettiği her aksam için;
a) Hatalı imalatın bilabedel değiştirilebileceğini tevsik eden garanti belgesini parça ile birlikte
alıcıya verecektir.
b) İmalatını yaptığı parçanın tamirini yapacak servisi bulunacaktır.
c) İmalatının kalitesinin bozulduğu hallerde ilgili Bakanlık veya TSE\’nin bu husustaki uyarılarına göre
kalitesini düzeltecek tedbirleri alacaktır.
Yedek Parça
Madde 14- Asansör aksamı imalatını yapan firmalar imal ettikleri her aksamın yedek parçası için:
a) İmalatı devam eden aksam için yedek parça stoku bulunduracaktır.
b) İmalatı iptal edilen parça için en az 10 senelik talebi karşılayacak yedek parça stoku bulunduracaktır.
Asansör Aksamı ile İlgili Eğitici Bilgiler
Madde 15- Asansör aksamı imalini yapan firma imal ettiği aksamın kullanıcısı olan firmaya aşağıdaki hususlarda eğitici bilgi verecektir.
a) Aksamın asansörde yerine takılmasında, parçanın özelliği icabı dikkat edilmesi gereken
hususlarda parça ile birlikte montaj talimatnamesi verecektir.
b) Asansör aksamını imal eden firmalar imal ettikleri aksam için aksam ile birlikte teknik özellikleri
içeren kullanma talimatnamesi de vereceklerdir.
Bu iki talimatname beraber veya ayrı ayrı olabilir.
Asansör Aksamı ile İlgili Tanıtıcı Bilgiler
Madde 16- Asansör aksam imalini yapan firma, imal ettiği her aksamın kullanıcısı tarafından kendisine kolayca tarif edilebilmesi için imal ettiği aksamın ana adını ve bu aksam içindeki her parçanın parça numarasını veya adını gösteren bilgiyi asansör firmasına parçayı verirken birlikte verecektir.
Asansör Tesisi
Madde 17- Asansör tesisini yapan asansör firmaları kendi bünyelerinde çalışan elektrik-elektronik ve makine mühendisi bulunduracaklardır. Asansör tesisi bu mühendislerin gözetiminde yapılacaktır. Mühendislerin “Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi” ile “Büro Tescil Belgesi” asansör firması adına çıkartılmış olacaktır.
Asansör Tesisini Yapan Firmaların Alacağı Belgeler
Madde 18- Asansör tesisini yapan firmalar aşağıdaki belgeleri almış olacaklardır.
a) S.T.B\’ dan asansör tesisini yapabileceğini tevsik eden her tip asansör için “İmalat Belgesi”
b) S.T.B\’ dan “Garanti Belgesi”
c) İmalat belgesini alan firmalar Türk Standartları Enstitüsünden “T.S.E Belgesi” veya “T.S.E.K Belgesi”
d) Çalıştırdıkları mühendisler için “Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi” ile “Büro Tescil Belgesi”
Asansör Tesisini Yapan Firmaların Vereceği Belgeler
Madde19- Asansör firmaları tesis ettikleri her asansör için:
a) Hatalı montajı bedelsiz düzelteceğini tevsik eden garanti belgesini sözleşme ile birlikte yaptırıcıya verecektir.
b) Garanti belgesi süresi asansörün işletmeye alındığı tarihten itibaren başlayacak ve en az bir yıl süreli olacaktır.
c) İşletme ruhsatı alınmaması halinde asansörün çalıştırılmadığı zamanlar garanti süresine ilave edilir.
Kullanım ile İlgili Eğitici Bilgiler
Madde 20- Asansör firması, kullanıcısına aşağıdaki hususlarda eğitici bilgi vermeye ve pratik eğitimi yaptırmaya mecbur olacaktır.
a) Asansörün arızalanması veya şebeke cereyanının kesilmesi sonucu kabinin kat arasında
kalması halinde, kabin içinde mahsur kalanların çıkarılma tekniğini öğretici talimatnameyi
asansörü işletmeye açarken asansör kullanıcısına verecek ve bu hususta asgari 2 kişiye pratik
eğitim yaptıracaktır.
b) Asansör firması tesis ettiği asansörün kullanma talimatnamesi asansörün işletmeye alınması
esnasında vermelidir. Asansör firması özellik arz eden tesislerde gerektiğinde pratik eğitimi de
asansör kullanıcısına vermeye mecburdur.
Asansörün Ayar ve Deneyleri
Madde 21- Asansör firması tesisini yaptığı her asansörün ayar ve deneylerini standartlara uygun şekilde yapacak ve bu deneyleri yapan Elektrik-Elektronik ve Makine Mühendislerinin imzalı uygunluk raporunu işletmeye açma esnasında asansör yaptırıcısına teslim edecektir.
Asansör Firmasının Sorumluluğu
Madde 22- Montaj firması asansör firmasının sorumluluğu altında montajı yapacaktır. Projelendirme, malzeme temini ve bakım işlemlerinden yaptırıcıya karşı asansör firması sorumlu olacaktır. Asansör firması olmadan inşaat firması ya da asansör yaptırıcısı montaj firmasına asansör tesisi yaptıramaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İşletme Ruhsatı, Bakım, Yıllık Kontrol ve
Kullananlarla İlgili Hususlar
İşletme Ruhsatı
Madde 23-
a) Asansör firması yaptığı her asansör için Belediyelerden veya Belediye hudutları dışındaki yapılar
için Valiliklerden işletme ruhsatı alacaktır.
b) Belediye veya Valilik İşletme Ruhsatı vereceği her asansörde aşağıdaki şartları arayacaktır.
1- Asansör firmasının bu Yönetmeliğin 18 inci maddesinde yazılı olan ve olması zorunlu bulunan belgelere sahip olduğunun kontrolü,
2- Bu Yönetmeliğin 4 üncü, 5 inci ve 7 nci maddelerinde belirtilen hesap ve projelerin, muayenesi yapılan asansöre uygunluğunun kontrolü,
3- Bu asansörle ilgili boyut, tolerans, muayene ve deneylerin, kullanılan standarttaki ilgili maddelere göre kontrolü,
4- Bakım sözleşmesinin varlığının kontrolü.
Bakım
Madde 24-
a) Her asansör işletmeye alınmadan evvel sürekli kontrol altında tutulabilmesi için muhakkak bakım
ve onarım sorumluluğunu taşıyacak bir asansör firması ile yazılı anlaşmaya bağlanacaktır. Bu
firma genelde asansörü tesis eden firma olabileceği gibi bakımcı firma da olabilir. Ancak
garanti süresi içinde bakımcı firma muhakkak asansörü yapan firma olmalıdır.
Asansör firması dışındaki bakımcı firmalar kendi bünyelerinde Elektrik·Elektronik ve Makine
Mühendisi çalıştıracak ve aşağıdaki belgeleri almış olacaklardır.
1- Sanayi ve Ticaret Bakanlığından veya Bakanlığın yetkili kıldığı merciden Asansör Bakım Firması Belgesi
2- Çalıştırdıkları mühendisler için kendi firmaları adına çıkartılmış “Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi” ile “Büro Tescil Belgesi”
b) Bakımı yapılan asansörlerde orijinal yedek parça kullanılacaktır. Orijinal yedek parçalar stokta yeterli miktarda bulundurularak, bakımcı firmaların bu konudaki talepleri asansörü tesis eden asansör firması tarafından mutlaka karşılanacaktır.
c) Asansör firması veya bakımcı firma sözleşme yaptığı yıl içindeki asansöre bakım yapma
periyodunu belirtecektir.
d) Garanti dışındaki bakım süresince arızaların giderilmesinin parça değiştirilmemesi halinde
ücretsiz olduğu, parça değiştirilmesi gerektiğinde parçanın işçiliği ile birlikte ücrete tabi olacağı
belirtilecektir.
e) Asansör firması veya bakımcı firma arıza ihbarına müdahale süresini belirtecektir.
Yıllık Kontrol
Madde 25- Yapının bağlı bulunduğu belediyelerce veya Belediye hudutları dışındaki yapılar için Valiliklerce yılda en az bir kere her asansörün kontrolü yapılacaktır. Ancak kadrosunda yeterli teknik eleman bulunmayan belediyeler veya valilikler yıllık kontrol işini, dışarıdan elektrik ve/veya makine mühendisine yaptırabilecektir. Bu mühendis emniyet ve işletme yönünden tesisin işletilmesine engel bulunmadığını belirten ve sorumluluğunu taşıyan bir rapor verecektir. Bu rapor üç nüsha olacak, Belediyede veya Valilikte, bakımcı firmada ve kullanıcıda kalacaktır. Bu raporun tanzim ettirilmesinin takibinden asansörün bulunduğu binanın yöneticisi ve bakımını yapan firma müştereken sorumludur.
Kullananlarla İlgili Hususlar
Madde 26- Asansör kullanan kişilerin aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir. Asansörün özelliğine göre farklılık arz edecek hususları asansör firması veya bakımcı firma yazılı olarak ilgililere verecek, ilgililer bu bilgileri kullanıcılara aktaracak ve görebilecekleri yere asacaklardır.
Bu Bilgiler:
a) Asansör içinde kat arasında kalan kişilerin kurtarılmasında asansör firması veya bakımcı firmanın
yazılı talimatına aynen uyulması,
b) Asansöre 12 yaşından küçüklerin yalnız binmelerinin önlenmesi,
c) Asansöre girerken kabinin o katta olup olmadığına dikkat edilmesi,
d) Asansöre girip çıkarken oyalayıcı hareketlerde bulunmayıp bu işin süratle yapılması,
e) Asansör kullanıcısının kat kapısını içeriden veya dışarıdan mutat şeklin dışında açmaya
uğraşmaması,
f) Asansör kullanıcısının kat arasında kaldığında kapı camını kırarak çıkmaya çalışmaması,
g) Kapısız kabinlerde asansör kullanıcısının kabin içinde seyir halinde hareketli olan kapı tarafındaki
duvara kendisinin veya beraberindekilerin veya eşyalarının temasına meydan vermemesi,
h) Asansör kullanıcısının kabin üstündeki çıkış kapağından kendi başına çıkmaya çalışmaması, (Bu
kapak sadece dışarıdan kurtarmak isteyenler için kullanılacaktır.)
ı) Kabin içine konan yüklerin dengeli yüklenmesine dikkat edilmesi, kabin hareket halinde iken bu
yüklerin kaymaması için tedbir alınması.
i) Kapısız kabinlerde kabinde yük varken yük ile kat kapısı arasında insan bulunmaması,
j) Anlaşmalı bakım yapan firma dışında başka bir firma ve kişilerin asansöre müdahale
ettirilmemesi.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Geçici Madde 1- 12 Mayıs 1989 tarih ve 20163 sayılı Resmi Gazete\’ de yayınlanan Asansör Yönetmeliğine göre verilen İmalat Belgeleri geçerli olup, bu belgeleri alan firmaların yeni yönetmelikle belirlenen şartları yerine getirebilmeleri için yürürlük tarihinden itibaren 4 aylık süre tanınmıştır.
Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik
Madde 27- 12 Mayıs 1989 tarih ve 20163 sayılı Resmi Gazete\’ de yayınlanan Asansör Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 28- Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 29- Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
