Sizlerden son dönemde çok sayıda “Arsa alıp para kazanabilir miyim?” sorusu alıyorum. Bu soruya cevap şu: Doğru yer, doğru zaman, doğru koşullar olursa evet
Peki nedir bu koşullar? Öncelikle şunu söyleyeyim dünya giderek küçülüyor, şehirler büyüyor. Artan nüfus ise son hızla büyükşehirlere taşınıyor. Şu an dünya nüfusunun yüzde 60’ı metropollerde yaşıyor. O sebeple, kısa süreli de olsa bazen emlak ve arsa fiyatlarında ani artış ve azalışlar olabiliyor. Çok dikkatli davranmak lazım, eskiden olduğu gibi her aldığınız arsanın değeri artmıyor
SORU: Eş dost, çevremizdeki herkes ‘ev fiyatları pahalandı’ diye arsa almaya çalışıyor. Bizim de bir miktar birikimimiz var. Yakınımdan kalan bir miras da eklendi. 50 bin lira ile bir arsa alma teklifi getirdiler. 40 yaşındayım, eşimle alalım iyi para kazanınz diyoruz, size sormadan adım atmak istemiyoruz. • Şadan
CEVAP: Sevgili Şadan, arsa öyle manavdan karpuz alır gibi alınmaz. Yatırım için arsa alırken birkaç püf nokta var:
1. Hangi amaçla alacaksınız?
Arsa almak için alınmaz ki, bunu alıp ne yapmak istediğinizi sorgulayın. Alıp satma: Alıp satmak için, yani arsa ticareti için alacaksanız, şu sorulara cevap lazım: Bu arsayı siz sonradan kime satabilirsiniz? O alacak kişi ne amaçla alır? Elinizde kaç sene tutacaksınız? Değerlendirme: Hangi amaçla değerlendireceksiniz? Tarım yapmak için mi, konut yapmak için mi, ticari mi? Buna göre kullanım amacına uygun bir fizibilite yapılması gerek. Verilen paraya değecek mi? Hakikaten istediğiniz getirileri sağlama potansiyeli var mı?
2.Arsanın imar durumu nedir? Tarla mı, konut mu, turizm mi, ticari mi? O arazi hangisine uygun? Buna kullanım amacı deniyor. Bunu belediyenin imar müdürlüklerinden, tapu kadastrodan öğrenebilirsiniz. Örneğin, arsa çevresindeki yeni gelişmeler, planlar, ulaşım projeleri sizin araştırmanız gereken önemli konular.
3.Tapuda problem var mı? Rehin olabilir, ipotek olabilir… Tapu sahte bile olabilir… Bunu avukatınıza inceletin.
4.Aldığınız fiyat uygun mu? Arsalann son üç-beş senelik metrekare fiyatlan çok önemli. Bunu çok iyi araştırın. Ya siz o arsayı en yüksek fiyattan alıyorsanız?
5. Kredi alabilecek misiniz? Birkaç banka dışında arsa için kredi veren banka yok. Kredi şartlan da imar durumuna göre değişiyor. O sebeple genelde bir araya gelip ortak arsa almak’ tercih ediliyor ki burada da cevaplanması gereken ‘ilerde satmak istediğinizde ne olacak?’ sorusudur. Çıkış stratejiniz ne olacak? Bunlar çok detay gibi gözüken ama temel olan konular. Aman, eş-dost hısım-akraba ile ‘yatınm yapacağız’ derken içtiğiniz kahvenin tadı değişmesin.
ÖNEMLİ: Eğer bu arsa konusunda ciddiyseniz, 2, 3 ve 4’üncü sorulann cevaplannı EKSPERTİZ yaptırarak öğrenebilirsiniz. Bunun için Sermaye bPiyasası Kurulu (SPK) tarafından onaylı ekpertiz değerleme şirketlerine başvurabilirsiniz. Şirketlerin listesine www.spk.gov.tr Adresinden ulaşabilirsiniz. Ekspertiz ücretleri metrekare oranlanna göre 300 ile 10 bin lira arasında değişiyor. Size arsanın seceresini çıkartırlar, içiniz rahat hareket edersiniz.
En önemli kural: Hakkında bilgi sahibi olmadığınız bir şeye para koymayın. Sağlık, Sevqi ve Para ile kal.
Konut kredisi alırken ödeme planına dikkat!
SORU: Eşim kimyager ben ise bankacılık mezunu olarak bir firmada satın alma bölümünde çalışıyorum. Eşim ve ben aylık olarak eve 2800 lira getiriyoruz. Nisan ayında 21 bin liraya otomobil aldık. Şimdi satıp ikimiz de çalıştığımız için bir ev almak istiyoruz. • Ayşegül
CEVAP: Ev almak isterken ne diye otomobil alıp satıyorsunuz anlamadım. Otomobil yatınm aracı değil ki. Neyse olan olmuş, acele etmeyin.
Evler bir yere kaçmıyor. Otomobili peşinat olarak kullanmadan önce kaç liraya satabileceğinizi araştırın, alabileceğiniz evin fiyatını da öyle belirleyin. Aylık ev kredisi borcun ve diğer borçlannın tümü, aylık gelirinizin yüzde 40’ını geçmesin. Çünkü konut kredisinde iki ay üst üste ödeme yapamadığında banka hukuki süreci başlatıp evine el koyabilir. Bu durumda peşinatı artırmak için birikime devam edin.
BİREYSEL EMEKLİLİK’E DEVLETİN KATKISI
SORU- Ben 37 yaşında matematik mühendisi bir ev hanımıyım. Ekim 2004’ten bu yana Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeyim (BES). aylık 300 lira ödüyorum. BESdekı yeni değişimin bana da bir faydası olur mu? Deniz
CEVAP: Mühendis kadınlara ihtiyacımız var. Seni tebrik ederim, çevrendeki genç kızlara rol model ol. Bireysel Emeklilik’e gelince… Sistemdeki değişiklik aslında tam da senin gibi çalışmayanlar için yapıldı. Çalışmayanlar vergi avantajından faydalanamadığı için devlet bireysel emeklilik yaptıran herkese katkı payı verecek. Bu sistem 1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak Senin adına açılacak hesaba devlet katkı payı yatıracak. Yani EVET faydası olacak. Sen 300 koyacaksın, devlet de senin için 75 lira. İçin rahat olsun.
Posta/Özlem Denizmen
